Steenarend in Gelderland

Maandag 1 maart 2021

Dit verhaal begint al voor 1 maart, om bij het begin te beginnen. Op zondag 21 februari wordt er een overvliegende Steenarend gesignaleerd boven Twente, welke later opgepikt wordt in de Achterhoek, bij Eibergen. Hier blijft het in eerste instantie bij, een enkeling die dolgelukkig is met een Steenarend die toevallig over komt vliegen. De gemaakte foto’s liegen er niet om. Wat zou het fantastisch zijn als de vogel ergens ter plekke zou landen, Steenarend is een grote wenssoort voor mij (en vele anderen). Op zaterdag 27 februari ben ik in het Dwingelderveld als het bericht doorkomt van een overvliegende Steenarend boven Renkum (GE). Wellicht dezelfde vogel als vorige week? hoe dan ook, de spanning stijgt onder vogelend Nederland. Krijgen we na jaren dan toch weer eens een twitchbare Steenarend in Nederland?

Zondag 28 februari, even na 16:00 een melding in één van de vogel-appgroepen waar ik lid van ben: “Steenarend ter plaatse bij Duiven”, vogel zou gemeld zijn op waarneming.nl. De foto bij de waarneming toont inderdaad onmiskenbaar een Steenarend, oei. Wat nu? Net als de dag ervoor komt pas vrij laat de melding door. Echter, is de vogel dit keer wel ter plaatse, dat geeft goeie hoop. Gaan we het dan toch meemaken? Zeker 150 toegesnelde vogelaars slagen erin de vogel nog te zien voor het donker. Ik breng Siska op de hoogte van deze intrigerende waarneming en even later spreek ik met Folkert Jan de plannen door voor de volgende dag. We besluiten er de volgende dag met het eerste licht te zijn, dat word weer een kort nachtje.

Maar we weten dat we goeie kans maken als we met het licht aanwezig zijn. Dat is gebleken uit het succesvol twitchen van bijvoorbeeld Monniksgier (2019) en Steppearend (2020). Roofvogels zijn vaak honkvast als het gaat om een slaapplaats, de kans is groot dat een roofvogel in het ochtendgloren gesignaleerd kan worden op de plek waar de vogel de dag ervoor voor het laatst is gezien. Enfin, een plan is snel gesmeed. Om 04:10 pikt Folkert Jan me op in Groningen. Dat is een klein beetje riskant vanwege de avondklok die dan nog geldt, maar we achten de kans klein dat we staande zullen worden gehouden. Het is een rit van ongeveer twee uur, dus we zijn daar voor 06:30. Dan duurt het nog een tijdje voor het licht wordt, maar dat geeft ons tijd nog even de omgeving te verkennen en een powernapje te doen in de auto.

Even na 06:00 rijden we het buitengebied in ten oosten van Duiven en Zevenaar. De schim van een Ransuil vliegt voor de auto langs. Het begin van een memorabele vogeldag? Een stuk verderop nog een uil langs de auto. Rond 06:30 rijden we op een dijkje in de buurt van Angerlo en parkeren de auto aan het einde van de weg. Vanaf deze weg is de vogel gister in het laatste licht gezien. We situeren ons eerst hier en doen een powernapje van twintig minuten. Veel rust is ons niet gegund want al snel komen er mensen aanrijden met hetzelfde idee. We spreken enkele vogelaars over waar te gaan kijken/zoeken. Ondertussen zet de ochtendschemering in en worden de eerste vogels wakker. Een Roodborsttapuit, Groene Specht en Zanglijster zijn lekker vroeg en ook zien we al snel een mooi aantal Buizerds op de de akkers. Nu nog de hoofdprijs in de vorm van een Steenarend, de 21e waarneming voor Nederland. We waren in eerste instantie een beetje bang dat we de vogel zouden kunnen missen vanwege dichte mist, dit blijkt gelukkig erg mee te vallen.

We besluiten een stukje de akkers op te lopen om meer zicht te krijgen op de akkers, wie weet zit de arend ergens op een akker zoals gister ook het geval was. We denken dan een wat grotere roofvogel te zien, maar deze zit ver weg en het zicht is nog een beetje beperkt. Folkert Jan haalt voor de zekerheid toch even zijn telescoop op. Op het moment dat Folkert Jan me weer tegemoet loopt ren ik snel zijn kant op. Via de appgroep is de vogel zojuist gemeld, vliegend uit het bosje waar ie gister voor het laatst is gezien. We springen als een stel gekken de auto in en scheuren naar de locatie die is doorgegeven via de app. Hier aangekomen zien we vele tientallen vogelaars staan, maar het blijkt dat de vogel al door is gevlogen in oostelijke richting. Dat is even frustrerend, je bent zo dichtbij en toch mis je zo’n grote vogel. Er zit niks anders op dan goed te zoeken en hopen dat de vogel spoedig weer wordt gezien.

We speuren in de omgeving de akkers, bomen en de lucht af in de hoop op een grote roofvogel, en houden tegelijkertijd de appgroep in de gaten, mocht de vogel weer in beeld zijn. Het is een zenuwslopende zoektocht, want we weten dat de vogel hoogstwaarschijnlijk nog ergens in de buurt is. Iedere Buizerd die we zien zorgt even voor een schrikmoment, net als donkere gestaltes in bomen. Dan horen we via via dat de vogel weer kort zou zijn gezien, vliegend richting oost, hoogspanningsleiding volgend. De informatie is wat summier en zorgt voor vragen. Verderop zien we weer mensen staan, kijkend en zoekend. We horen van iemand die de vogel zojuist heeft zien langsvliegen. In een blinde paniek wil ik de auto uit om te kijken of de vogel nog ergens te zien is, maar Folkert Jan roept me terug en we rijden snel in oostelijke richting, de hoogspanningsleiding volgend. Bij een volgend landweggetje komen we ook weer een groepje vogelaars tegen. Overal in de omgeving staan vogelaars te posten lijkt het. Een zeer georganiseerde zoekactie is in ieder geval een feit. Nu nog de Steenarend, dan is het feest compleet.

Er wordt dan weer een locatie doorgegeven via de app met wat info. “Oost vanaf hier, nu in beeld”. We zien dat de locatie aan de weg is waarop we ons bevinden. We rijden er als een speer naartoe. We zien al snel een grote groep vogelaars ergens naar kijken. De Steenarend lijkt inderdaad in beeld. We parkeren snel de auto in de berm en rennen richting de groeiende meute vogelaars. Dankzij enkele snelle aanwijzingen “In de meest rechtse boom van het bosje, net onder de hoogspanningsdraden”, hebben we de vogel al snel in beeld. Hoewel op enige afstand, toch onmiskenbaar een Steenarend. Doodstil zittend in de boom. Folkert Jan heeft de vogel ook snel in de telescoop. Nu kan het opluchten, feliciteren en vooral ook genieten beginnen. Wat een prachtige soort toch, een soort die bij velen op het verlanglijstje stond om eens te zien in Nederland. Steeds meer mensen kunnen meegenieten van de roofvogel, die vooralsnog niet van plan is weg te vliegen.

We maken wat foto’s/filmpjes, maar genieten vooral ook van het moment zelf, we hebben de Steenarend op ons netvlies gebrand. We hopen dat de vogel wat dichterbij gaat zitten en gaat jagen op hazen, maar helaas, de vogel blijft op afstand. Vlak na 08:30 gaat de vogel toch op de wieken en verdwijnt in noordoostelijke richting en wordt niet weer gezien. Men zoekt driftig verder, maar meldingen blijven uit. Om 09:15 besluiten we dat het leuk is geweest en vertrekken we weer richting het noorden. Ik ben nog mooi op tijd thuis voor een online gesprek om 11:30. Later op de middag volgt dan toch nog een melding van de Steenarend, mogelijk hangt de vogel dus nog wel in de omgeving rond.

Al van kinds af aan leerde ik de Steenarend kennen uit natuurboeken, natuurgidsen en via tv-zenders als Animal Planet. En nu na jaren te hebben verlangd naar deze roofvogel, eindelijk in levende lijve gezien. Toch een indrukwekkend moment. De afgelopen jaren dook er met enige regelmaat een Steenarend op in Nederland, maar telkens ging het dan om overvliegende vogels die niet werden teruggevonden. De laatste Steenarend die mooi te zien was voor het grote publiek, dateerde alweer uit februari/maart 2002. Deze vogel hing rond in de omgeving van Norg/Veenhuizen, in Noord-Drenthe. Nadat vogelend Nederland vorig jaar verwend werd met zeldzame arenden zoals Havikarend, Dwergarend en Steppearend, nu dan ook eindelijk een Steenarend, heerlijk. Het betreft mijn 444e vogelsoort in Nederland en de eerste nieuwe soort voor 2021. Dat het een aanzet mag zijn voor nog meer mooie soorten komend jaar.