Urenlang de kou trotseren en geduld opbrengen met hartkloppingen en stress voor die ene schamele minuut genot, mensen zullen me voor gek verklaren. Toch waren er veel mensen die hiervoor kozen op de middag van 11 december 2013, bij het normaal doodstille Lettele, even ten oosten van Deventer.
De afgelopen paar maanden zijn als een soort snoepwinkel als het gaat om zeldzame vogels in ons kleine landje. Een snoepwinkel met een onbeperkte voorraad met vogelaars die als kinderen op het snoep afkomen. Dat het succesvolle vogeljaar 2013 nog niet voorbij is, bewijst de ontdekking van een Dwerguil op dinsdagmiddag 10 december bij het Overijsselse Lettele. Omdat de melding toch vrij laat pas wereldkundig werd via Dutch Bird Alerts en waarneming.nl, is de vogel diezelfde dag voor een beperkt aantal vogelaars weggelegd. Bij het lezen van de Dutch Bird Alert ben ik eigenlijk helemaal niet verbaasd, het kan er allemaal nog wel bij voor dit jaar. Het is de 8e waarneming van dit minuscule uiltje in Nederland, net iets minder zeldzaam dan de Sperweruil van Zwolle, maar wel veel moeilijker te traceren. Ik bedoel, vindt maar eens een onopvallend uiltje zo groot als een Spreeuw in een dicht naaldbos. De soort komt normaal gesproken voor in dichte naaldbossen in Noord- en Midden-Europa en is bij voorkeur in de schemer actief. Ondanks zijn kleine formaat, jaagt ie op prooien die groter zijn dan hijzelf, bijvoorbeeld lijsters.
Dinsdag 11 december 2013, 08:30; vooralsnog geen melding op Dutch Birding of waarneming.nl van de Dwerguil, er zijn ongetwijfeld mensen aan het zoeken. Om 10:37 wordt de vogel dan toch teruggevonden uiteindelijk. Ik ontvlucht school om 11:45, ga langs huis om mijn verrekijker op te halen, drink een kop koffie en pak vervolgens snel de trein naar Zwolle, vervolgens Zwolle – Deventer, en vanuit Deventer de buurtbus naar het dorpje Lettele. Onderweg in de buurtbus leer ik Eduard en Jasper kennen, beide vanuit Delft hiernaartoe gekomen met hetzelfde idee: genieten van een erg fraaie soort en een “extra streepje” op het Lijstje.
Rond 14:00 arriveren we in het bosgebied waar de vogel is gevonden. De vriendelijke buschauffeur had al lucht gekregen van de bijzondere vogel en bood aan ons af te zetten bij de ingang van het bos. Er staan veel auto’s geparkeerd bij de ingang en naarmate we het bos inlopen treffen we steeds meer vogelaars. De berichtgeving is al sinds 11:30 negatief: de vogel liet zich in de ochtend ca een uur lang zien aan vele tientallen geluksvogels zien, maar is sinds 11:30 dus in geen velden of wegen te bekennen. Een zogenaamd “piepje in de rug” blijft uit, dus wordt het zelf zoeken geblazen. Er zijn veel mensen, en dus veel oplettende ogen. Een behoorlijke uitdaging om zo’n Dwerguil terug te vinden in zo’n bos, wat voor een groot deel bestaat uit dicht sparrenbos. Werkelijk alle sparrenpercelen zijn geschikt voor Dwerguil. De sparrenbossen zitten vol met klein spul zoals Kuifmezen, Koolmezen en Goudhaantjes. Her en der roept een Boomkruiper en een groepje overvliegende Kruisbekken is altijd leuk meegenomen. Ik besluit in mijn eentje enkele sparrenpercelen bedachtzaam te betreden, en bij iedere subtiele stap hou ik nauwlettend de bomen in de gaten.
15:00; ik sta middenin een naaldbos, het is mistig, mijn voeten kwijnen in de kou, mijn hart klopt vol verwachting. Op de bospaden langs het perceel waar ik in sta, lopen tientallen mensen met telescopen en grote telelenzen, maar het is net alsof er niemand is, het is werkelijk muisstil, wat een sfeer! Het lijkt wel op één van mijn vele vogeldromen die ik ooit had. Erg spannend allemaal is het, je weet dat ergens die Dwerguil moet zitten, hij kan in iedere spar zitten. Mijn aandacht wordt al de hele tijd getrokken door een groepje onrustige mezen en ander klein grut. Ik heb een sterk vermoeden dat er wel iets van een roofvogel of nog liever, een Dwerguil in de buurt zit. Zou het zo mogen zijn dat ik de vogel terug vindt, en een kleine honderd vogelaars gerust mag stellen? Is die eer aan mij ontleend? Goed en slecht nieuws; Het goede nieuws is dat mijn vermoeden wordt bevestigd en dat er inderdaad een roofpiet in de buurt is, het slechte nieuws is dat het een mannetje Sperwer is. Een mannetje Sperwer is ook klein, maar toch wel weer groot in tegenstelling tot een Dwerguil. Het had mooi kunnen zijn. De Sperwer vliegt al snel weer verder, mij toch met een lichte hartverzakking achterlatend.
16:00; Na meerdere rondjes te hebben gelopen en potentiële bospercelen te hebben afgezocht sluit ik me aan bij een groep vogelaars op een open plek. Hier tref ik o.a. Jonathan Janse, Haije Valkema e.a. Iedereen lijkt de hoop op te geven, veel teleurgestelde en vermoeide gezichten, allemaal gapend naar een bosrand bestaand uit sparren. Er zijn mensen die de vogel in de ochtend op een haar na hebben gemist en al de hele dag in het bos ronddwalen, zonder enig positief resultaat.
16:18; Hoewel de schemering intreed en de kans nihil lijkt op een goede afloop, blijf ik optimistisch. Alleen al het zoeken in dat naaldbos heeft een bepaalde indruk op me achter gelaten. Dan plots een schreeuw: “Vogel zit aan het begin van het bos bij parkeerplaats”, en dan is het rennen geblazen, en snel ook, alsof je leven er vanaf hangt. Wat een gekte, tientallen vogelaars die allemaal dezelfde kant op rennen en verdwijnen in een smal stukje naaldbos. En dan staat iedereen op een kluitje; er wordt van alles geroepen en de eerste blije gezichten na een lange middag geven een bevestiging dat de vogel is teruggevonden. Dankzij snelle en correcte aanwijzingen wordt het geduld fiks beloont: “Ik heb ‘m nog steeds niet in beeld, waar zit ie precies?”, “Daar, tussen die twee schuine dunne sparren zit ie, recht voor je uit kijken, vogel zit vrij laag”, aldus een vogelaar naast mij. En dan eindelijk zie ik de vogel even mooi door de verrekijker, wat een prachtig dingetje die Dwerguil! Snel hierna zie ik de vogel nog net iets mooier door iemands telescoop (Geen idee van wie, maar bedankt!), en is o.a. te zien hoe de vogel met zijn kop draait. Hierna vliegt de vogel op verder het bos in, om daarna niet meer te worden teruggevonden. En dan is daar toch dat moment van euforie, blije gezichten, mensen springen een gat in de lucht, felicitaties, schoudergeklop, een prachtmoment. Het hele “uilenmomentje” duurde amper een minuut, toch was het meer dan voldoende voor een supergevoel na urenlang geduld opbrengen. Na de felicitaties en gezellige praatjes keer ik samen met Eduard en Jasper terug naar het dorp om de bus terug naar Deventer te nemen.
En voor je het weet heb je alle uilensoorten die in Nederland zijn waargenomen ook compleet. Net als de Sperweruil, stond ook de Dwerguil hoog op mijn lijstje van vogelsoorten welke ik graag zou willen zien in Nederland. Deze Dwerguil betreft de 8e waarneming voor Nederland zoals gezegd, en de 2e die zich aan een grote menigte laat zien. Voor mij een fraaie 376e soort in Nederland. What’s next? Dwerguil zal vast wel niet de laatste leuke soort zijn in dit te gekke jaar. Ik zou mijn geld wel durven zetten op een Notenkraker… we zullen zien, we hebben nog twee tot drie weken te gaan immers!
Links
NATUURVERSLAVING 