2018 is geboren, hoog tijd om terug te blikken op het afgelopen jaar, 2017 vloog voorbij. Wat heb ik in 2017 allemaal gezien en meegemaakt op het gebied van vogels? Ik beperk me zoals iedere terugblik tot de schaarse- en zeldzame soorten, gerangschikt per maand.
In tegenstelling tot 2016 was 2017 wat rustiger qua nieuwe soorten, desondanks was het een jaar met de nodige vogelhoogtepunten. 245 vogelsoorten zag ik in 2017, waarvan 35 zeldzame soorten. In 2016 zag ik 13 nieuwe soorten, in 2017 kon ik 7 nieuwe soorten bijschrijven. Daarbij moet opgemerkt worden dat (nog) niet alle soorten beoordeeld zijn door de CDNA (Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna).
2016 eindigde voor mij met 405 soorten, zodoende staat de tussenstand op 412 soorten.
Januari
De eerste maand van 2017 was meteen een goede maand. Op 11 januari ging ik een dagje vogelen in de Brabantse Biesbosch met als hoogtepunt een Mongoolse Pieper, de eerste nieuwe soort voor mij in 2017. Deze dag leverde nog twee leuke soorten op, namelijk een Siberische Tjiftjaf en Humes Bladkoning.
Op de ijskoude, winterse dag van 27 januari stond ik in de Loonse Waard bij Wijchen. Een zeer waarschijnlijke Ringsnavelmeeuw kon na het nodige blauwbekken worden teruggevonden tussen honderden andere meeuwen. Deze vogel is (nog) niet aanvaard door de CDNA. Indien aanvaard de tweede nieuwe soort voor 2017.
Februari
Geen nieuwe soorten deze maand, maar februari is altijd weer een fijne maand om erop uit te gaan om te vogelen. Rond half februari begint het voorjaar weer goed op gang te komen en beginnen veel vogels weer te zingen.
Tijdens een wandeling op een bijna zomerse 15 februari in het Rozendaalse Bos (Zuid-Veluwe) zong er veel. Zo liep ik tegen meerdere territoria van Havik aan en vond ik een zingende Keep. Bijzonder was een zingende Kortsnavelboomkruiper in- en rondom een oude beukenlaan. Dit is een zeldzame broedvogel in Nederland. Een Middelste Bonte Specht was deze dag ook een prettige verschijning.
Op 24 februari zag ik de eerste overtrekkende Kraanvogels in het nog prille voorjaar, ca 45 vogels. In V-formatie vlogen de vogels linea recta richting het hoge noorden, naar Scandinavië. Hier zullen de vogels zich opmaken voor het broedseizoen. Ik zag de vogels vanaf de Posbank op de Veluwezoom, een hoog uitkijkpunt.
Op 25 februari zag ik van zeer dichtbij een Roodhalsgans in de Westervoortse uiterwaarden. Wat mij betreft de mooiste ganzensoort in onze contreien.
Maart
Maart begon meteen leuk met op 1 maart vijf overtrekkende Kraanvogels boven Velp. Op 10 maart was een overvliegende Rode Wouw ergens boven Arnhem een zeer welkome verschijning.
Op 26 maart ging ik samen met vrienden een dagje vogelen in het oosten des lands. Op de Sallandse Heuvelrug hoorden we Korhoenders bolderen. Het Korhoen is een met uitsterven bedreigde vogel in Nederland. In Bekendelle bij Winterswijk zagen we vlak boven onze hoofden een Kortsnavelboomkruiper. Hier ook een Middelste Bonte Specht. Deze succesvolle dag struinen in de natuur werd afgesloten in de Winterswijkse Steengroeve waar de honkvaste Oehoe zich prachtig liet bekijken door de telescoop. Deze zeldzame uil heeft hier een broedterritorium. Zie ook: Sallandse Heuvelrug & Winterswijk.
April
Op 2 april hoorde ik wederom een Kortsnavelboomkruiper zingen in de beukenlaan in het Rozendaalse Bos. Dit keer liet de vogel zich ook leuk bekijken.
Misschien wel het hoogtepunt van 2017 was op 26 april. Een op 25 april ontdekte Blauwe Rotslijster op het industrieterrein van Vlieland deed het hart sneller kloppen. Het betrof een prachtig adult mannetje, pas de tweede waarneming van deze extreme dwaalgast in Nederland en de eerste in bijna 14 jaar.
De teleurstelling was groot toen de melding vanaf Vlieland kwam dat de vogel op 26 april, nadat deze zich aan een groep toegesnelde vogelaars mooi liet bewonderen, rond 10:30 hoog opvloog richting Texel en verdween als een stipje aan de horizon. De moed zakte me letterlijk de schoenen, een flinke deceptie.
Echter, op wonderbaarlijke wijze werd de vogel enkele uren later herontdekt (nogmaals bedankt Guus, Jelle) bij een huisje in de Oude Eendenkooi op Vlieland, ca 7 km van de plek waar de vogel was ontdekt. ’s Avonds kon ik na urenlange onzekerheid samen met andere vogelaars genieten van deze felblauwe schoonheid, een onvergetelijke dag, je kan er een boek over schrijven. De volgende dag was de Blauwe Rotslijster gevlogen. Wat een soort om bij weg te dromen. Voor het hele verhaal: Droomsoort op Vlieland: Blauwe Rotslijster.
Een IJseend op Texel op 30 april was een leuke afsluiter van de maand.
Mei
Op 13 mei was weer de jaarlijkse big day, 24 uur non-stop vogelen met een groepje vrienden en proberen zoveel mogelijk soorten waar te nemen in een dag tijd binnen een bepaald gebied. Vorig jaar deden we een landelijke big day, dit jaar beperkten we ons tot de TOH (Top Of Holland), oftewel de drie noordelijke provincies Friesland, Groningen en Drenthe.
Uiteindelijk wisten we 182 soorten waar te nemen en konden we een nieuw TOH dagrecord neerzetten. Enkele hoogtepunten waren een Kraanvogel en Visarend in het Fochteloërveen, Rode Wouw en Zwarte Wouw in Oost-Groningen, Steltkluten, Zeearend en Witwangstern in het Zuidlaardermeergebied, Witoogeend in het Lauwersmeer, maar liefst 18 Morinelplevieren bij Anjum en als laatste dagsoort een overvliegende Purperreiger tijdens een ondergaande zon in natuurreservaat Brandemeer. Het was weer een onvergetelijke dag vogelen met mooie momenten.
Qua nieuwe soorten bracht deze maand niks, tegen mijn verwachting in. Ik had gehoopt dat er net als in mei 2016 ergens een Alpenheggenmus zou opduiken, maar helaas, die blijft nog even op het verlanglijstje staan.
Juni
Zoals ieder jaar wordt de fanatieke vogelaar die in mij schuilt weer ietsje rustiger zodra juni is aangebroken. Het voorjaar is min of meer geweest en qua zingende vogels wordt het beduidend stiller. Zowel in de bossen, op de hei als in stedelijke omgeving. Verreweg de meeste vogels hebben gebroed of zijn bezig met broeden en trekken zich terug. Ook de voorjaarstrek heeft zijn piek wel gehad. In juni was er eigenlijk één hoogtepunt, een prachtige toevalstreffer.
Bij Winterswijk zag ik vlak voor station Winterswijk-West een Zwarte Ooievaar staan in een stukje plas/dras, één van mijn mooiste waarnemingen vanuit een (langzaam) rijdende trein.
Juli
Juli was nog rustiger dan juni qua vogels, ik steek deze maand dan ook vooral tijd en energie in planten, reptielen, amfibieën, vlinders, libellen en sprinkhanen.
Augustus
Augustus was weer een leuke vogelmaand met een mooie reeks waarnemingen; op 3 augustus een biddende Slangenarend op de Hoge Veluwe en op 13 augustus na het nodige geduld één van de Woudaapjes kort gezien in recreatiepark de Heide in Heerenveen (Deze soort heeft hier succesvol gebroed dit jaar). Nogal uitzonderlijk voor de Friese avifauna.
Een anderhalve dag op Terschelling was goed voor een bijna tamme Zwarte Zeekoet in de veerhaven van West-Terschelling en een Kortteenleeuwerik (eindelijk) in de Terschellinger Polders t.h.v. Lies. Deze goed zichtbare Kortteenleeuwerik betrof mijn vierde nieuwe soort dit jaar en een fijne inhaler (In 2015 dipte ik de soort bij Steenwijk).
Een Draaihals op 24 augustus op de Rozendaalse Heide was een leuke zelfontdekking. De vogel was zeer schuw en vloog bij het geringste de begroeiing in.
September
September is ieder jaar weer spannend met de najaarstrek. Aanvankelijk leek september voorbij te gaan zonder een hoogtepunt, maar uiteindelijk bleek niets minder waar.
Op 27 september wordt er rond 11:30 een Keizerarend gesignaleerd boven de Telpost Brobbelbies bij Uden. Een vaste groep vogeltellers (o.a. dank aan Toy en Maartje) werd vandaag rijkelijk beloond met pas de tweede waarneming van deze extreme dwaalgast in Nederland. Vaak is het zo met overvliegende roofvogels dat ze strak doorvliegen en zich niet laten bekijken aan toegestroomde vogelaars. Maar dit keer liep het anders.
Al snel volgt het ene na het andere bericht vanaf de Brobbelbies dat de vogel nog steeds ter plaatse rondhangt boven de telpost. Na een vlotte maar zenuwslopende rit vanuit Doorwerth (bedankt Ilse) arriveren we rond 13:15 bij de telpost. Meteen zien we de Keizerarend boven onze hoofden vliegen en kunnen we opgelucht ademhalen. Een prachtige, nogal forse roofvogel die zomaar als een klein stipje aan de horizon kan verdwijnen wat niet veel later ook gebeurde. Om 13:45 vloog de vogel definitief uit beeld en werd niet weer gezien deze dag. Wat een kick om zo’n beest te zien na alle stress en hectiek. Zie voor meer: MEGA: Keizerarend ter plaatse!.
Een poos later duikt dezelfde Keizerarend weer op bij Genemuiden en kunnen nog vele honderden vogelaars genieten van deze droomsoort. De vogel haalt tevens het landelijke nieuws.
September wordt afgesloten met een zelf ontdekte Bladkoning nabij gebied De Rouvenen bij Duiven, waar ook een fraaie juveniele Steppekiekendief zich mooi liet bekijken. De Rouvenen is overigens een bijzonder gebied met een enorme aantrekkingskracht op roofvogels, waaronder vele tientallen Buizerds en Torenvalken.
Oktober
Een dagje vogelen op Texel op 15 oktober levert o.a. twee fraaie Grote Kruisbekken op, een mannetje en een vrouwtje. Beide vogels zitten in toppen van dode bomen en komen ook af en toe naar de grond om te drinken, een prachtwaarneming.
Van 20 oktober tot en met 22 oktober zat ik weer voor een DT-weekend op Vlieland (Deception Tours). Aanvankelijk was men niet zo optimistisch gestemd wat betreft zeldzaamheden dit weekend, maar al snel zal blijken dat dit onterecht was.
Het DT-weekend begon goed met een Hop niet ver van ons vakantiehuisje, maar de ontdekking van de 8e Vale Lijster voor Nederland ergens in een tuintje in Oost-Vlieland aan de Waddendijk, doet het bloed stromen waar het niet stromen kan. Na een zeer snelle fietstocht kunnen we genieten van de zeer zeldzame, uit Siberië afkomstige lijster. De vogel bleef uiteindelijk twee dagen en trok honderden mensen.
Het DT-weekend was verder goed voor duizenden trekkende lijsters, Grote Kruisbekken in de boswachterij bij Oost-Vlieland, een Siberische(?) Braamsluiper ergens in de duinen, Bladkoning (Pas mijn tweede dit najaar) en een Vale Gierzwaluw en Gierzwaluw die een schitterende vliegshow gaven boven de hoofden van vele gelukkige vogelaars op de oostpunt van Vlieland. Nog nooit waren beide gelijkende soorten zo mooi met elkaar te vergelijken. Een aanvankelijk als Bonte Kraai gedetermineerde kraai bleek bij nader inzien toch een hybride Bonte Kraai X Zwarte Kraai.
Net als je denkt dat we het hebben gehad voor oktober duikt er een mooi cadeau op, vlakbij mijn woonplaats Velp op 29 oktober. Een prachtige IJsduiker volop in zomerkleed laat zich tot op enkele meters bekijken en zorgt voor een niet van het netvlies te branden natuurmoment. IJsduikers zijn al zeldzaam, maar een exemplaar in zomerkleed is nog veel zeldzamer. Een vogel waar het hart sneller van gaat kloppen.
November
In november is de najaarstrek min of meer geweest, maar dat betekent niet dat de kans op leuke soorten is verkeken.
Op 22 november toch maar de moeite genomen om een Kokardezaagbek te bezoeken bij Zwolle. Indien deze vogel geaccepteerd wordt als wilde vogel door de CDNA, betreft het mijn 7e nieuwe vogelsoort voor 2017. Een kritische blik bij eenden is noodzakelijk, aangezien er nogal eens eenden ontsnappen uit gevangenschap. Wild of niet, het is een mooi beestje.
Op 25 november laat een Woestijntapuit zich mooi bekijken op Schiphol. Terwijl de KLM-vliegtuigen je om de oren vliegen scharrelt deze dwaalgast op zijn gemakje rond op enkele zandbulten. Een enkele keer komt de vogel tot op nog geen twee meter foerageren. Veel mooier dan mijn eerste Woestijntapuit op Schiermonnikoog in oktober 2010.
December
Nog vlak voor het nieuwe jaar doet zich een laatste vogelhoogtepunt voor. Een Koereiger op oudejaarsdag laat zich wel erg mooi bekijken nabij het Friese Earnewoude. De vogel zit enigszins verscholen in de berm en gaat later foerageren tussen de schapen.
De Koereiger dankt zijn naam aan het feit dat ie zijn voedsel zoekt rondom vee (koeien, runderen, schapen). Grazend vee verstoord de schuilplaatsen van kleine dieren (muizen, kikkers, ongewervelden) en de Koereiger doet er zijn voordeel mee door een graantje mee te pikken. Deze vorm van interactie tussen organismen (symbiose) heet commensalisme. De ene soort (Koereiger) heeft voordeel en de andere soort (in dit geval schapen) heeft er zowel geen voordeel als nadeel van, +1 voor de Koereiger dus.
De volgende dag zal blijken dat de kleine, spierwitte reiger het vuurwerk heeft doorstaan en honkvast tussen zijn schapen bivakkeert. Op zijn gemak werkt de Koereiger een muisje naar binnen.
2018
In 2018 wil ik proberen de 420 soorten te halen, of dat lukt is de vraag, we zien het wel. Wat ik wel weet is dat 2018 ongetwijfeld weer een succesvol natuur- en vogeljaar wordt met mooie onvergetelijke momenten. Ik wens iedereen een prettig, gezond en vogelrijk jaar toe.
NATUURVERSLAVING 