De afgelopen dagen was het weer zover, de korte periode die het hart van menig vogelaar/natuurliefhebber sneller doet kloppen. Inderdaad, ik heb het over de massale trek van Kraanvogels (Grus grus) over Nederland. Deze Kraanvogels vliegen vanuit hun overwinteringsgebieden in Spanje- en Zuid-Portugal weer terug naar het hoge noorden om te gaan broeden in de moerassen van Noord-Scandinavië en West-Rusland.
Kraanvogeltrek is in Nederland een jaarlijks terugkerend fenomeen. Kraanvogels staan bekend om hun karakteristieke ‘V-vormige’ vliegformaties. Deze vliegformatie kennen we ook van bijvoorbeeld ganzen. Deze slimme vliegtechniek is een efficiënte manier van vliegen voor vogels om bij elkaar te blijven. Het stelt namelijk iedere vogel in staat om de voorop vliegende vogel te zien, zonder last te hebben van de lucht die door deze wordt verstoord – vooral wanneer de voorste vogel zijn vleugels slaat, ontsnappen ‘luchtwervelingen’ aan de vleugelpunten. De luchtwervelingen veroorzaakt door de bewegingen van de voorste vogel geven de vogel erachter extra lift, wat energiebesparend werkt. Efficiënt vliegen is dus van essentieel belang voor Kraanvogels wanneer ze in het voor- en najaar een oversteek maken van 3000 tot 6000 kilometer.
Een beetje vogelaar heeft de afgelopen dagen goed de lucht in de gaten gehouden – of nog beter – een hooggelegen punt zoals een heuvel of trektelpost opgezocht. Zo eind Februari kwamen de eerste meldingen binnen van overvliegende Kraanvogels.
Zelf werd ik op 25 februari overvallen door 2 overvliegende vogels boven mijn woonplaats Velp. Precies in die kleine 10 minuten dat ik even boodschappen ga doen bij de supermarkt een paar straten verwijderd van mijn huis. Nadat ik de supermarkt verliet, stapte ik op mijn fiets om terug naar huis te keren. Exact op het moment dat ik mijn fietssleutel in het slot stop, meen ik getrompetter van Kraanvogels te horen. Dolenthousiast speur ik de lucht af, maar zie vrijwel niks. Als ik halverwege fietsende ben, vliegen ze plots recht over me heen. Gelijk moet ik terugdenken aan die ‘ene dag’ ongeveer een jaar geleden, 8 maart 2011, toen ik samen met Michiel Poolman een dagje in Limburg vertoefde, om de Kraanvogeltrek eens met eigen ogen te aanschouwen. Deze dag hadden we in totaal zeker zo’n 2000-2500 Kraanvogels, een spectaculair gebeuren.
Na de waarneming van 2 Kraanvogels op 25 februari, volgden nog een reeks waarnemingen. De volgende groep was een groep van minstens 18 vogels boven het centrum van Apeldoorn. Hierna een enkele vogel boven Arnhem.
Op zaterdag 3 maart besloot ik één van de hoogste punten van Arnhem op te zoeken, de wijk Monnikenhuizen – welke zich bevindt op een stuwwal. Deze stuwwal die is ontstaan in de laatste ijstijd, is ruim 80 meter boven NAP. Een veel beter punt om Kraanvogels te zien kun je je haast niet bedenken. Al gauw had ik succes, een eerste groep bestaand uit 12 vogels wordt snel opgepikt, even later gevolgd door nog 2, en vervolgens nog 1. Op maandag 5 maart een groep van 43 vogels boven Dieren. Tussendoor nog enkele losse waarnemingen boven Velp. De grootste groep zie ik echter op dinsdag 6 maart, tijdens een terreinverkenning op de Leesterheide bij Apeldoorn. Een kleine 80 vogels kondigen zichzelf aan door luid te roepen. De groep is mooi te volgen, en vliegt al strak door naar het noordoosten. Met mijn telefoon weet ik enkele leuke plaatjes te schieten. Later op deze dag wederom boven Arnhem een groep van 19 vogels, en boven Velp nog eens 4, even lijkt er geen einde te komen.
Het ligt grotendeels aan de windrichting over welke delen van Nederland de Kraanvogels vliegen, maar doorgaans vooral over het oostelijke deel van Nederland; Limburg, Noord-Brabant, Gelderland, Twente- en Zuidoost-Drenthe. Echter, tijdens de voorjaarstrek van 2012, werden ook vanuit het westen des lands opvallend veel overvliegende Kraanvogels gemeld. Alleen de provincie Zeeland bleef beperkt qua aantal meldingen. In sommige jaren wanneer de westelijke winden heersen, vliegen de meeste Kraanvogels over Duitsland, en worden er maar weinig boven Nederland waargenomen.
Wederom kan ik nagenieten van dit prachtig mooie fenomeen, en kijk ik alweer uit naar de volgende Kraanvogel-migratie.
NATUURVERSLAVING 