4 Jaar twitchen: Ornithologische hoogtepunten

Het is dit jaar in oktober ca vier jaar geleden dat ik me liet overhalen om land en stad af te reizen voor zeldzame vogelsoorten binnen Nederland. Toch iets om even bij stil te staan dacht ik zo. Mijn ogen hebben veel mooie soorten mogen aanschouwen de afgelopen vier jaar. Er zijn echter een aantal hoogtepunten die ik nooit meer zal vergeten, van die soorten die je hebt mogen zien in Nederland, en die extra waarde voor je hebben. Zo’n waarde, dat iedere keer als je eraan terug denkt, je moet lachen om dat ene moment dat je die soort zag. 

Wat ooit onschuldig begon, groeide eind 2009 uit tot een obsessie. Het bewust twitchen (najagen) van dwaalgasten. In februari 2009 bracht ik een bezoek aan de Sneeuwuil op Ameland, dezelfde vogel welke eerst Texel en Terschelling aandeed. Het was zo’n soort die ik al vaak in de dierentuin had gezien, en vaak op televisie had voorbij zien komen. Maar nu wou ik zo’n prachtdier weleens in het wild zien, zij het niet in zijn oorspronkelijke leefgebied. De Sneeuwuil is in Nederland namelijk een dwaalgast, en is tot nu toe 16 keer vastgesteld in Nederland. Het zien van zo’n schoonheid doet gewoon iets met je. Je krijgt een verlangen naar meer mooie soorten.

En die soorten kwamen er ook. Mijn tweede twitch betrof een Zwarte Ibis in oktober 2009 bij Kolham (Groningen). Deze twitch was samen met twee vrienden die me min of meer hebben aangestoken met het “twitch-virus”, Robert Pater en Folkert Jan Hoogstra. Helaas werkte deze Zwarte Ibis niet mee, we mochten hem niet zien. Als je doelbewust een soort twitched (najagen) die je uiteindelijk niet ziet, noem je dippen. We hadden dus een dipje opgelopen, voor mij toen als leek was de eerste deceptie op het gebied van twitchen een feit. De volgende dag deed ik opnieuw een poging, en toen was het raak. Ik maakte net geen vreugdesdansje, maar blij was ik, ik had er een nieuwe soort bij. In die oktobermaand bleef het niet bij een Zwarte Ibis, want twee weken later stond ik naar een Hop in Leek (Groningen) te kijken, hoe mooi kan een vogel zijn vroeg ik me toen af. Op dezelfde dag ook nog naar Zwolle voor één van de zeldzaamste soorten die ik tot nu toe heb gezien in Nederland, de Taigastrandloper. De Taigastrandloper die in oktober 2009 verbleef in Vreugderijkerwaard bij Zwolle, was de 1e waarneming voor Nederland en pas de 6e voor heel Europa, een echte megazeldzaamheid. 

Het zijn met name de meest kleurrijke en meest zeldzame vogels die de grootste indruk op je maken. Onvoorstelbaar hoe gedesoriënteerd vogels kunnen raken op hun trektocht van noord naar zuid, van west naar oost en vice versa. Bizar hoe ver vogels kunnen afwijken van hun normale trekrichting. 

Naast de Hop en Taigastrandloper, waren er nog van die hoogtepunten die ik nooit zal vergeten. Gerangschikt op datum volgt hieronder een opsomming met de voor mij meest bijzondere vogel/twitchmomenten.

• 26-02-2009: Sneeuwuil op Ameland (FR), een “droomsoort”
• 04-06-2009: Roodkopklauwier bij Gasteren (DR), een “droomsoort”
• 25-10-2009: Taigastrandloper bij Zwolle (OV), nieuwe soort voor Nederland en pas de 6e waarneming voor heel Europa
• 07-01-2010: Baltimoretroepiaal bij Alkmaar (NH), 2e waarneming ooit voor Nederland van deze Noord-Amerikaanse zangvogel
• 22-01-2010: Vijf dagen voor mijn 21e verjaardag wordt in het Friese dorpje Wergea een Oosterse Tortel ontdekt, nieuwe soort voor Nederland. De 22e erg mooi gezien
• 27-03-2010: Zingende Ruigpootuil bij Gieten/Borger (DR). Elke keer als ik terug denk aan de avond van 27-03-10 krijg ik weer koude rillingen over mijn rug van dat prachtige “poeh-poeh-poeh-poeh-poeh-poeh” geluid
• 21-09-2010: Het twitchen van de Noordse Waterlijster op Vlieland (FR), nieuwe soort voor Nederland die op de 18 september werd ontdekt. Na een dik uur in stress te hebben gewacht en gezocht in de Oude Eendenkooi, was ikzelf degene die de vogel terugvondt, beeldvullend in de verrekijker. Mijn hart stond volgens mij een minuut stil op dat moment… Noordse Waterlijster is amper 15 keer vastgesteld in Europa, en heeft zijn leefgebied in Noord-Amerika
• 26-11-10: Rotskruiper te Maastricht (LI). Voor het eerst in 20 jaar weer in Nederland, en pas voor de 2e keer ooit. Na een eerste mislukte poging, de vogel op vrijdag 26 november kort maar mooi gezien door iemands telescoop, na heel wat uren vol spanning
• 27-04-11: Kaspische Plevier op Texel (NH). Na de eerste waarneming van een Kaspische Plevier in Nederland in oktober 2009 (Ook op Texel), had ik niet verwacht dat deze soort al zo snel weer zou neerstrijken in Nederland. Ik had al geruime tijd spijt dat ik de vogel van 2009 niet ben gaan twitchen, dus dit was een onverwachte, mooie “inhaalsoort”. De vogel van 27-04 betrof overigens een prachtig mannetje in zomerkleed, ook al zo’n droomsoort
• 31-10-11: Langstaartklauwier bij Den Helder (NH). Als we kijken op Europees niveau, is de Langstaartklauwier de meest zeldzame vogelsoort die ik tot op de dag van vandaag heb gezien in Nederland. De waarneming van 31-10-11 betrof uiteraard de eerste waarneming voor Nederland, en pas de 4e waarneming voor Europa (Eerder in Denemarken, Zweden en Brittannië). De vogel was de gehele middag tot het laatste licht twitchbaar, maar bleek zoals verwacht de volgende dag te zijn gevlogen tot grote teleurstelling van vogelaars die de vogel van 31-10 niet konden halen. Het is ook één van mijn mooiste soorten in Nederland, waar ik ook best trots op ben. Een halfuur in het laatste licht kon ik nog van de vogel genieten, tot enorme opluchting na een flinke dosis stress (Twitchen kan ongezond zijn)
• 06-07-2012: Het zien van 3 Vale Gieren in Noord-Friesland, wat een bakbeesten zijn het toch! 
• 05-05-2013: De 4e waarneming van een Bruinkeelortolaan in Nederland, maar de eerste Bruinkeelortolaan die zich aan een groot publiek laat zien (100% twitchbaar). De vogel bevond zich een dag bij Lauwersoog, en werd aanvankelijk gedetermineerd als een “gewone” Ortolaan. Gelukkig kwam het goed (o.a. dankzij Facebook), en kon de vogel al snel gemeld worden als een heuse Bruinkeelortolaan, een prachtsoort!
• 26-09-2013: Rosse Waaierstaart bij Petten (NH), een nieuwe soort voor Nederland, en de 505e vogelsoort die in Nederland is vastgesteld. Na een kort nachtje slapen op 26-09-13 met het eerste licht prachtig gezien, samen met zo’n honderd andere vogelaars. Als ik mijn “huiswerk” goed heb gedaan, betrof deze Rosse Waaierstaart de 16e waarneming voor Noordwest-Europa

Tot zover, maar het is nog onduidelijk wat de toekomst zal brengen, en speculeren blijft leuk. Mijn grootste hoogtepunt komt misschien ooit nog, namelijk het ontdekken van een nieuwe vogelsoort voor Nederland. Ik blijf in ieder geval scherp, en blijf doorzoeken!