Lente in De Brand

Zondag 8 april 2018: Een lange wandeling door De Brand

Een gebied wat me altijd al erg heeft weten te fascineren, is natuurreservaat De Brand, even ten noordoosten van Udenhout. Hier zit o.a. één van de grootste populatie Boomkikkers van Nederland. De afgelopen jaren heb ik al veel interessante artikelen gelezen over dit gebied.

Vogelzang, weelderige bosflora en amfibieën in overvloed, en dat terwijl we (Ik en Ilse) nog maar net begonnen zijn aan een lange wandeling door het gebied. Zo staat Bosanemoon in volle bloei en kleurt het bos her en der wit. Het belooft een mooie lentedag te worden volgens de voorspellingen, en daar is niks teveel over gezegd. De zon schijnt volop en dat trekt warmteminnende dieren aan zoals bijen en vlinders. Het duurt dan ook niet lang of we zien enkele Citroenvlinders en een Boomblauwtje fladderen langs het bospad.

Grote Bonte Spechten roffelen er op los, Boomklevers zijn eigenlijk niet te missen met hun luide zang en ook Matkop, Holenduif en Appelvink zijn actief. Zwartkop, Tjiftjaf, Vink en Heggenmus horen we de gehele dag door. Zwartkop was tot een week geleden nog nauwelijks actief, nu klinkt zijn melodieuze zang vanuit ieder bosje, bosschage en tuin, zo lijkt. Leuk is het eerste Oranjetipje van het jaar. Pinksterbloem staat her en der ook al flink in bloei. Drie Reeën steken behoedzaam een pad over.

Terwijl we al een stukje onderweg zijn in De Brand, dienen ook de eerste amfibieën zich aan. In- en rondom een houtstapel zitten meerdere Bruine Kikkers en een Gewone Pad. In een sloot de eerste Groene Kikker voor vandaag. Vanuit een stukje bos met oude/dode populieren zingt een Kleine Bonte Specht en een Putter. Verder van ons verwijderd zingt een Groene Specht, deze soort doet het goed op veel plekken in Brabant. Dit komt mede door de aanwezigheid van vele oude boomsingels en zachtere winters van afgelopen jaren, waardoor de soort meer mieren kan vinden.

Een stukje verderop zien we enkele grasgroene Poelkikkers in een stuk nat bos en op een nabij gelegen grasveld met ondergelopen karrensporen nog meer Poelkikkers. Ook horen en zien we veel parende Gewone Padden en Bastaardkikkers. Bastaardkikker (Middelste Groene Kikker) is een hybride tussen de Poelkikker (Kleine Groene Kikker) en Meerkikker (Grote Groene Kikker). Poelkikker is de zeldzaamste van het trio en komt vooral in het zuidoosten des lands voor.

Vandaag is zo’n typische voorjaarsdag waarbij je verscheidene dieren weer voor het eerst dit jaar ziet of hoort, of planten die je weer ziet opbloeien. Op een waterplant ziet Ilse een Bruine Winterjuffer zitten, de eerste libel voor ons dit jaar. De tweede Kleine Bonte Specht voor vandaag verraad zijn aanwezigheid met zijn “kiek-kiek-kiek”, een Roodborsttapuit zingt vanaf een paaltje en de eerste Boompieper van het jaar dient zich aan. Oudere eikenbomen zijn versierd met verschillende soorten korstmossen. Wilgen staan overal volop in bloei, een lust voor het oog.

Bij een speciaal voor amfibieën gegraven poel horen we de eerste Boomkikkers roepen, enigszins voorzichtig. Één exemplaar laat zich ook zien, wat een mooi geluksmoment! De gifgroene kikkertjes zijn wellicht kort geleden uit hun winterslaap ontwaakt.

De Boomkikker is misschien wel het pronkstuk van De Brand. Dankzij het aanleggen van poelen en het onderhouden ervan, is de populatie Boomkikkers in De Brand de afgelopen 20-25 jaar sterk gegroeid. Ondanks zijn naam laat de soort zich vooral zien in braamstruweel, waar ze graag op liggen te zonnen. De populatie in De Brand is de grootste populatie van Brabant en tevens één van de grootste van Nederland.

In een verderop gelegen poel horen we nog enkele Boomkikkers en weer even verderop in een open stukje met wat struweel twee territoriale Kieviten en een zingende Blauwborst. De vierde spechtensoort van vandaag in de vorm van een Zwarte Specht laat van zich horen en later is de vogel ook te zien in de top van een dode boom. Enigszins onverwacht zijn een Tapuit en Beflijster. In de bloeiende wilgen wemelt het van de nectardrinkende hommels en bijen. Een Levendbarende Hagedis ritselt weg tussen de dorre vegetatie en verdwijnt al snel uit zicht.

Op een gegeven moment zijn we het pad bijster en enigszins de weg kwijt. We zijn een smal pad ingegaan welke doodloopt in een bos met veel greppels, slootjes en dood hout. Wildernis, geen mensen, geen nederzettingen en absolute rust, natuurbeleving ten top, waar vindt je zoiets nog in Nederland? Het is soms even zoeken naar dat stukje absolute rust, maar dan heb je ook wat. Een kekkerende Havik en de derde Kleine Bonte Specht (deze soort doet het goed in De Brand) zijn een lust voor het oor.

Als we later weer op een bospad uitkomen zien we nog mooie aantallen vlinders vliegen. Enkele Oranjetipjes, Dagpauwogen, Gehakkelde Aurelia’s, Citroenvlinders en Boomblauwtje kruisen regelmatig ons pad. Aan lente is geen gebrek in De Brand, wat een prachtig mooi stiltegebied.