29 maart 2010
Valthe; een gehucht waar je niet meteen aan denkt bij een dagje op pad. “Waar ligt Valthe überhaupt?”, hoor ik mensen nog zeggen toen ik ze vertelde dat ik daar naartoe zou gaan om weer eens een zeldzaam beestje op te zoeken. De keuze was inderdaad gevallen op Valthe, na fanatiek zoekwerk op internet naar locaties van het zeldzame beestje lag Valthe het meest voor de hand. De grootste Nederlandse populatie zou daar leven rondom een ijsbaan, heel intrigerend. Intrigerend genoeg om ervoor af te reizen naar the middle of nowhere. Op zoek naar de knoflookpad (Pelobates fuscus), één van de meest zeldzame en bedreigde amfibieën van Nederland, die maar zeer plaatselijk voorkomt.
De knoflookpad is nogal een kieskeurig beestje gezien zijn leefgebied en verspreiding. De soort wordt in Nederland voornamelijk aangetroffen in het rivierenlandschap en kleinschalig agrarisch landschap in het oosten en zuidoosten van Nederland. De knoflookpad prefereert de aanwezigheid van open zandige plekken omringd door vegetatie. Extensief bewerkte akkers zoals bijvoorbeeld aardappelvelden voldoen hieraan. De voortplantingswateren bestaan vaak uit relatief grote, diepe en vegetatierijke poelen. De soort is ’s nachts actief, overdag zitten ze ondergronds, soms wel tot op drie meter diepte. Voor meer info, zie: Knoflookpad (Pelobates fuscus) RAVON.
We gaan een stukje naar het verleden, we schrijven 29 april 2008, een aangename voorjaarsdag. Op deze dag neem ik voor het eerst een kijkje op de bewuste locatie in Valthe, een dorpje ten noorden van Emmen, Drenthe. Een vrij kansloze zoektocht, want ik vindt er geen, ook geen kamsalamander, die op dezelfde plek voorkomt. Wel meen ik ze even te horen, maar misschien was dat wel wishful thinking. Immers, meende ik ze overdag te horen, en de dieren zijn ’s nachts actief. Alsof dit gegeven het nog niet moeilijk genoeg maakt, roepen ze ook alleen maar onder water, wat het waarnemen nog lastiger maakt. Kortom: ik was niet geheel overtuigd, en het gaf me dan ook geen voldaan gevoel. Ik moest een keer terug komen, het liefst in het vroege voorjaar (maart), en dan er een hele dag de tijd ervoor nemen, om de kans op succes te vergroten. Tijdens meerdere zoektochten in 2009 lukte het ook niet om de soort te vinden. Hopelijk in 2010 dan?
Maandag 29 maart 2010; gaan we het vandaag meemaken? eindelijk een knoflookpad, één van de meest bedreigde, zeldzaamste en moeilijkst te vinden amfibieën van Nederland met eigen ogen aanschouwen? Na een lange reis per trein, bus en te voet arriveer ik in de loop van de middag bij de ijsbaan van Valthe. ’s Winters wordt hier geschaatst, in het voorjaar is de ijsbaan een voortplantingsbiotoop van amfibieën zoals de bruine kikker, groene kikker (bastaard), gewone pad, knoflookpad, kleine watersalamander en de vrij zeldzame en tevens kritische kamsalamander. De ijsbaan is een kunstmatig stukje natuur zeg maar, vele planten en dieren hebben in de loop der jaren hun plekje hier bemachtigd. Naast het open water is de ijsbaan omringd door een stukje bos en bosschages, er staat een klein clubgebouwtje met schuur met daaromheen opslag van stenen, planken en zand.
Ik sta stil met mijn oren gespreid, wie weet hoor ik ze dit keer wel roepen? maar ik hoor enkel bruine kikkers en gewone padden. Ik besluit de ijsbaan maar eens te inventariseren op kansrijke plekken zoals objecten waar amfibieën onder kunnen zitten. Dit blijkt een erg goeie keus, ik vindt namelijk al heel snel kamsalamanders, maar liefst vier stuks onder een vochtige plank, een erg fraaie vondst! zou dit een goed voorteken zijn? Heel even heb ik een hartverzakking als ik een padje zie zitten, helaas toch een gewone pad. Als er gewone padden onder objecten verscholen zitten, kunnen er ook net zo goed knoflookpadden onder zitten. Deze kamsalamanders en gewone pad maakten de zoektocht alsmaar spannender, waar zou de hoofdprijs verstopt zitten?
Dan kom ik een groot stuk rubber tegen, een heel kansrijke plek denk ik bij mezelf. En ja hoor, ik zie al snel een padje zitten en dit keer is het wel raak; een knoflookpad! Echter, graaft het diertje zich in een mum van tijd in waardoor ik maar heel even kan genieten van zijn schoonheid. Alsof ie een verdwijntruc doet, nergens meer te zien, foetsie. Maar mijn eerste zichtwaarneming van een knoflookpad was een feit, dat voldane gevoel was in ieder geval binnen. Maar ik was nog niet helemaal tevreden (wanneer wel?), ik zocht nog even verder in de hoop nog een exemplaar te vinden en deze dan wat uitvoeriger te bekijken en te fotograferen.
De aanhouder wint; na wat mos en stenen te hebben gekeerd vindt ik een tweede exemplaar!, deze is eigenlijk nog mooier dan die eerste. Verwonderd pak ik het beestje voorzichtig op om het te bekijken. Precies een exemplaar zoals uit de vele natuurgidsjes die ik de afgelopen jaren had gelezen en gekocht. Een plomp diertje met nogal grote ogen met verticale pupillen, gelig tot bruinig van kleur met een tekening van donkere vlekken, en een opvallend patroon die doet denken aan een soort pijl. Voor de rest enige kleine rode- en oranje vlekjes. Naar knoflook ruiken deed ie niet, misschien voelde de pad zich op zijn gemak in mijn handen? Na wat plaatjes (zie hieronder) zet ik het beestje weer terug op de exacte vindplaats waarna ik het met rust laat.
En zo kwam het dan toch een keer goed, na meerdere mislukte zoekpogingen in het Drentse Valthe vond ik uiteindelijk meerdere knoflookpadden en als bonus een handjevol kamsalamanders. Sommige soorten vergen iets meer tijd en moeite, maar de kick van het uiteindelijk vinden van zo’n soort wordt daardoor alleen maar groter 😉
NATUURVERSLAVING 