BMP-telling Veluwezoom

Intro

Onlangs werd mij gevraagd of ik mee wil helpen met een BMP (= Broedvogel Monitoring Project) op de Veluwezoom. Omdat het tellen van vogels op de vroege ochtend altijd leuke waarnemingen oplevert en de Veluwezoom mijn ‘oude vertrouwde stekje’ is, zodoende dat ik het te tellen gebied als mijn broekzak ken, besluit ik in te stemmen. Natuurlijk is het ook fijn om een bijdrage te leveren aan onderzoek naar de vogelstand van Nederland. Dankzij de tellingen van vele honderden vrijwilligers door heel het land wordt er een mooi en duidelijk inzicht verkregen van onze vogelstand.

Methodiek 

Broedvogelmonitoring werkt als volgt: je kiest een telgebied en brengt het aantal territoria van broedvogels in kaart. Via een vaste route loop je door je onderzoeksgebied en breng je de territoriale vogels in kaart. Dit gebeurt een aantal keren gedurende het broedseizoen, grofweg tussen 15 maart en 15 juli. De telling vindt plaats in de vroege ochtend (zonsopkomst), wanneer vogels het meest actief zijn. Om serieus mee te doen, is enige kennis van vogels en de geluiden (zang) noodzakelijk.

Met behulp van een veldkaart (papieren notitie) of Avimap (digitale notitie) zet je op een kaart van je onderzoeksgebied zo nauwkeurig mogelijk een stip met daarbij de afkorting van de betreffende territoriale soort. Voorbeeld: GBS = Grote Bonte Specht. Ook de gedragscode, bijvoorbeeld code 2 = baltsend/zingend, code 9 = nestbouw wordt genoteerd. Het is van belang dat je gedurende verschillende periodes een ronde doet. In maart bijvoorbeeld, zijn nog lang niet alle zangvogels vanuit Afrika weer teruggekeerd om hier te gaan broeden.

Voorbeeld: je doet een ronde in maart, twee rondes in april, twee rondes in mei en twee rondes in juni. Tussen ieder veldbezoek moeten bij voorkeur minimaal 10 dagen zitten. Zo heb je een grote kans zoveel mogelijk soorten mee te nemen en een duidelijk beeld te krijgen van de broedvogelsoortensamenstelling in je onderzoeksgebied.

Soortensamenstelling in de loop van het broedseizoen

Begin maart zijn onder meer vogels als spechten behoorlijk actief. Maar ook bijvoorbeeld Boomklever, Boomkruiper, Tjiftjaf, Heggenmus, Zwarte Mees, Koolmees, Winterkoning en Roodborst. In de loop van eind maart/april komen daar ‘zomersoorten’ als Blauwborst, Gekraagde Roodstaart, Bonte Vliegenvanger, Grauwe Vliegenvanger en Fluiter bij. Deze komen dan weer terug uit het verre zuiden. In mei komt daar onder andere de Bosrietzanger, Wespendief en Nachtzwaluw als aanvulling bij.

Bovenstaande soorten zijn algemene voorbeelden, het verschilt per biotoop wat je er kunt verwachten qua soortensamenstelling. In een moeras heb je andere vogelsoorten (Bijv Rietzanger en Roerdomp) dan in een heidegebied (Bijv Roodborsttapuit en Boompieper). In een plas/dras situatie kom je weer andere soorten tegen (Bijv Grutto).

BMP-telling Veluwezoom, 21-03-’19

Na een goed ontbijt ga ik vol enthousiasme naar mijn oude vertrouwde stekje de Veluwezoom, een groot gebied waar ik heel wat uurtjes heb doorgebracht de afgelopen jaren, toen ik in Velp woonde. Het te onderzoeken deelgebied heet Herikhuizen-Zuid, en bestaat uit heide, loof- en naaldbos en oude lanen. Ook maakt begraafplaats Heiderust onderdeel uit van het telgebied. Ik maak tijdens het tellen gebruik van mijn telefoon (invoer), GPS-logger, powerbank (telefoon opladen tussendoor) en verrekijker. Toch doe je de BMP vooral op gehoor, vogels kijken met je oren zou je kunnen zeggen.

07:00 start ik met mijn BMP en is een zingende Kleine Bonte Specht de eerste soort die ik mag noteren. Er zijn ook enorme groepen trekken vinkachtigen aanwezig, zoals Keep, Sijs en Appelvink. Deze tellen uiteraard niet mee. Het is overigens een prachtige, sprookjesachtige ochtend. Veel mist, windstil, en nog belangrijker, geen mens te zien. Een groepje Reeën heeft mijn aanwezigheid opgemerkt en laten zich even leuk bekijken.

Opvallend veel zingende Boomklevers, die ik allemaal nauwkeurig noteer. Wat betreft spechten is het zoals ik hier gewend ben een drukte van jewelste. Vooral veel Grote Bonte Spechten, maar ook meerdere Zwarte Spechten, nog meer Kleine Bonte Spechten en her en der een Middelste Bonte Specht. Opmerkelijk genoeg geen Groene Specht, tegen mijn verwachtingen in. Net buiten mijn telgebied een zingende Vuurgoudhaan, die telt dus niet mee. Maar later tref ik de soort ook binnen mijn telgebied aan. Ook leuk is een Goudvink, Kuifmees, Glanskoppen en een Havik.

Het was een prachtige ochtend met leuke waarnemingen, fijn om weer eens een ronde te lopen over de Veluwezoom. Begin mei zal ik hier weer een ronde lopen.

Meer info over BMP, zie SOVON vogelonderzoek Nederland: Uitleg en handleidingen BMP