Intro
Sinds 2010 is het steevast een traditie dat ik in het najaar één of meerdere weekenden met een groep vrienden naar Vlieland ga voor Deception Tours (DT). Deception Tours zijn drie door vogelaars georganiseerde weekenden op Vlieland, waarbij het hele eiland wordt afgezocht op schaarse en zeldzame vogels, zoals dwaalgasten. Na wat wikken en wegen besloot ik weer eens met het eerste DT-weekend mee te gaan, dit jaar van vrijdag 18 september t/m zondag 20 september.
Vrijdagavond 18 september
Zoals ieder jaar sta ik weer te popelen om de oversteek van Harlingen naar Vlieland te maken. Ik kom vrijdagavond al snel één van mijn metgezellen tegen tijdens het weekend, Jeroen Breidenbach. Samen met Vincent Douwes stappen we aan boord van Rederij Doeksen. Onderweg naar het eiland zie je meestal ook wel leuke dingen. Dit keer mooie groepen Scholeksters, Wulpen en Steenlopers op de lange strekdam van Harlingen. Op afstand, maar duidelijk zichtbaar op een zandplaat rustende zeehonden, zowel Gewone als Grijze Zeehonden. Eigenlijk is het de prachtige zonsondergang en wolkenpartijen die uiteindelijk de show stelen.
In de veerhaven worden we verwelkomt door Folkert Jan Hoogstra en Merel Zweemer. We brengen een bezoekje bij fietsverhuur Zeelen (Die overigens erg fijne fietsen verhuurt), en gaan vervolgens een hapje eten. Een uurtje later vertrekken we richting natuurkampeerterrein de Lange Paal (Staatsbosbeheer) waar we ons opmaken voor de nacht. Na een potje schaken gaan we plat. Het is altijd weer even wennen zo’n slaapmatje. Omdat ik geen slaapzak bij me heb (Wel iets van dekens), trek ik nog een extra dikke trui aan voor de zekerheid. Die oude groene boswachterstrui die inmiddels veel te groot en wijd is voor mij, komt zo toch nog eens van pas. Ik merk al snel dat het matje net iets te dun is om echt lekker op te kunnen slapen, o.a. omdat ik een paar keer wakker wordt.
Zaterdag 19 september: o.a. Ortolaan, Steppekiekendief en Noordse Boszanger
De volgende ochtend wordt ik wakker met een dubbelgevoel; zo ben ik enigszins gebroken dankzij dat te dunne slaapmatje, maar begint de dag ook met een luid zingende Winterkoning stipt om 07:00, dat verzacht de pijn een beetje. Ik spring al snel uit de tent, en strompel met mijn gare kop naar het toiletgebouwtje voor een verfrissende douche. De dag is amper begonnen, er is volop vogeltrek aan de gang. Overvliegende, roepende Graspiepers, Sijsjes, Boompieper en een Grote Gele Kwikstaart. In de bosjes rondom het toiletgebouw veel Roodborstjes, Merels, Vinken, Heggenmussen en een roepend Vuurgoudhaantje. Weer terug bij de tent tref ik Folkert Jan aan die ook al op scherp staat, terwijl Jeroen en Merel nog liggen te slapen. Terwijl vanuit de bosjes nu ook Grote Bonte Specht, Houtduif en Zwartkop roepen, vliegen nog steeds groepjes Graspiepers, Sijsjes en andere vinkachtigen zoals Kneutjes over onze hoofden. Het duurt niet lang of de eerste zeldzaamheid dient zich aan: een overvliegende roepende vogel waarvan het geluid me bekend voorkomt, maar waar ik niet direct een naam aan kan plakken. Folkert Jan zegt: “Hé! dat is een leuke soort, ik weet ‘m, het begint met een O“. “Wel verdraaid, dus toch een Ortolaan“, deze soort schoot al snel door mijn hoofd bij het horen van het roepje. Pas mijn vierde Ortolaan ooit, na een overvliegende vogel in 2011 bij de Ketelbrug, een vogel ter plaatse op de Veluwe in 2012 en een fraai mannetje vorig jaar bij Utrecht die zich fantastisch liet bekijken.
Terwijl Jeroen en Merel nog liggen te dromen, trekken Folkert Jan en ik er alvast op uit, het eiland en de vogels wachten op ons. Terwijl we door duinen ten noordwesten van camping Lange Paal fietsen zien we vrijwel overal wel vogels, zij het vooral alledaagse koek zoals Eksters, Zwarte Kraaien, Graspiepers, Tjiftjaffen en Roodborstjes. Dan ontvangen we via de Whatsapp-groep DT1 (Groepsapp met daarin alle vogelaars die dit weekeinde op Vlieland zijn) een melding dat er zich in de duinen ten noorden van bosgebied Bomenland een Steppekiekendief wordt gezien, die langzaam richting oost lijkt te vliegen. Bomenland is niet ver van ons vandaan, dus besluiten we een gok te nemen de vogel te zien te krijgen, door op een hoge duintop te gaan staan. Steppekiekendief is een zeldzame, maar jaarlijkse dwaalgast in onze contreien. Na een tijdje posten zien we een mooi mannetje Sperwer en een Buizerd, maar geen kiekendief. Dan maar ons geluk beproeven door even over de Noordzee te turen, en met succes. Naast een groepje foeragerende Drieteenstrandlopers, zien we enkele Jan-van-genten en een groep van ca 10 Zwarte Zee-eenden en enkele Eiders voorbij komen. Als we weer het duintop aflopen horen we verderop een Sneeuwgors roepen, een leuke “krent in de pap” zoals wij vogelaars dat noemen, een vrij schaarse, niet-alledaagse soort. Terwijl we steeds verder naar het oosten fietsen, worden we vergezeld door een Tapuit.
Tijdens een korte stop scannen we een stukje duingebied af en zien we een biddende Torenvalk, een Kneu, nog een Tapuit en een Roodborsttapuit. Even later staan we weer op een duintop in de hoop op dezelfde Steppekiekendief, wederom tevergeefs. Wel ziet Folkert Jan een plevierachtige vogel verderop in de duinvallei staan. Mogelijk een Morinelplevier of Zilverplevier, maar de vogel is te ver weg voor een zekere determinatie. Dus zitten we alweer snel op de fiets om de vogel dichterbij te zien te krijgen. Al snel zien we dat we te maken met hebben met een mooie, niet heel schuwe Goudplevier die zich weergaloos laat bekijken.
Eenmaal bij het Posthuis en het nabij liggende Wad, is het snel nieuwe soorten voor onze weekendlijst aantikken, en dus lekker vogelen: Rondom het Posthuis vliegen zowel Boerenzwaluw als Huiszwaluw, vanuit Bomenland horen we een Havik roepen en op het wad wemelt het van de steltlopers: groepen Scholeksters, Wulpen, Tureluurs, Bonte Strandlopers, Kleine Strandloper, Kanoet, Zilverplevier, Bontbekplevier en Groenpootruiter. Uiteraard Bergeenden, Rotganzen, Lepelaars en Kluten. Waar grote groepen vogels vertoeven zijn vaak ook roofvogels te vinden. En al snel zien we vogels in grote getale opvliegen, er is duidelijk paniek op het wad. In dit geval is het een Slechtvalk die grote angst onder de foeragerende vogels veroorzaakt, een mooi schouwspel altijd, althans voor de vogelaars. Verderop in de Kroonspolders nog meer Lepelaars, Kluten, maar ook eenden zoals Wilde Eend, Smient, Slobeend en Pijlstaart. In het duingebied ten noorden van de Kroonspolders treffen we vele Paapjes, enkele Rietgorzen en een groepje Putters. Hier krijgen we weer een melding via de groepsapp “DT1” binnen; “Grauwe Fitis vlakbij Oost-Vlieland”. Eerst hebben we zoiets van: “Oh, leuk, straks maar even een kijkje nemen als we in de buurt zijn”. Als dan even later weer berichtjes binnenkomen met de melding dat het waarschijnlijk om een veel zeldzamere Noordse Boszanger gaat, besluiten we toch maar direct richting Oost-Vlieland te fietsen.
Na een klein halfuurtje fietsen arriveren we in bosgebied ‘Ruige Plak’, even ten noordoosten van het dorp Oost-Vlieland. Hier treffen we veel vogelaars aan die op zoek zijn naar de Noordse Boszanger, die zich hoogstwaarschijnlijk bevindt in een flockje mezen met Koolmees, Pimpelmees en een roepende Boomkruiper. Dit zal het zoeken vergemakkelijken, een groepje mezen en een roepende Boomkruiper zijn immers makkelijker te traceren dan een enkele, eenzame Noordse Boszanger (Voor niet-vogelaars een saai, klein bruin vogeltje) in een nogal onoverzichtelijk bos. Folkert Jan en ik wandelen een stukje maar worden al snel ‘teruggeroepen’ door de horde vogelaars. De vogel is zojuist weer herontdekt, en bevindt zich ergens hoog in de boomkruinen. Na wat aanwijzingen heeft zeker 80% van de dan aanwezige vogelaars de vogel erg fraai in beeld. Zelf lukt het me ook om de vogel mooi in de kijker te krijgen, fantastisch! Ik had niet durven hopen de vogel zo mooi te zien te krijgen, en dan ook al zo snel!! (De vogel staat bekend als een soort die zich vaak maar lastig laat zien). De vogel beweegt zich vrij snel van de ene naar de andere boom, maar is redelijk te volgen. Veel details zijn stukje bij beetje goed te zien: een forse, lange, lichte wenkbrauwstreep die niet tot op het voorhoofd doorloopt in contrast met de donkere oogstreep, nogal lichte pootjes, vleugelstreepje en een nogal slank silhouet. Al snel heeft iedereen de vogel meer dan mooi gezien, volgen er veel schouderklopjes en uitingen van tevredenheid, en neemt het aantal vogelaars op de plek in rap tempo af. Ik en Folkert Jan blijven nog even wachten op Jeroen en Merel, die de vogel nog niet hebben gezien, om zo mee te helpen met zoeken. Intussen doen we ons tegoed aan pepernoten, en genieten we van de zon. Deze Noordse Boszanger betrof overigens de tweede voor mij, na de Maasvlakte-vogel van september 2013.
Helaas voor Jeroen en Merel, laat de vogel zich niet meer zien, dan maar morgen voor een herkansing. Wel vinden we nog een Zwarte Mees, welke nog nieuw is voor de weekendlijst. Vervolgens fietsen we naar het dorp voor een warme hap bij de enige snackbar van Vlieland, vervolgens weer naar de Lange Paal, waar we besluiten lekker op tijd te gaan slapen. Een DT-weekend is leuk en avontuurlijk, maar het eist wel zijn tol na een volle dag vogelen waarbij je duin op, duin af gaat, vele kilometers wandelt en van hot naar her fietst.
Zondag 20 september: Blako’s in overvloed
De volgende dag gaan Folkert Jan, Jeroen en Merel meteen na het wakker worden even zeetrektellen ten noordoosten van de camping, terwijl ik de dag rustig begin met een douche. Nog voordat ik onder de douche stap hoor ik de soort roepen die niet kan en mag ontbreken tijdens een DT-weekend: een “blako“, oftewel een Bladkoning. Het roepje is een zeer kenmerkend “tsie-u-wiet”, heel makkelijk te herkennen, ook voor niet-vogelaars. De Bladkoning is een schaarse najaarsgast die voornamelijk langs de kust wordt aangetroffen, vooral in september/oktober.
Na een snel ontbijt pak ook ik de fiets om de rest te vergezellen. Eenmaal aangekomen bij de rest, blijkt er weinig te vliegen over zee, bijna niks, en besluiten we al snel weer richting Lange Paal te gaan. Een kort looprondje door het bos rondom Lange Paal levert Staartmezen, Bonte Vliegenvanger, Grote Bonte Specht en Groenling op. Merel en Jeroen gaan hun eigen weg. Folkert Jan en ik kammen een aantal bosgebieden uit, beginnend bij de Nieuwe Eendenkooi. Hier treffen we twee Waterrallen en zeker vijf Dodaarzen aan. Ook hier groepen mezen, Goudhaantjes, Vuurgoudhaantje en de tweede Bladkoning voor vandaag. We vervolgen al snel onze weg naar het volgende bosgebied, de Oude Eendenkooi, hier is het nogal stilletjes qua vogels, te stil eigenlijk. En dan te bedenken dat we hier vijf jaar geleden stonden te kijken naar een Amerikaanse Noordse Waterlijster. Dan maar weer terug naar Lange Paal, waar we besluiten een powernap te doen om een beetje op te laden.
Even na 13:30 vertrekken we weer, dit keer richting het Vuurboetsduin en de boswachterij ten noorden van Oost-Vlieland. Bij de Torenvijver (Vlakbij de vuurtoren), treffen we de derde Bladkoning voor vandaag aan. Verder enkele Tjiffen en een Gaai, welke nog nieuw was voor onze weekendlijst. Een erg mooie en afgelegen plek, maar qua vogels niet bepaald een hotspot.
We besluiten via de ijsbaan dan maar weer richting de nog steeds aanwezige Noordse Boszanger te fietsen. Bij de ijsbaan treffen we een Blauwe Reiger en Groenpootruiter aan. Eenmaal op de plek van de Noordse Boszanger is de vogel wederom snel gevonden, nog sneller dan gister, en is de vierde Bladkoning voor vandaag een feit. Tijdens een wandeling in de nabij gelegen Oostervallei vinden we een Kramsvogel, voor mij de eerste waarneming van deze wintergast dit najaar. Verder is het nagenoeg leeg op deze plek.
Even later treffen we weer Jeroen en Merel aan, die de Noordse Boszanger inmiddels ook mooi hebben gezien. We sluiten de vogeldag gezamenlijk af in de sfeervolle Dorpsstraat van Oost-Vlieland (Enige dorp op het eiland trouwens), waar we genieten van de zesde Bladkoning ‘blako‘ voor vandaag (De vijfde zat ook ergens in het dorp). Deze vogel laat zich fantastisch bekijken in de bomen, en bevindt zich af en toe precies boven onze hoofden. Voor mij was deze sublieme, goed zichtbare Bladkoning het laatste hoogtepunt van een zeer succesvol weekend op Vlie welke is geëindigd met 94 vogelsoorten. Ik zeg op naar het volgende DT-weekend (Met een iets dikker slaapmatje).
NATUURVERSLAVING 