Intro
Op 26 juni 2020 stond ik in de snikhete namiddag te zoeken naar een Scharrelaar in de Marnewaard bij Lauwersoog. Tevergeefs. Het was flink dippen, zweten en balen. Één van mijn grootste wenssoorten op ca 10 minuten gemist, dat was een pijnlijke misser. Ik was zo dichtbij, maar toch te ver weg. Het was me niet gegund. Of beter gezegd, weer niet gegund. Heb je al ruim 450 vogelsoorten gezien, maar nog geen Scharrelaar. En deze kleurrijke vogel uit zuidelijke oorden blijft toch een regelmatige dwaalgast in Nederland. Na het mislopen van de Scharrelaar op die bewuste 26 juni begon het toch wel te knagen.
Scharrelaar-historie
Een schitterende vogel uit mijn mooiste dromen begon zich te ontpoppen tot een frustratie-soort. Een soort die me niet gegund leek. Ik kon inmiddels wel spreken van een historie wat betreft het mislopen van Scharrelaars. Sinds ik ben begonnen met vogelen/twitchen in 2009/2010 deed de Scharrelaar meerdere keren ons land aan. Op 10 juli 2011 liet een Scharrelaar zich de hele dag prachtig bekijken ergens in Zuid-Holland. Helaas had ik deze dag familieverplichtingen (familiedag op een rondvaartboot en aansluitend etentje) in hartje Friesland. Op 14 juni 2015 leek een herkansing binnen handbereik. Een Scharrelaar was neergestreken bij Zandvoort. Deze kwam ook op een voor mij ongelegen moment. Ik gokte erop dat de vogel de volgende dag nog aanwezig zou zijn, maar helaas.
3 jaar later was het weer zover. Op 19 mei 2018 dook er een Scharrelaar op in Friesland, op een voor mij bekend heideterrein, de Delleboersterheide. Helaas werd deze vogel pas laat op de dag ontdekt en gemeld. Een groepje Friese vogelaars reageerde snel, ging zoeken en zagen de vogel in het laatste beetje daglicht. De volgende dag werd de vogel tot grote teleurstelling van tientallen vogelaars niet teruggevonden. Maar nog in hetzelfde jaar, eind september, kwam een herkansing wel erg dichtbij. Een Scharrelaar werd gevonden op Texel en zat er zeker 2 dagen. Maar helaas zat ik toen vast op mijn werk, waardoor ook deze aan mijn neus voorbij ging. Achteraf had ik gewoon moeten gaan, maar ja.
26 juni 2020 moest het dan eindelijk gebeuren, mooi niet dus (zat ik weer in hartje Friesland op het water, kanovaren). Een zure dip werd het. Maar ik bleef positief (ooit zal ik de Scharrelaar met eigen ogen zien). Ik verdiepte me in de ecologie en leefwijze van de Scharrelaar en ging vaak zelf op zoek in geschikte terreinen. Zo zocht ik standaard ieder heideterrein waar ik kwam af op deze soort. Voornamelijk in de maanden mei en juni. In deze maanden is de Scharrelaar het vaakst vastgesteld in Nederland (Dutch Avifauna). Maar ook gedurende de zomermaanden was ik extra alert in bepaalde landschapstypen, vooral als er ook dode bomen stonden. Scharrelaars zitten vaak in de top van dode bomen of op paaltjes.
24 mei 2022
Op de avond van 24 mei 2022 wordt er een foto gedeeld in de zeldzaamheden app. Op de foto staat overduidelijk een Scharrelaar. Zou zijn gezien ergens in de buurt van de Dordrecht. Meer info ontbreekt nog. Men tracht de exacte locatie te achterhalen. Even voor 20:30 komt er meer informatie omtrent de plek. Al gauw zijn er enkele vogelaars op de plek, maar kunnen helaas niks vinden. Erg jammer. Vervolgens blijft het de rest van de avond stil. Zal wel doorgevlogen zijn, denk ik bij mezelf. Weer een Scharrelaar die aan mijn neus voorbij gaat. Maar wie weet, wordt de vogel toch de volgende ochtend teruggevonden. In de regio Dordrecht/Biesbosch wonen veel vogelaars. Er is nog hoop.
25 mei 2022
De volgende dag gaat om 07:00 de wekker. Mijn plan voor vandaag is om veldwerk te verrichten op de Sallandse Heuvelrug. Ik twijfel nog wel een beetje vanwege het winderige weer. Bovendien lijkt er toch veel bewolking te zijn. Niet optimaal om insecten te inventariseren. Om 07:49 krijg ik een Dutch Bird Alert binnen via mijn telefoon. Zou het dan toch? ik haast me vanaf de ontbijttafel naar boven en kijk wat het is. Ja hoor, de Scharrelaar is teruggevonden door Joey Braat. Zat ie er dus toch nog. Dat wordt dus geen Sallandse Heuvelrug meer vandaag. Ik breng Siska op de hoogte van het nieuws en die stelt meteen voor om samen die kant op te gaan. Nog even 2 afspraken afzeggen, spullen pakken, koffie mee in de auto en al gauw zijn we onderweg naar Dordrecht.
Siska weet inmiddels precies wat vogels met mij doen en heeft alle begrip voor mijn hobby. Zeker als het gaat om een droomsoort zoals de Scharrelaar. Ik had Siska al vaak verteld over deze magisch mooie soort en dat ik deze tot op heden nog nooit had gezien. We zijn amper onderweg of we staan al stil. Het is druk op de weg. In Groningen verloopt het allemaal niet even soepel en we staan stil in een lange sliert auto’s voor de stoplichten. Eenmaal op de snelweg verloop het beter. Totdat we bij Drachten zijn, hier is een ongeluk gebeurt. Siska weet deze opstopping te omzeilen en al gauw gaan we weer als een speer.
Als we door de Flevopolder rijden begint het spannend te worden wat betreft de Scharrelaar. Vogel is 08:45 voor het laatst gezien en zou opgevlogen zijn richting NO (Nieuwe Dordtse Biesbosch). Ik zie eenzelfde scenario gebeuren als in 2020. Een situatie waarbij de vogel door een beperkt aantal vogelaars wordt gezien. Een situatie waarbij de vogel erg vliegerig is en plots uit beeld verdwijnt om niet meer terug te keren. Ik hou er alvast rekening mee dat we de soort zullen dippen. Je kunt maar beter realistisch zijn. Als we bij Almere zijn stoppen we even om te tanken en onze benen te strekken. De vermoeidheid bij Siska slaat toe en even voel ik me schuldig dat we zo halsoverkop weg zijn gegaan.
We overdenken even wat we willen gaan doen, maar besluiten toch de reis naar Dordrecht door te zetten. Er lag immers ook nog een Purperkoet in het verschiet bij Alblasserdam, een vogel die zich 100% gegarandeerd laat zien. Ik zag deze vogel al op 17 december vorig jaar, een dag nadat deze werd ontdekt. Voor Siska betreft het nog een nieuwe soort. En we zouden op de terugweg ook nog een paar leuke soorten mee kunnen pakken die in Flevoland op de route liggen. Als we net in Dordrecht rijden, kijk ik weer even in de Dutch Bird Alerts telegram app om te kijken of er alweer nieuws is. En ja, de Scharrelaar is na bijna 2,5 uur uit beeld te zijn geweest, weer gezien. Via telegram wordt een locatie doorgegeven met een beschrijving.
Een paar minuten later weer een melding dat de vogel weer vliegend is gezien. Dit zijn de berichten waar je op hoopt als de situatie er al een poosje niet hoopvol uitziet, je al een eind hebt gereden en bijna op de locatie bent gearriveerd. Het ‘piepje in de rug’ zoals vogelaars het ook noemen. 11:25 arriveren we op de plek waar de Scharrelaar net nog is gezien, maar nu even niet in beeld is. Ik kom veel bekende gezichten tegen, waaronder Pieter Doorn, Maartje en Tonny Bakker, Nelleke Seegers en Hans Bossenbroek. Enkele vogelaars hebben de vogel zojuist gezien, maar de meeste mensen kwamen net te laat.
Het grote zoeken kan beginnen. Er zijn vele tientallen vogelaars, dat moet haast wel goedkomen. Eerst maar een plasje plegen en kalmeren. Mijn hart bonkt in mijn keel. Zou het lukken om deze prachtsoort eindelijk eens te zien? Op een gegeven moment zien we verderop iemand wenken, dat kan maar één ding betekenen. We rennen er als een stel bezetenen naartoe, de ene rent nog sneller dan de ander. Vogel zou door meerdere mensen zojuist weer zijn gezien, zou een haag ingevlogen zijn. De bewuste haag is al gauw door tientallen vogelaars omsingeld. Na een poosje wachten nog steeds geen teken van de Scharrelaar. Een overvliegende Kauw wordt even aangezien voor Scharrelaar.
Dan maar verspreiden in de omgeving en vertrouwen op de ‘oude plek theorie’, best kans dat de vogel weer op de plek van ontdekking terugkeert. Dan opeens is er weer paniek en blijkt de vogel inderdaad op de oude plek te zitten. Het is chaos en iedereen spoed zich richting de oude plek. We staan even vast in een rij auto’s maar al gauw rijden we richting de bewuste plek. Tonny Bakker springt bij ons achterin. Als we bijna bij de plek zijn zien we mensen in onze richting rennen en zie ik vogelaars paniekerige gebaren maken. Dan moet de Scharrelaar hier ergens te zien zijn! Ik zie enkele vogelaars omhoog wijzen en zie de Scharrelaar dan even vliegen. De vogel vliegt vrij hoog weg over een populierenbos in zuidwestelijke richting. En dan keert de rust weer terug.
Oké, vogel wel gezien, maar slechts kort. Opgelucht maar toch ook balen dat Siska en Tonny de vogel net mistten. Siska moest op de weg letten die inmiddels bezaaid was met mensen en voor Tonny achterin was de vogel niet te zien. Ik besluit vervolgens een praatje te maken met een groepje mensen en Siska doet een powernapje. Vervolgens maken we een wandeling door de Biesbosch in de hoop de Scharrelaar terug te vinden. Tijdens de wandeling genieten we van de mooie flora, libellen, vlinders, zingende Cetti’s Zangers, Wielewaal en andere leuke vogels. We besluiten te lunchen bij het plaatselijke paviljoen waar we Folkert Jan treffen die zojuist is gearriveerd. We praten even bij en gaan voor nu ons eigen weg en op de terugweg gezamenlijk wat soorten meepakken in Flevoland.
Als we weer richting de auto willen lopen komen we 2 vogelaars tegen die ons melden dat de Scharrelaar weer wordt gezien. Dit keer weer op de plek van de haag, bij de Nieuwe Dordtse Biesbosch. Ik kijk in de telegram app en zie inderdaad een melding met locatie. We willen het op een rennen zetten, maar kunnen meeliften met een groepje vogelaars. Weer met spoed van de ene locatie naar de andere locatie. . De Scharrelaar zorgt voor flink wat lichaamsbeweging. Ondanks zijn opvallende kleuren blijft het een uitdaging om deze vogel te zien te krijgen. Al gauw weer een melding dat de vogel is opgevlogen, dit keer richting west, over huizen en schuren. Dat is in onze richting. We stoppen en stappen net als meerdere mensen uit om te lucht en omgeving af te speuren.
Al snel zien we de Scharrelaar prachtig langsvliegen. Een vreugdekreet en een slaak van opluchting onder vele tientallen vogelaars is het gevolg. Wat een heerlijke waarneming. De Scharrelaar vloog voorbij net zoals ik ‘m in mijn dromen al meerdere keren voorbij zag vliegen. Een felblauwe schoonheid met turkoois blauwe vleugels, bijna onwerkelijk, zo mooi. Bijna iedereen die de vogel tot dusver had gemist, heeft de vogel nu mooi kunnen zien. Even later vliegt de vogel weer over ons heen, weer richting de oude plek lijkt het.
Siska loopt vervolgens weer richting de auto, Folkert Jan en ik gaan zoeken in de richting waar de vogel uit beeld verdween. Genoeg paaltjes waar de vogel zou kunnen zitten. Ondanks goed zoeken kunnen we de Scharrelaar niet terugvinden. Wel zien we een Groene Specht. Dan een belletje van Siska die inmiddels bij de auto is gearriveerd. Het blijkt dat zij samen met enkele andere geluksvogels naar de Scharrelaar staat te kijken. De vogel zit weer op de oude plek, op een paaltje. We trekken vervolgens een sprintje richting de auto van Folkert Jan, maar al snel weer een belletje van Siska. De Scharrelaar is alweer opgevlogen en lijkt onze kant op te komen.
We speuren de lucht af maar zien niks. We scannen ook voor de zoveelste keer bomen en paaltjes af, maar helaas. Later zal blijken dat dit de laatste keer is dat de Scharrelaar zich mooi laat zien. 15:50 wordt de vogel nog één keer vliegend door een enkeling gezien, maar daarna ontbreekt ieder spoor van de vogel. Siska en ik besluiten dat het mooi is geweest, we hebben intens genoten van deze felblauwe beauty. Folkert Jan zoekt nog even verder, maar zonder resultaat zal later blijken. Onderweg terug naar Groningen stoppen we nog even in Alblasserdam voor de Purperkoet. Met succes, na even zoeken zie ik de vogel lopen tussen het riet. Ik geef Siska enkele aanwijzingen waar ze moet kijken, de vogel speelt goed verstoppertje. Het waait ook behoorlijk. Gelukkig duurt het niet lang of Siska ziet de vogel ook.
Wat een dag weer: een dag die de avond ervoor al begon, er in de vroege ochtend hoopvol uit zag, vervolgens toch uit leek te lopen op een deceptie, maar toch zeer succesvol werd. 25 mei zal vanaf nu een memorabele datum zijn. De dag waarop ik eindelijk een Scharrelaar mocht zien, één van de mooiste vogelsoorten die je kunt tegenkomen in Nederland. Een mooie inhaler na al die gemiste kansen en de dip van 26 juni 2020. Dat geeft zo’n waarneming toch extra betekenis en lading. De Scharrelaar van Dordrecht werd de volgende dag (26-05) niet teruggevonden en betrof het 72e geval van Nederland (Dutch Avifauna).
NATUURVERSLAVING 