Intro
Er zijn van die vogelsoorten waar veel over gesproken wordt onder vogelaars. Groene Bijeneter, Perzische Roodborst, Ivoormeeuw, om maar even een paar te noemen. Ik heb het hier over iconische soorten, veel gewilde soorten bij menig vogelaars. Soorten die ooit weleens zijn waargenomen in Nederland, maar min of meer lang geleden. Soorten die hoog staan op verlanglijstjes en waarvan je hoopt dat ze ooit een keer weer Nederland aandoen.
Ook de Renvogel, een steltloper uit Afrikaanse woestijnen en het Midden-Oosten, en die zijn naam dankt aan zijn snelle manier van lopen tijdens het foerageren, behoort tot het lijstje van iconische soorten. Het is een zeer zeldzame dwaalgast in West- en Noord-Europa met 32 gevallen op de Britse Eilanden, 1 in België, 8 in Duitsland en een handvol gevallen in Scandinavië. In Nederland werd de soort 4 keer vastgesteld, waarvan de laatste keer in 1986, 35 jaar geleden dus. De overige 3 gevallen waren in 1933, 1909 en 1844. Zou deze prachtige soort ooit weer ons kleine landje aandoen? Op die vraag kwam na 35 jaar tijd een antwoord. Echter, wel op een voor mij wat ongelukkig moment…
Zondag 24 oktober 2021
Op zondag de 24e ben ik lekker met Siska aan het vogelen op Schiermonnikoog. We kunnen mooi aanschuiven bij de al enkele dagen aanwezige Izabeltapuit op de waddendijk, deze laat zich mooi bekijken. Verder genieten we van de vele steltlopers op het wad en trakteren we onszelf op koffie met appelgebak in de jachthaven. Vervolgens vogelen we rondom de Westerplas. Hier heb ik opeens een lekke achterband. We besluiten dan maar om een lange wandeling te maken en later andere fietsen te regelen bij de lokale fietsverhuurder. Na een lange wandeling door de duinen en over het strand komen we even voor 14:30 aan in het dorp. In vakantiepark Klein Zwitserland wemelt het van de Merels, Koperwieken, Vinken en Roodborsten. Best spannend, genieten met zulke hoge aantallen trekvogels. Even later hebben we in no time andere fietsen geregeld en besluiten we de rest van de dag te fiets verder te gaan. We twijfelen nog of we de boot van 16:30 of een boot later pakken.
We besluiten eerst even iets te drinken bij de Tox Bar. Ondertussen kijk ik even snel op mijn telefoon of er nog iets zeldzaams is gevonden op Schiermonnikoog. In de Schiermonnikoog-app is het rustig, maar in de zeldzaamheden- en natuurvorsers app niet. Bij het lezen van de berichten kan ik mijn ogen nauwelijks geloven. Renvogel in Noord-Holland! lees ik dit nou goed? ja hoor, er staat toch echt Renvogel. Er staat ook bij dat er om 17:00 een excursie wordt geregeld. De vogel zit namelijk in voor publiek niet toegankelijk terrein. Wat nu? we zitten op Schiermonnikoog en kunnen eigenlijk geen kant op. Een gevoel van machteloosheid en enorme stress en frustratie overvalt me. De eerste Renvogel in 35 jaar tijd in Nederland en ik zit vast op een eiland. Ergens was ik al bang voor een scenario als deze, maar ja. Het blijft spannend in oktober. Ook dit jaar is dat niet anders. Op Vlieland zitten tientallen lotgenoten vanwege het DT3 weekend.
Siska ziet me veranderen in iemand die zich totaal uit het veld geslagen voelt. Iemand die alleen nog maar als doel een Renvogel voor ogen heeft. Bloed stroomt waar het niet stromen kan. We overwegen nog even de snelboot van 16:00 te pakken, maar daar schieten we ook weinig mee op nu. Ik besluit dan maar rustig te blijven ademhalen en we gaan dan toch maar koffie drinken bij de Tox Bar. Ondanks dat het me nauwelijks lukt om even rustig te gaan zitten. Oké, even diep ademhalen maar. Ik bel even met Folkert Jan voor meer informatie. FJ is al onderweg en gaat het net wel of net niet halen om 17:00 er te zijn. Het wordt voor mij en Siska niet eerder dan morgenochtend met het eerste licht vrees ik. Het is al vrij snel donker. We besluiten maar om de 16:30 boot te pakken en vanaf Lauwersoog gewoon die kant op te rijden. Waarschijnlijk is ons plan om er voor het donker te zijn onrealistisch, maar ja, niet proberen is ook geen optie. Vanaf de veerhaven van Lauwersoog trekken we een sprintje naar de auto een stukje verderop.
Als we vlak voor 17:30 weer in de auto zitten op de parkeerplaats, komt FJ met het bericht dat er voor vandaag geen excursiemogelijkheid meer is voor de laatkomers. Erg jammer, maar waarschijnlijk zouden we het toch niet halen om er überhaupt voor het donker te zijn. We twijfelen even over wat nu slim is. Indien de vogel er morgenochtend nog zit, wil ik er sowieso met het eerste licht zijn. Rijden we nu die kant op of toch morgenochtend in alle vroegte om een uurtje of 5? Siska denkt en leeft met me mee, erg fijn is dat. We besluiten een overnachting in een nabijgelegen hotel te boeken in Bergen of Bergen aan Zee. Het stayokay in Egmond waar ik een paar dagen geleden verbleef met FJ, is ook nog een optie. Onderweg naar Noord-Holland maakt de frustratie en stress langzaamaan plaats voor rustig nadenken. Ik schik me in mijn lot.
Het is alsof er opeens een flinke last van mijn schouders valt. Zo’n typisch moment waarop je weer even rustig wordt, je realistisch bent en je vastklampt aan hoop. Hopen dat de vogel er morgenochtend nog zit, maar ook dat de vogel de nacht overleeft. Het is niet niks, zo’n vogel van warme woestijnen nu opeens in een relatief koud Hollands duinlandschap. Wel bijzonder dat de vogel precies zo’n stukje Nederland uitzoekt dat lijkt op de Afrikaanse Sahara en woestijnen in het Midden-Oosten. Het is altijd koffiedik kijken of zo’n dwaalgast wel- of niet de nacht doorbrengt op de plek van ontdekking. Maar het feit dat de Renvogel van 1986 er ruim een week zat en later werd herontdekt, geeft hoop. Het weer ziet er ook niet optimaal uit vannacht om weg te trekken. Hoop is iets goeds, hoop doet leven. Onderweg naar Noord-Holland zeg ik tegen Siska dat ze gewoon rustig kan rijden, het licht begint al sterk af te nemen als we tussen Leeuwarden en de Afsluitdijk rijden. Ondertussen lees ik wat informatie over deze bijzondere ontdekking. De vogel is gevonden door boswachter Daan Bijman van PWN in het Noord-Hollands duinreservaat. Gefeliciteerd Daan, geweldig!
Rond 20:00 arriveren we in Bergen en kijken we waar we gaan overnachten. Siska vind al snel iets leuks, Fletcher Hotel Marijke in Bergen. Op steenworp afstand van waar we nu zijn. Een overnachting voor 2 personen blijkt hier zelfs goedkoper dan bij het stakokay in Egmond. Ook goed om te weten. Siska belt met het hotel, en in een handomdraai is de overnachting geregeld. Na even boodschappen te hebben gedaan bij AH gaan we naar het hotel om in te checken. We regelen alvast een ontbijtpakket welke we morgenochtend om 07:00 kunnen ophalen, zodat we tijdig kunnen ontbijten en om uiterlijk 07:15 a 07:30 naar de excursie-verzamelplek kunnen gaan om er voor het eerste licht er te zijn. Het is vanaf het hotel een kleine 15 minuten rijden, rond 08:00 is het licht. Vervolgens gaan we lekker uit eten en is het even tijd voor ontspanning. Ik kan de Renvogel even uit mijn gedachten zetten en geniet van het lekkere eten en de gezellige sfeer. Na deze fijne maaltijd en een drankje gaan we terug naar ons hotel en ploffen na een warme douche neer op bed. We zijn beiden gesloopt. Siska valt vrijwel meteen in slaap, ik lig nog enige tijd wakker en ben toch best onrustig. Meer dan ik had verwacht. Mijn hart bonkt in mijn keel en ik heb hoofdpijn. Ik probeer weer even mijn gedachten te verzetten, maar dit is lastig. Uiteindelijk val ik in slaap maar word al vrij vroeg weer wakker.
Maandag 25 oktober 2021
Om 06:30 gaat de wekker en sta ik op. dan even snel opfrissen. Als ik naar buiten loop om het ontbijtpakket op te halen valt het me op dat het een stuk warmer is dan gisteravond. Het regent ook een beetje. Het lukt me amper een hap door mijn keel te krijgen, een paar happen uit een bolletje en een klein beetje kwark lukt me met moeite. We aten ook pas laat op de avond gister. Maar de zenuwen zullen ook een rol hebben gespeeld. We pakken onze spullen, checken uit en zijn al snel onderweg naar de excursie-verzamelplek in Bergen aan Zee. Als we net Bergen aan Zee binnenrijden zie ik in het schijnsel van de koplampen meerdere Koperwieken en Merels midden op de weg zitten. Er lijkt sprake te zijn van een flinke trekgolf van lijsters. Veel vogels komen naar beneden vanwege de tegenwind en de regen waarschijnlijk, zijn op zoek naar beschutting na een lange trektocht. Als we 07:30 arriveren op de plek lijken we de eersten te zijn. Maar al snel zien we nog iemand rondrijden en een minuut later arriveren nog enkele mensen. De eerste bekende die ik zie en even spreek in de vroege duisternis is Wietze Janse. We gaan vervolgens weer even naar de auto om wat spullen te pakken. Nog even afwachten en al snel zijn er enkele tientallen mensen aanwezig. Ondertussen vliegen er flinke aantallen Zanglijsters, Koperwieken en Merels over ons heen. De lucht is zwanger.
Siska zet de parkeerapp aan, ik koop toegangskaartjes voor het duingebied. Het begint inmiddels gezellig te worden met veel bekende gezichten. We wachten op wat komen gaat, informatie, boswachters en hopelijk goed nieuws. Er is afgesproken dat eerst de boswachters ter plekke gaan kijken of de Renvogel er nog zit. Indien dit het geval is, zullen er weer één of meerdere excursies georganiseerd worden. Het begint inmiddels licht te worden en 08:00 lopen we alvast richting de bosrand vanwaar we uitzicht hebben op de zandvlakte waar de Renvogel hopelijk de nacht heeft doorgebracht. Aan de bosrand is het wachten op de verlossende woorden van de boswachters die aan het kijken en zoeken zijn. Een Houtsnip zorgt even voor wat afleiding en het is iets harder gaan regenen. Dan lijken de boswachters enkele gebaren te maken, wat betekent dit? het lijkt goed nieuws te zijn maar er is nog onduidelijkheid. Er wordt gebeld, gesproken, enkele vage geruchten. Het is zenuwslopend, mijn hart bonkt in mijn keel.
Dan om 08:37 toch eindelijk de verlossende woorden: ZIT ER NOG!! een enorme golf van opluchting is het gevolg. Ongeruste en angstige gezichten veranderen in glimlachende en opwekkende gezichten. Alsof men de vogel al met eigen ogen heeft gezien wordt er een klein feestje gehouden na het goede nieuws. Maar we moeten nog wel even een stukje lopen naar de plek waar een boswachter van PWN iedereen opwacht. Nog even stevig doorlopen en dan kunnen we hopelijk echt feest vieren, maar nu moet het wel goedkomen. Al snel staat de meute bij de boswachter te wachten op een teken dat we het gebied in mogen. Dit teken volgt snel en zo lopen we voorzichtig over het schrikdraad heen richting de plek. Iedereen blijft netjes op het smalle wandelpad, de sfeer is goed hoewel de spanning nog duidelijk af te lezen is van vele gezichten. Om 08:50 is het een kwestie van gezellig aanschuiven, nog even in spanning aanwijzingen volgen. Vogel zou net achter een graspol zitten, nu iets links van graspol, en in beeld!!!! HIEPERDEPIEP!!! Wat een geweldige verschijning zo op die mooie zandvlakte. Binnen enkele seconden maakt alle spanning, stress en frustratie van gister, vannacht en deze ochtend plaats voor een memorabel gevoel van euforie. Wat een intense ontlading en wat onwerkelijk. Zo’n vogelsoort van woestijnen zo vlak voor je neus, wat een droomsoort. De Renvogel zit mooi rustig ter plaatse, en dichtbij. Siska heeft de vogel ook snel in beeld en een flinke omhelzing volgt. Geluksvogels.
20 minuten genieten we van deze megazeldzaamheid. Naarmate de tijd verstrijkt begint de vogel actiever te worden. De vogel schud wat met de veren, loopt stukjes en even later als wij alweer weg zijn om plaats te maken voor een andere grote groep vogelaars, gaat de vogel ook echt rennen. Eindelijk doet de vogel zijn naam eer aan. Gisteravond zat de vogel er wat versuft bij, verzwakt na een lange vliegreis. Vandaag is de vogel springlevend en oogt toch behoorlijk fit. Even voor 11:00 is de vogel hoog opgevlogen richting noord. Toch sneller opgevlogen dan verwacht. Ons plan om gisteravond al naar Bergen aan Zee af te reizen, in een nabijgelegen hotel te overnachten en er vroeg bij te zijn, bleek een zeer succesvolle strategie. Mensen die te afwachtend waren zijn gestraft. Meerdere mensen kwamen te laat of zagen de vogel enkel even in vlucht. Maar wie weet wordt de vogel elders teruggevonden zoals in 1986. Toen zat een Renvogel eerst bij Camperduin (NH) en later op een veldje op Texel dat nu bekend staat als het Renvogelveld. Zal de geschiedenis zich herhalen?
Enfin, deze memorabele vogelsoort moest natuurlijk even gevierd worden. Dus nemen we het er lekker van bij een strandtent in Bergen aan Zee. De koffie en een flink stuk appelgebak smaakten lekkerder dan ooit. En net als je denkt dat de dag niet mooier wordt, gebeurt het toch. Naar aanleiding van de melding van een Bultrug bij Camperduin welke zich richting zuid verplaatst (Bedankt Merel), kijk ik over zee. In 2013 zag ik de soort al bij Egmond aan Zee, maar nu we toch aan zee zitten is dit wel een erg leuke buitenkans. Niks te zien wat op een walvis lijkt, maar wel meerdere Roodkeelduikers, Drieteenmeeuwen, Alken, mogelijk Kleine Alk en een fraaie Jan-van-gent. Als klap op de vuurpijl ook nog eens een Stormvogeltje achter de branding. Ook dit was nog een nieuwe soort voor me. Maar vergeleken bij de Renvogel voelt het vandaag als een soort bijvangst. Je hebt van die dagen…
Dankwoord
Mijn dank gaat als eerste uit naar de ontdekker Daan Bijman en de andere boswachters van PWN (waaronder Dick Groenendijk) voor het mogelijk maken van excursies naar deze prachtige soort. Ook dank ik Dutch Birding voor de informatie en het in goede banen leiden van de excursies. Ook wil ik persoonlijk Folkert Jan en Wim Nap bedanken voor hulp en informatie. Ook dank aan alle andere aanwezige vogelaars voor de gezelligheid en de fijne sfeer. Tot slot bedank ik Siska voor haar medeleven en begrip richting mij en mijn fanatieke hobby en twee leuke vogeldagen en gezelligheid. Een dag, twitch en soort om nooit te vergeten.
NATUURVERSLAVING 