Als ik op zondagavond 1 december rond 22:00 de deur uit ga voor een hardloopsessie kijk ik enigszins angstvallig naar boven. Het is kraakhelder met veel flikkerende sterren en windstil. Perfect trekweer voor vogels zoals lijsters en zangers. Tijdens het hardlopen hoor ik nu en dan een Koperwiek overvliegen. “Als ie er morgen nog maar zit”, denk ik bij mezelf, terwijl zweetdruppels zich een weg banen door mijn bos haar.
Een voor Nederland, en tevens voor Europa zeer zeldzaam vogeltje werd onlangs gevangen en geringd en uiteindelijk weer vrijgelaten bij de Kamperhoek (Zuidelijk Flevoland), namelijk een Swinhoes Boszanger. Deze zanger komt normaal in Azië voor, en overwinterd in de Zuid-Siberische naaldbossen op de taiga. Vrijdag 29 november werd de vogel verrassend genoeg teruggevonden, na eerdere tevergeefse zoekpogingen. Nauwelijks bijgekomen van de Sperweruil die al een tijdje in Zwolle verblijft en inmiddels al door meer dan 1000 liefhebbers is gezien, kon vogelend Nederland afgelopen weekend opnieuw uitrukken voor een megazeldzaamheid. Naar schatting bezochten 200 tot 300 vogelaars zaterdag 30 november en zondag 1 december natuurgebied de Kamperhoek, gelegen bij de Ketelbrug, om op zijn minst een glimp op te vangen van de Swinhoes Boszanger.
Ik zag niet eerder kans dan maandag 2 december te gaan. Zaterdag was ik op de landelijke SOVON-dag, en zondag had ik ook al ingepland met activiteiten. Dan zit er niks anders op dan nagelbijtend af te wachten, en hopen dat de vogel niet wegtrekt. Maar ach, de vogel zit er immers al ruim een week dus ik had er een goed gevoel bij. Wat overigens niet wegneemt dat ik de afgelopen paar avonden toch meerdere keren naar boven kijk of het wel of niet goed trekweer is. En bij een heldere nacht is het altijd spannend.
Als ik maandagochtend 2 december om 08:00 wakker wordt, blijf ik nog even liggen, totdat even later blijkt dat de vogel om 08:20 weer is gesignaleerd, hij zit er dus nog! Opgelucht spring ik uit bed, ontbijt, giet twee koppen koffie achterover en pak de trein naar Dronten. Vanuit Dronten neem ik de bus naar Swifterbant, en vanaf daar de bus naar Kamperhoek (Ja, je moet het ergens meedoen als “OV-twitcher”). Als ik de ingang inloop van de Kamperhoek, wat vooral bestaat uit jong bos met aan de noordkant een open gebied met plasjes, zie ik in de verte al een menigte staan. Terwijl ik langzaam richting de menigte loop, wordt ik omsingeld door groepen Staartmezen, Barmsijzen en Putters, aan vogels is hier duidelijk geen gebrek. Wat betreft de laatste berichtgeving omtrent de Swinhoes Boszanger, die is sinds 10:15 niet meer met zekerheid gezien of gehoord. Ik sluit me aan bij de menigte waar ik o.a. Jelle Aalders, Matthias Koster e.a. bekende gezichten aantref. Het zoeken is begonnen, vogelaars staan verspreid langs de bosrand om elk vogeltje nauwkeurig te scannen op details. Een luide kreet van een Roodborst dwaalt door het bos, een goed of een slecht teken?
Er wordt gezellig bijgepraat onder het genot van een boterham en aangenaam weer. Uren verstrijken, maar de vogel is vooralsnog onvindbaar sinds mijn aanwezigheid. Zo nu en dan wordt er “alarm” geslagen, maar helaas steeds vals alarm, gevolgd door woorden zoals “Pimpelmees” of “nee toch een Tjiftjaf”. De frustratie begint te komen, maar ik blijf positief en zoek verder. Rond 13:10 weer een gil van iemand en wat doe je dan? Rennen, nog harder dan de avond ervoor. Dit keer blijkt het wel serieus, meerdere mensen menen de vogel zojuist goed te hebben gezien in een Esdoorn. De blikken zijn nu allemaal gericht op die ene Esdoorn, waar inderdaad een vogeltje lijkt te zitten die veel weg heeft van een Swinhoes Boszanger. “Ja, het is ‘m, nu bovenin de Esdoorn” roept iemand in de menigte. “Waar dan ongeveer”? Wordt er gevraagd. Dit echoot meerdere keren door de menigte. Even lijkt de vogel in kwestie te roepen. De spanning loopt steeds hoger op, en dat wordt niet veroorzaakt door de hoogspanningsleiding die door de Kamperhoek loopt. En dan volgt er weer een moment van stilte, enkele blije gezichten, maar vooral minder blije gezichten zijn te zien. “Wat een kuthobby heb ik toch”, hoor ik een vogelaar zeggen, uiteraard ironisch bedoeld.
Om 13:23 komt er meer schot in de zaak: de vogel is zeer goed gezien door de telescoop door enkele vogelaars. De vogel zou zich nu hoog in de boomtoppen bevinden. Al snel hebben steeds meer vogelaars de vogel in beeld, na duidelijke en vage aanwijzingen. Zelf heb ik de vogel niet meteen in beeld, maar uiteindelijk komt het dan toch helemaal goed: de vogel verplaatst zich op een gegeven moment meer via de bosrand van links naar rechts en is aardig te volgen. Eerst vang ik slechts glimpen op van het vogeltje, maar op een gegeven moment zie ik de vogel kort maar erg mooi vrij zittend in een Els, hieperdepiep! Wat een euforie na urenlang in spanning te hebben gewacht, en wat een gaaf beestje! De vogel blijft zich verplaatsen naar rechts, maar is niet zo goed te volgen als een minuut geleden. De vogel wordt hierna nog meerdere keren gezien, maar toch nog steeds niet door iedereen, het is een blijft een lastig ding en zit nauwelijks stil. Ik laat het er maar bij.
Na nog enkele bekenden te hebben gesproken, ben ik meer dan tevreden en keer voldaan terug naar huis. Deze Swinhoes Boszanger betreft het derde (Mogelijk vierde) geval voor Nederland, maar pas het eerste geval wat zich aan een groot publiek laat zien. Eerdere gevallen betroffen een ringvangst in 1990 te Castricum, een achteraf gedetermineerde vogel in oktober 1996 op Terschelling (Door een kleine groep mensen gezien), en mogelijk een vogel op Texel in 2009 die momenteel in behandeling is bij de CDNA (Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna). Tot slot is vermeldenswaardig dat de Swinhoes Boszanger mijn 375e vogelsoort in Nederland is, een nieuwe mijlpaal is bereikt. Althans, als de Rode Rotslijster van Den Helder in april van dit jaar nog wordt goedgekeurd. Wat een najaar zeg, het houdt maar niet op, en dan te bedenken dat we alweer in december zitten met nog pakweg een maand te gaan. Was de Swinhoes Boszanger dan de laatste duit in het zakje? Of heeft Sinterklaas nog het één en ander in petto?
Links:
Foto’s en waarnemingen van Swinhoes Boszanger
NATUURVERSLAVING 