Woensdag 30 augustus 2017
Bewolkt, grijs, een spatje regen maar toch flink warm, benauwd zelfs. Deze combinatie van weersomstandigheden zijn prima voor reptielen, ondanks dat de zon niet schijnt. Vooral voor Gladde Slang ook, die juist voornamelijk actief is op bewolkte dagen. Ik besluit vandaag dan ook de proef op de som te nemen en reptielen te gaan zoeken op de Rozendaalse Heide, ten noorden van Rozendaal en Velp en onderdeel van de uitgestrekte Veluwezoom.
Op de Rozendaalse Heide komen 4 van de 7 inheemse reptielen voor: Zandhagedis, Hazelworm, Gladde Slang en Ringslang. Ringslang is hier het minst waarschijnlijk omdat deze de voorkeur geeft aan meer waterrijke gebieden en veel water is er niet te vinden op de Rozendaalse Heide, met uitzondering van enkele kleine poeltjes die ver uit elkaar liggen. Maar Ringslangen zwerven nogal en kunnen ook ver van water worden aangetroffen, ze kunnen flinke afstanden afleggen. Dit in tegenstelling tot de Gladde Slang en de Adder die hierdoor kwetsbaarder zijn dan de Ringslang. De Ringslang is vanwege het zwerfgedrag ook het enige inheemse reptiel dat niet uitsluitend in natuurgebieden voorkomt, maar ook in stedelijke omgeving.
Het besluit om vandaag reptielen te gaan zoeken blijkt een prima keuze. Na eerder al een geïsoleerd heideterreintje te hebben bezocht tussen Arnhem en het Rozendaalse Bos, waarbij ik 9 Levendbarende Hagedissen (8 juvenielen, 1 adult) waarneem, vindt ik op de Rozendaalse Heide 11 Zandhagedissen. Het betreft 2 juveniele beestjes, 8 adulte vrouwtjes en 1 adult mannetje. De mannetjes zijn in het najaar niet meer zo mooi felgroen als in het voorjaar, maar nog altijd fraai. Ondanks zeer intensief zoeken lukt het me niet om een Gladde Slang te vinden. Zoeken tijdens perfecte weersomstandigheden op de meest kansrijke plekjes biedt helaas geen garantie voor succes.
Des te leuker en verrassender is dan de vondst van een mooie Ringslang rond 16:55. Het betreft een adult exemplaar op een wandelpad en lijkt me niet direct in de gaten te hebben. Al snel valt me op dat het dier nogal blauwe, doffe ogen heeft. Dit betekent dat het dier binnenkort gaat vervellen. Slangen vervellen meerdere keren per jaar en onze inheemse Ringslang is daar geen uitzondering op. Het proces van vervellen neemt enkele dagen in beslag. Tijdens deze dagen ziet de slang minder en jaagt ie niet. De doffe blauwe oogkleur wordt gevormd door vocht tussen de lens en het hoornvlies. De slang is kwetsbaar en houdt zich bij voorkeur op nabij beschutte plekjes.
Wat niet iedereen weet, zowel mensen als predatoren van de Ringslang, is dat Ringslangen heel goed zijn in het opvoeren van een toneelstukje. Als een Ringslang benaderd wordt door een mogelijke vijand en niet meer kan vluchten heeft ie nog een soort plan B, zich schijndood houden. Een slim trucje om te overleven in de natuur, want de meeste predatoren willen een verse maaltijd.
De Ringslang doet werkelijk zijn uiterste best om zo dood en onsmakelijk mogelijk te lijken. De Ringslang is roerloos, rolt zich op de rug waarbij hij zijn kwetsbare lichte buik toont (iets wat een levende slang niet snel zal doen). Het lichaam verslapt en de pupillen draaien naar beneden. Alsof dit nog niet genoeg is steekt de slang ook zijn tong uit zijn bek. Een Ringslang kan dit toneelstukje gemakkelijk een halfuur of langer volhouden. Mocht dit alles nog niet voldoende zijn om een vijand af te schrikken kan een Ringslang altijd nog een stinkende vloeistof uitscheiden dat doet denken aan verrotting. De Ringslang kan iedere vijand zo laten geloven dat ie al een tijdje geleden het lootje heeft gelegd.
Het is omdat deze Ringslang niet mijn eerste schijndode Ringslang betreft, anders had deze Ringslang me mooi beetgenomen. Ik observeer het reptiel een tijdje waarbij ik ‘m af en toe aan raak, de slang geeft er niet aan toe. Na ca 4 minuten komt de slang langzaam weer tot leven en gaat er rustig vandoor. Waarschijnlijk koos deze Ringslang voor een toneelstukje omdat ie verminderd zicht had vanwege het feit dat ie op korte termijn zal gaan vervellen. Erg leuk om weer eens op deze manier een Ringslang tegen te komen, de natuur blijft fascineren.
NATUURVERSLAVING 