Het einde van 2016 nadert snel, hoogste tijd om terug te blikken op het vogeljaar 2016, een jaar met vele mooie soorten. Enkele dieptepunten, maar vooral hoogtepunten en vele nieuwe, onvergetelijke herinneringen erbij. Zoals ieder jaaroverzicht beperk ik me tot de schaarse en zeldzame soorten, niet-alledaagse soorten en soorten die ik voor het eerst in mijn leven zag. Daarnaast ga ik in op vogeldoelen die gehaald zijn. Hoofddoel was minstens 5 nieuwe vogelsoorten zien, maar al gauw bleek dat dit doel bijgesteld kon worden en dat de lat een stuk hoger kon.
Per maand volgt een (beknopt) overzicht van de meest noemenswaardige soorten en eventuele mijlpalen.
Januari
Januari was gelijk een goeie maand, al snel diende de eerste nieuwe soort van 2016 zich aan. Op 18 januari liet een Roodkeelnachtegaal zich weergaloos bekijken in- en rondom een tuin in het Noord-Hollandse Hoogwoud. De vogel kwam via Facebook aan het licht en werd door vele honderden mensen bewonderd, zowel uit binnenland als buitenland. Het betrof de eerste waarneming van deze soort in Nederland. Zie ook: Een stukje geluk voor 5 euro, contant te betalen
Februari
Een rustige vogelmaand, het enige hoogtepunt was een Europese Kanarie die zich leuk liet bekijken bij Wageningen.
Maart
Idem met februari, slechts één hoogtepunt. Een Dwerggors liet zich leuk bekijken tussen Rietgorzen nabij het Friese Wijnjewoude, pas mijn 2e waarneming van deze schaarse doortrekker in Nederland.
April
April is zoals ieder weer een spannender vogelmaand voor vogelaars. De voorjaarstrek is aan de gang, en dat levert vaak leuke soorten op. Trekvogels vliegen van noord naar zuid, van zuid naar noord enzovoorts, en vele trekvogels doen Nederland op hun route aan, of komen hier naartoe om te broeden.
Tijdens wandelingen op de Veluwezoom, niet ver van mijn woonplaats Velp, weet ik een enkele keer een Kortsnavelboomkruiper te traceren. Deze ondersoort van de Taigaboomkruiper is een zeldzame broedvogel in Nederland.
Op 15 april sta ik naar de 2e nieuwe soort voor 2016 te kijken. Een Westelijke Baardgrasmus laat zich na een tijdje zoeken en wachten prachtig bekijken bij de universiteit van Wageningen. De 6e waarneming van deze Zuid-Europese zangvogel in Nederland. Een week later kunnen we aanschuiven bij wederom een nieuwe vogelsoort voor Nederland, een Zwartkoprietzanger bij het Gelderse Ooij. Deze vogel werd hier gevangen en geringd.
De laatste hoogtepunten van april betroffen een territoriale Draaihals bij de Hoge Veluwe en 2 zingende Kepen in zomerkleed.
Mei
Mei was een erg goeie maand, ondanks het mislopen van de Balkankwikstaart op Texel. Op Texel zag ik deze maand wel 2 Morinelplevieren en een paartje Steltkluut. Tijdens een dagje vogelen in Zuid-Holland en Zeeland werden enkele zeldzame soorten waargenomen: Zwarte Ibis, Iberische Tjiftjaf, Cetti’s Zanger, Kuifaalscholver en Kwak.
Op vrijdag de 13e deed ik weer traditiegetrouw mee aan de big day. 24 uur non-stop vogelen met als doel zoveel mogelijk soorten zien in teamverband. Na enkele tegenslagen wisten we deze dag uiteindelijk op de 201 soorten te komen, een nieuw landelijk record, een prachtige vogelmijlpaal.
Naast de standaard soorten die je gegarandeerd waarneemt op een big day , zaten er ook veel zeldzaamheden tussen: Klein Waterhoen, Kleinst Waterhoen, op meerdere plekken Kraanvogels, meerdere Roodpootvalken, Zeearend, Witbuikrotgans, Grauwe Franjepoot, Iberische Tjiftjaf, Cetti’s Zanger, Zwarte Rotgans, Kuifaalscholver, Middelste Bonte Specht en een Woudaap. Zie ook: Verslag landelijke big day 2016
Maar liefst 3 nieuwe soorten mocht ik bewonderen deze maand. Een Steltstrandloper op 14 mei bij het Gelderse Borculo (Dezelfde vogel die eerder in Limburg zat), de 4e waarneming van deze Noord-Amerikaanse steltloper in Nederland. De 2e Grote Kanoet voor Nederland, en pas de eerste in 25 jaar, zorgde voor de nodige opschudding op Texel. Na vele tegenslagen mocht ik deze zeer zeldzame Noordoost-Siberische steltloper eindelijk met eigen ogen zien op 17 mei. Het betrof mijn 5e nieuwe soort voor 2016, dus de eerste doelstelling was behaald. Op 21 mei liet een schitterende Rode Rotslijster zich van zijn beste kant zien nabij het Gelderse Zelhem. Een mooie inhaler na de afgekeurde vogel van Den Helder in 2013, welke mogelijk een hybride betrof.
Juni
Zoals ieder jaar is de rust in vogelend Nederland teruggekeerd. De vogeltrek is voorbij, vogels zijn zwijgzamer, de meeste soorten hebben gebroed of zijn aan het broeden en laten zich minder makkelijk waarnemen. De eerste maand van 2016 zonder hoogtepunten.
Juli
Juli lijkt net zo rustig als juni te verlopen, maar in de laatste week van juli toch een onverwacht hoogtepunt. Tijdens een wandeling over de Veluwezoom op 24 juli, vliegt er een Bijeneter luid roepend over mijn hoofd. De vogel verdwijnt in zuidwestelijke richting. Mijn eerste Bijeneter in meer dan 3 jaar tijd.
Augustus
Na de overvliegende Bijeneter is het meer dan een maand wachten op een volgend hoogtepuntje. Op 27 augustus vliegt een Duinpieper roepend over tijdens het zoeken naar de Kleine Heivlinder (Zeer zeldzaam vlindertje) op het Kootwijkerzand.
September
September begint spannend en goed: een onvolwassen vrouwtje Zwartkopgors bij Ridderkerk laat zich met een beetje geduld goed bekijken in een polder, de 7e nieuwe soort voor mij in 2016. Het betrof tevens mijn 399e vogelsoort in Nederland. Voor de rest is september een rustige maand, maar later zal blijken dat de Zwartkopgors de aftrap is van een geslaagd najaar.
Oktober
Oktober was een goeie maand met meerdere nieuwe soorten en vele leuke waarnemingen, de najaarstrek is in oktober in volle gang Het was een goeie maand voor Bladkoningen met op 1 oktober een eerste waarneming in het Leeuwarderbos. Vervolgens op Texel, in mijn woonplaats Velp, op de Maasvlakte, Arnhem, Den Helder, Noord-Hollands Duinreservaat en verreweg de meeste op Vlieland. Tijdens een vogelweekend op Vlieland leek in ieder bosje wel een Bladkoning te zitten. Leuk ook was een Bladkoning op 17 oktober welke ik hoorde roepen vanuit mijn kamer in Velp.
Mijn 2e Bairds Strandloper zie ik op 1 oktober in het Lauwersmeer, een mogelijke Siberische Braamsluiper op 4 oktober op de Maasvlakte, evenals een mogelijke Siberische Boompieper en een intrigerende Sprinkhaanzanger, mogelijk een zeldzame Kleine Sprinkhaanzanger, welke vogelend Nederland een tijdje in zijn greep heeft. Op 7 oktober mijn 2e Bruine Boszanger op Vlieland, een dag later een Kleine Vliegenvanger, wederom ene mogelijke Siberische Boompieper en mijn 3e Sperwergrasmus die zich mooi laat bekijken. Vlieland was weer zeer geslaagd.
Met maar liefst 4 nieuwe soorten is oktober 2016 een jackpot te noemen. Op 2 oktober was een Siberische Tjiftjaf mijn 400e soort in Nederland, weer een mooie mijlpaal bereikt. Echter, eind oktober ging het pas los. Op 21 oktober werd de eerste (langverwachte) Bergheggenmus voor Nederland gevonden op de Maasvlakte. De vogel liet zich de hele dag fantastisch bekijken en trok vele honderden vogelaars. De volgende dag was de vogel gevlogen.
Op de dag van de Bergheggenmus werd elders een andere megazeldzaamheid waargenomen. De vangst van de 2e Kroonboszanger voor Nederland op de vinkenbaan bij Castricum kwam als een donderslag bij heldere hemel. De vogel werd geringd, losgelaten en werd de volgende dag in de loop van de ochtend teruggevonden. Het was flink geduld hebben, maar uiteindelijk de vogel kort maar bevredigend gezien. Op 25 oktober is een Provençaalse Grasmus op de Maasvlakte de 4e nieuwe soort voor mij deze maand, een soort die al een tijdje op mijn verlanglijstje stond.
Een zelfontdekte Pestvogel in de Velperwaarden en mijn 2e Pallas’ Boszanger op de Massvlakte zijn de laatste hoogtepunten voor oktober.
November
November begint goed met op 3 november Pestvogels op Vlieland, tevens een overvliegende Grote Pieper en de zelfontdekking van een Humes Bladkoning even ten noorden van Oost-Vlieland. Een vogel roepend vanuit dennenbos nabij een vakantiehuisje.
De ontdekking van een Bruine Lijster in Groningen op 8 november zorgt ervoor dat mijn adrenalinepeil snel stijgt. Het betreft pas de 3e waarneming voor Nederland, en de eerste in meer dan 60 jaar. De volgende dag reis ik af naar Groningen. Na urenlang wachten en zoeken zonder resultaat herontdek ik de vogel in een tuin. Helaas wordt de vogel hierna niet meer gezien, althans niet levend. Op vrijdag 11 november werd de vogel helaas dood gevonden.
Eerst dacht men dat een kat verantwoordelijk was voor de dood, maar het lijkt aannemelijker dat de vogel tegen een raam gevlogen. Zie ook: Bruine Lijster in Groningen
Verder was november goed voor nog meer Pestvogels, met groepjes in Groningen en Velp. Die in Velp zaten op steenworp afstand van mijn huis.
December
De Pestvogels vlakbij mijn huis hebben het prima naar hun zin en doen zich tegoed aan de vele bessen die hangen in verschillende tuinen. Op 5 december hoor ik een Kraanvogel overvliegen tijdens een wandeling op het Rozendaalse Veld. De vogel vliegt al roepend naar noordoost, toch nog iets meegekregen van de Kraanvogel-najaarstrek.
2017
Wat zal 2017 brengen? eindelijk weer eens een twitchbare Notenkraker? een Dikbekfuut op Texel? Groene Bijeneter op Vlieland? de eerste Mongoolse Plevier voor Nederland? We zullen zien, er is van alles mogelijk in een klein land met een grote dichtheid aan vogelaars die op scherp staan en voorzien zijn van veel kennis en doorzettingsvermogen.
De teller van mijn levenslijst staat thans op 404 soorten, kijken of we er in 2017 410 van kunnen maken.
2016 was een prachtig vogeljaar met fraaie en vooral ook zeer zeldzame soorten en gedenkwaardige momenten.
Ik wens iedere lezer van dit blog een mooi en gelukkig 2017 met weer vele mooie vogelsoorten en natuurmomenten.
NATUURVERSLAVING 