21 september 2017
Een terugblik op één van mijn meest memorabele natuurmomenten ooit, het zien van de Noordse Waterlijster op Vlieland. Tot op heden één van de zeldzaamste vogels die ik heb gezien in Nederland. Voor mij, en ongetwijfeld vele vogelaars met mij, beschouwen deze legendarische twitch als één die niet van je netvlies af te krijgen is, een onuitwisbare vogel die ons vogelaars nog lang zal heugen.
Vandaag, 21-09-’17, is het exact 7 jaar geleden dat vogelend Nederland werd opgeschrikt door een wel heel bijzondere dwaalgast, een dwaalgast die echt kwam als donderslag bij een heldere hemel. Een kleine Noord-Amerikaanse zangvogel die de Atlantische Oceaan was overgestoken, IJsland, Ierland, Groot Brittannië en alle overige eilanden links had laten liggen, vervolgens de Noordzee nog even was overgestoken, om uiteindelijk in de Oude Eendenkooi op Vlieland te belanden in een perfect stukje biotoop, zie het voor je.
Op zaterdag 18 september was het Ben Gaxiola (bedankt) die de eer had om deze voor Europa extreem zeldzame vogel te ontdekken op Vlieland. De ontdekking vond plaats tijdens Deception Tours, bij vogelaars ook bekend onder DT. DT zijn 3 door vogelaars georganiseerde vogelweekenden op Vlieland, waarbij het hele eiland wordt uitgekamd op schaarse- en zeldzame vogels. De beloning in 2010 voor de inspanning was op zijn kleinst gezegd groots.
Aan de hand van enkele data, blik ik terug op een soort waarvan ik aanvankelijk nog nooit had gehoord toentertijd, maar welke ik uiteindelijk op het netvlies wist te krijgen. De datum van de ontdekking op 18-09, de beslissing op 20-09 om de Noordse Waterlijster uiteindelijk toch te gaan twitchen, de twitch zelf op 21-09 en 22-09, de dag na de twitch.
Zaterdag 18 september 2010
We duiken een stukje het verleden in, zaterdag 18 september 2010. Ik herinner het me nog goed toen ik deze avond op de hoofdpagina van waarneming.nl met dikgedrukte rode letters een soortnaam zag staan waar ik op dat moment nog nooit van had gehoord, ‘Noordse Waterlijster, Vlieland’. “Dat moest wel een nieuwe vogelsoort voor Nederland zijn”, dacht ik bij mezelf. En inderdaad, want als ik me wat verdiep in de soort en enkele verhalen lees op internet kom ik er langzaamaan achter hoe zeldzaam deze soort is in Europa.
Ik was in 2010 al een fanatiek vogelaar, maar om nou meteen halsoverkop vanuit Arnhem naar Vlieland te gaan zag ik niet zitten, nog niet. Toch spookte de vogel de rest van de avond door mijn hoofd en overwoog ik om de volgende dag misschien te gaan, mocht de vogel nog even blijven. Het feit dat de vogel helemaal was komen aanwaaien vanuit Noord-Amerika intrigeerde me en zo vaak krijg je de kans niet om zoiets zeldzaams te zien in een klein landje als Nederland.
Maandag 20 september 2010
Op maandagmiddag 20 september zit ik in de les als ik enkele klasgenoten, die net als mij verzot zijn op vogels kijken, hoor praten over de Noordse Waterlijster. Het blijkt al snel dat ze een plan aan het beramen zijn voor de volgende dag om af te reizen naar Vlieland. De Noordse Waterlijster had zich vandaag, en afgelopen weekend aan vele opgeluchte honderden vogelaars mooi laten zien. Zelfs vogelaars uit Engeland, Frankrijk, België en Duitsland waren naar Vlieland afgereisd, dat benadrukt wederom met wat voor zeldzaamheid we te maken hebben. Al gauw voeg ik me in het gesprek en besluit ik om met ze mee te gaan. De rest is geschiedenis. Samen met Teun van Kessel, Piet Admiraal, George Tanis, Thijs Gerritsen en Wouter Jansen zal ik de oversteek maken en voor het eerst voet te zetten op Vlieland. Nu maar hopen dat de Noordse Waterlijster nog één nachtje blijft…
Dinsdag 21 september 2010
De volgende dag gaat de wekker vroeg, opfrissen, goeie kop koffie en voor ik het weet sta ik rond 07:45 op station Arnhem in de kille wind te wachten op de rest van mijn gezelschap. Al snel zijn we compleet en stappen we rond 08:00 in de trein naar Zwolle. Na een zenuwslopend begin van de reis waarbij nagelbijtend Dutch Bird Alerts en waarneming.nl vol verwachting worden gecheckt, kom ter hoogte van Zwolle dan de verlossende melding dat de Noordse Waterlijster er nog zit, pfff. De rest van de reis verloopt een stuk minder gespannen.
Ook als blijkt dat we de boot die we hadden willen nemen, niet zullen halen vanwege vertraging, blijven we er gerust op. Er gaan niet veel boten van Vlieland, 3 of 4 op een dag, een eiland waar je niet direct bent, of vanaf bent. Uiteindelijk pakken we om 14:15 de veerdienst en zetten we iets voor 16:00 eindelijk voet op Vlieland (Lekker dat OV twitchen). Direct na aankomst stormen we op de eerste de beste fietsverhuurder af, huren een fiets en haasten ons naar de Oude Eendenkooi, ongeveer op het midden van het eiland.
Onderweg hiernaartoe fietsen ons geruststellende en blije vogelaars tegemoet, wat is dat even frustrerend, maar tegelijkertijd zeer hoopvol. Ondanks de harde wind besluit ik het tempo nog maar wat op te voeren. Gelukkig zien we al gauw de Oude Eendenkooi, een bos met in het midden een plas. Met het zweet op de rug arriveer ik, pleur mijn fiets neer en achtervolg de rest van het gezelschap het bos in. Hier aangekomen is pas echt duidelijk hoe onoverzichtelijk het is vanwege de dichte begroeiing. Gelukkig weten we waar we op moeten letten en waar de vogel vaak is waargenomen. Samen met ons verblijft er nog een handjevol vogelaars die de vogel nog niet gezien hebben, zijn we toch niet de enigen in de ‘mongolenwaaier’ (Last minute een zeldzame vogel bezoeken).
Het is rond 16:30 als we rustig plaatsnemen in een met rust overladen bos midden op Vlieland (Dat was voorgaande dagen wel anders). De oevers van de plas, waar de vogel veelvuldig is waargenomen de afgelopen dagen, worden onafgebroken in de gaten gehouden. Af en toe wordt er naar elkaar gefluisterd. Een Grauwe Vliegenvanger en even later een Keep zorgen even voor wat afleiding. Onze hartslag gaat opeens omhoog als iemand iets verdachts ziet scharrelen langs de oever. Helaas, het is een Roodborst, een prachtig beestje, maar nu roept het beestje toch wat frustratie op. En geloof me maar, het wachten op iets waarvan je weet dat het er zit maar zich niet meteen op het netvlies laat vangen kan behoorlijk stressvol zijn, minuten lijken uren.
Inmiddels is er een halfuur verstreken zonder iets wat ook maar op een Noordse Waterlijster lijkt. Maar we blijven erin geloven, we weten dat het beestje ergens in de buurt zit. Op een gegeven moment zie ik zelf iets scharrelen, vrij dichtbij langs de oever. Ik kan er niet meteen iets van maken maar het ziet er spannend uit. Ik sta op het punt de rest attent te maken op de ‘mystery bird’, maar al snel blijkt het toch weer een/de Roodborst, zeer frustrerend. En dan voel je op een zeker moment toch een dip hangen en ga je ernstig twijfelen aan een goeie afloop. Enkele vogelaars hebben de moed opgegeven en willen de laatste boot terug naar het vasteland halen.
En voor we het weten zijn we de 17:00 gepasseerd, de oevers van de plas worden nog steeds afgescand, gedreven door de hoop op het zien van deze megadwaalgast, die de komende 100 of 200 jaar misschien wel niet weer opduikt in Nederland. 17:25, wanneer de laatste hoop lijkt te verdwijnen als sneeuw voor de zon, zie ik wederom iets scharrelen langs de oever waar mijn hart sneller van gaat kloppen. “Vast weer die stomme Roodborst”, denk ik bij mezelf. Als ik mijn kijker erop zet krijg ik een hartverzakking, daar zit ie dan hoor, onmiskenbaar en pronkend. De bewuste vogel met zwaar gestreepte onderdelen, een behoorlijk opvallende wenkbrauwstreep was dit keer geen Roodborst maar hetgeen waarvoor we onze dagplanning hadden omgegooid, de vogel die voor eeuwig op het netvlies zal staan. Ook mooi te zien is hoe de vogel met zijn staart op en neer wipt, precies zoals te zien op filmpjes van de vogel.
Hoewel ik nog nauwelijks mijn ogen kan geloven roep ik gauw de rest: “Ja jongens, ik heb ‘m, hij zit vrij dichtbij, op de oever, foeragerend en rond scharrelend”. Het duurt heel even, maar na enkele aanwijzingen krijgt iedereen de vogel mooi in beeld. Een enorme slaak van opluchting en vreugde doet zijn intrede in het nog altijd met rust overladen bos. Enkele minuten genieten we volop van deze loeiharde zeldzaamheid. Op zijn gemak foerageert de vogel en geeft een leuke show. Even later vliegt de vogel verder de kooi in, uit beeld, ons bewonderend achterlatend. Handen worden geschud en iedereen is blij met deze fantastische, gedenkwaardige afloop. Wat een ontlading…
Vervolgens fietsen we richting het dorp om onszelf te trakteren op een vette hap bij de snackbar en stoppen we uiteraard even bij de al een poosje aanwezige, juveniele Roodkopklauwier die bivakkeert in de duinen nabij de Nieuwe Eendenkooi. Deze laat zich snel vinden en geldt voor vandaag als een leuke bijvangst. Wat een onvergetelijk avontuur, mijn eerste keer op Vlieland, een prachtig eiland die mijn vogelaarshart wist te stelen vanaf deze dag, een plek waar ik nog vaak zou gaan vogelen de komende jaren.
Dinsdag 22 september
Na een iets te kort- en fris nachtje buiten slapen in de duinen onder een heldere hemel, waarbij een slaapzak, extra trui of jas geen overbodige luxe was geweest, ontwaken we de volgende morgen met een goed humeur. Met behulp van stukken meegebrachte plasticzeilen en takken hadden we voor onszelf een min of meer droge slaapplek gecreëerd. Een nachtje koukleumen met amper een uurtje slaap, uren reizen, een dik uur wachten in alle spanning en stress, je moet iets voor de liefde overhebben nietwaar? en gek zijn we toch allemaal een beetje.
Wel vervelend is wanneer ik erachter kom dat ik mijn portemonnee met al mijn pasjes was kwijt geraakt. Na aangifte hebben gedaan bij de politie gaan we langs de supermarkt voor een ontbijt en gaan we nog even vogelen. Om 10:00 vertrekken we weer naar Harlingen. Van de Noordse Waterlijster ontbreekt vandaag ieder spoor, wat mijn vermoeden bevestigde toen ik in de duinen naar de sterrenhemel keek, en er veel te merken was van vogeltrek, waaronder Zanglijsters, Koperwieken, Merels, Graspiepers en Watersnippen. Het was een goeie treknacht geweest, en Noordse Waterlijster trekt ook ’s nachts.
Noordse Waterlijster op Vlieland, wat een geweldig mooi avontuur was het, enorm blij dat ik destijds uiteindelijk toch ben gegaan, ik zou het zo weer over willen doen. Maar dan wel met ietsje minder stress.
Dankwoord
Mijn dank gaat uit naar ontdekker Ben Gaxiola, Arnold Meijer en Marc Plomp voor het verlenen van foto’s, Teun van Kessel, Piet Admiraal, George Tanis, Thijs Gerritsen en Wouter Jansen voor dit mooie avontuur en de gezelligheid en tot slot degene die mijn portemonnee heeft teruggevonden en bij de politie Vlieland heeft afgeleverd (Wie dat ook mag zijn).
NATUURVERSLAVING 