Maandag 16 mei 2016
Het houdt maar niet op dit voorjaar, de ene na de andere megazeldzaamheid wordt de laatste weken ontdekt in Nederland. Was de Steltstrandloper die op donderdagavond 12 mei werd ontdekt in Limburg (en even later dezelfde vogel in Gelderland) al zeer zeldzaam te noemen met minder dan vijf waarnemingen in Nederland, een dag later werd een nog veel zeldzamere steltloper ontdekt, kan het nog gekker? Ja dat kan. Diederik Kok ontdekt namelijk op Texel een Grote Kanoet, een Noordoost-Siberische dwaalgast die pas één keer eerder is gezien in Nederland (1991). Deze soort is zo zeldzaam in Europa, dat het helemaal achterin de ANWB-vogelgids kort en bondig is beschreven onder het hoofdstuk dwaalgasten.
Een beetje vogelaar ‘moest’ dus wederom naar Texel. Wederom, omdat Texel de laatste tijd als een magneet lijkt te fungeren, een magneet die de ene na de andere zeldzame vogel uit de lucht trekt. Zaterdag en zondag gingen de meeste vogelaars, ikzelf wachtte nog even af. Even, want maandagochtend 16 mei pak ik de trein van 07:30 vanuit Velp naar Den Helder. Ter hoogte van Ede-Wageningen komt Gijs Baller me vergezellen. Na een verre, maar toch zeer voorspoedige rit met NS, de TESO-veerboot en een Texel-eilandhopper busje arriveren we even voor 12:30 in De Cocksdorp, het meest noordelijke dorp op Texel.
De Grote Kanoet wordt de gehele ochtend al gezien en gemeld via waarneming.nl, dat ziet er dus goed uit. “Dat komt vast en zeker goed”, hoor ik Gijs nog zeggen. Zelf ben ik er nog niet helemaal gerust op, ondanks dat de Steltstrandloper van afgelopen zaterdag direct binnen was bij aankomst. Je weet het maar nooit met steltlopers, ze kunnen zomaar opvliegen en als een stipje verdwijnen aan de horizon, om nooit meer terug te komen. Als we om 12:45 de waddendijk oplopen blijkt al snel dat mijn wantrouwen terecht was, van vogelaars krijgen we namelijk te horen dat de vogel ca vijf minuten geleden is opgevlogen, richting natuurgebied De Schorren. Ik weet me in te houden, maar van binnen vloek en baal ik behoorlijk, zul je net weer zien, net te laat dus. En nu? de situatie lijkt uitzichtloos en ik zie het even niet meer zitten, hoewel ik er van overtuigd ben dat de Grote Kanoet nog wel ergens op het wad vertoefd. De hamvraag is waar? het lijkt op zoeken naar een naald in een hooiberg. Overal waar we kijken zien we in grote getale steltlopers. Links, rechts en voor ons. Sommige steltjes lopen dichtbij en zijn met het blote oog te determineren, andere steltlopers vervagen als verenbolletjes met pootjes in de luchttrilling, ver op het wad. Een groepje jonge enthousiaste vogelaars besluit De Schorren af te zoeken, ik besluit met Gijs om het wad t.h.v. Zeeburg af te speuren.
Even later treffen we Ruud van Beusekom op de fiets. Hij raad ons aan om naar De Volharding te gaan, aangezien het daar straks laag water is, en de Grote Kanoet hier vaak is teruggevonden, dat biedt hoop. Eenmaal bij De Volharding treffen we weer enkele vogelaars, waarvan twee uit België. Veel steltlopers zitten nog altijd ver op het wad, honderden, duizenden, tienduizenden, honderdduizenden. Dan gooit het weer roet in het eten en staken we voorlopig onze zoektocht. Een flinke plensbui drijft ons naar de Cocksdorp, maar we zijn al helemaal doorweekt. We besluiten dan maar om even op te warmen en op te drogen in het bekende Vogelinformatiecentrum Texel.
Na een halfuur lopen we weer terug de waddendijk op en is het aantal vogelaars gestegen. Gijs ziet verderop Wouter van der Ham, en ook treffen we hier Andries Zijlstra. Ondertussen neemt het aantal vogelaars toe en dat stelt gerust, hoe meer ogen er gericht zijn op het wad en de groepen steltlopers, hoe groter de kans dat de Grote Kanoet wordt teruggevonden. Maar nog altijd geldt: overal steltlopers, waarvan een deel ver het wad op, en een deel onzichtbaar achter een duin. Aan de ene kant is het frustrerend, aan de andere kant is het toch ook genieten van al die zomerkleed Zilverplevieren, Rosse Grutto’s, Bonte Strandlopers, Kanoeten, Steenlopers en zelfs een enkele Paarse Strandloper. Bergeenden, Eiders, Zwartkopmeeuw, Grote Sterns, Noordse Stern, Bontbekjes, Scholeksters, overvliegende Boomvalk, Witbuikrotgans en een Torenvalk die aan het ‘knokken’ is tegen kraaien en meeuwen, maar uiteindelijk de wieken neemt, een mooi schouwspel zo dichtbij. En in de luwte uit de wind met de zon erbij is het prima uit te houden. Helaas ontbreekt van de Grote Kanoet vooralsnog elk spoor, ondanks dat er intensief gezocht wordt. Het is in ieder geval gezellig. Gijs en ik besluiten om 21:00 de laatste boot terug te pakken en weten een lift te regelen terug naar de veerboot. We kunnen meerijden met Gerard en Frans, twee gepensioneerde vogelaars.
Het is niet anders, we moeten naar huis zonder de Grote Kanoet te hebben gezien, en dat is toch flink zuur. Het is misschien de enige kans ooit om deze soort in Nederland te zien. Als we om 20:00 vertrekken hebben we ruim de tijd om de laatste boot te halen, en zo rijden we rustig richting de veerboot. Maar dan slaat vlak voor 20:30 het noodlot toe: Folkert Jan Hoogstra belt Gijs om te zeggen dat de vogel zojuist is teruggevonden. “Au!, dat is wel heel zuur”. Echter bedenkt chauffeur Gerard zich geen moment en besluit om direct om te keren, we staan op dat moment al op het punt om de boot op te rijden. Gerard weet met zijn kunsten de auto uit de wachtrij te manoeuvreren. Gelukkig zijn we gezien en gaan de slagbomen nog open. Vervolgens rijdt Gerard als een bezetene terug richting De Cocksdorp, vastberaden om de Grote Kanoet, net als ons na meerdere decepties alsnog te zien.
In recordtijd scheuren we over Texel, vanaf de veerboot arriveren we in 13 minuten bij het wad nabij De Cocksdorp! Geweldig om zo’n toch wel vrij oude man zo fanatiek en vurig te zien ‘strijden’. Helaas wederom teleurstelling: De Grote Kanoet is ca drie minuten geleden naar zuid opgevlogen met andere steltlopers. Het is toch onvoorstelbaar? weer een flinke klap die we krijgen te verduren, het zit er niet in vandaag. Ook niet als we nog naarstig tot de schemering het wad nog in alle wanhoop afzoeken, onze kansen zijn op voor vandaag. Er gaat geen boot meer, maar gelukkig kunnen we overnachten in Den Burg bij een vriend van Gijs, Bram Oosterbeek. Gerard en Frans zetten ons hier af, waarna we nog gezellig praten met Bram en zijn moeder. Nogmaals hartelijk dank voor jullie gastvrijheid.
Dinsdag 17 mei 2016
De volgende dag bedank ik Bram’s moeder nogmaals, waarna ik om 07:45 vertrek. Gijs is eerder al vertrokken naar huis. Ik ga eerst naar de jumbo om koffie en een ontbijtje te scoren. Dan volgt er een kleine uitdaging: hoe kom ik zo snel mogelijk weer in De Cocksdorp? Een eilandhopper-busje regelen kost flink wat moeite en tijd: dan zou ik eerst naar de blokker of VVV (pas om 09:00 geopend) moeten gaan voor een busticket met code en daarna nog minstens een uur wachten tot mijn bestelde bus arriveert, dat duurt me veel te lang.
Er zit dan nog maar één ding op, een fiets huren. Zo gezegd zo gedaan, en voor ik het weet zit ik op de fiets richting De Cocksdorp. Het is prachtig voorjaarsweer met weinig wind en volop zon. De Grote Kanoet is vanochtend nog niet gemeld, maar dat zegt niks, grote kans dat de vogel nog ergens op het wad zit.
Rond 09:30 arriveer ik op de waddendijk bij De Cocksdorp, exact de plek waar ik gisteravond voor het laatst was, na de zoveelste deceptie. Gaan we het vandaag toch nog meemaken? Een eerste blik over het wad stemt me toch wel positief. Ik zie vele steltlopers foerageren, waarvan een deel toch ook mooi dichtbij, en er zijn nog enkele vogelaars aan het zoeken, hopen op het beste maar. Immers, waar een wil is, is een weg. Het is vrijwel windstil en geen tegenlicht door de zon, waardoor veel vogels van veraf gemakkelijk met de verrekijker te determineren zijn. Wederom van die fraaie zomerkleed Zilverplevieren, Rosse Grutto’s, Bonte Strandlopers en Kanoeten die het wad sieren.
Het is volop genieten, meer dan gister toen het flink waaide en een stuk frisser was. Af en toe vliegen er groepjes steltlopers op, en komen er weer nieuwe groepjes bij. Na een dik halfuur scan ik wederom het wad af waarna ik op een gegeven moment een behoorlijk ‘enge’ en opvallende steltloper in mijn kijkerbeeld krijg, eng genoeg om mij een hartverzakking te bezorgen, niet heel ver van mij vandaan. Het kon toch niet waar zijn? stond daar nou die superzeldzame Grote Kanoet doodleuk in zijn eentje? niet tussen talloze andere steltlopers? die ene vogel waar we gister zoveel moeite voor moesten doen en ‘m uiteindelijk niet te zien kregen? droom ik misschien?
Ik wrijf een paar in mijn ogen maar constateer wederom dat het de Grote Kanoet is, fraai in beeld met goeie lichtomstandigheden, onvoorstelbaar! daar sta je dan. Ik kan mijn geluk niet op en er gaat van alles door mijn hoofd, ik spring een gat in de lucht. Als ik om me heen kijk zie ik even geen enkele vogelaar. Gelukkig komt hier snel verandering in en zie ik een groepje vogelaars vanaf de waddendijk die mijn kant op komen gelopen. Ze zien/horen mijn gebaren (zwaaien met de armen, roepen) niet. Dan besluit ik Folkert Jan Hoogstra te bellen met de vraag of hij de vogel via het Dutch Bird Alert systeem kan piepen. Ik krijg geen gehoor, maar inmiddels staan de vogelaars vlakbij, waarna ik ze op de hoogte breng van mijn herontdekking. Vervolgens voer ik de vogel zelf in via waarneming.nl.
Ik leg ze alles uit tot in detail waarna het hele wad voor zover mogelijk, afgezocht wordt door een kleine twintig vogelaars. Helaas raakte ik vogel in alle paniek, opwinding en hectiek kwijt. Zo liep ie daar opeens, zo was ie foetsie en liep er nog slechts een Stormmeeuw en een Scholekster. Na een anderhalfuur te hebben doorgezocht, waarbij ik af en toe iemand’s telescoop kon lenen, kon de vogel helaas niet worden teruggevonden, en dat geeft toch een onaangename nasmaak. Je gunt iedereen zo’n zeldzame soort.
Op een zeker moment wens ik de resterende vogelaars nog alle geluk toe en hoop dat ze de Grote Kanoet nog gaan zien vandaag. Ik ben inmiddels weer gekalmeerd en besluit een wandeling te maken in het achter de waddendijk liggende ‘Bosje van Jochem’, een klein, maar leuk bosje waar ik graag kom als ik op Texel ben. In het verleden heb ik hier weleens gestruind met Folkert Jan, maar een echte zeldzaamheid hebben we hier nog niet mogen vinden. Wie weet vandaag? zou ik nog een beetje geluk overhebben na die onvergetelijke waarneming van die Grote Kanoet?
Schijnbaar is de geluk op, want veel verder dan een zingende Zwartkop en Spotvogel kom ik niet. Maar mijn week kan zeker niet meer stuk, vogelsoort #397 is een feit, mijn 5e nieuwe vogelsoort voor 2016 en daarmee is mijn laagdrempelige vogeldoel voor 2016 (het zien van minstens 5 nieuwe soorten) nu al behaald, en dat al half mei. Wat heeft 2016 nog allemaal in petto?
Bijna vergeten: de Grote Kanoet werd omstreeks 13:30 tot mijn grote vreugde weer teruggevonden, waarna veel vogelaars de vogel nog hebben gezien 😀 Het kostte flink wat moeite waarbij het doorzettingsvermogen flink op de proef werd gesteld. Het duurde even, maar die Grote Kanoet staat nu op mijn netvlies gebrand, eind goed al goed! Qua beleving, hectiek en emotie deed de herontdekking van de Grote Kanoet me sterk denken aan de Noordse Waterlijster op Vlieland op 21 september 2010, die ik ook herontdekte na lange tijd in stress en spanning te hebben gezocht.
Links
Verhaal achter de ontdekking van de Grote Kanoet op Texel
Foto’s en waarnemingen van Grote Kanoet
NATUURVERSLAVING 