Intro
“Dit zou weleens mijn eerste oktobermaand kunnen worden zonder een zeer zeldzame vogel te zien”, zeg ik tegen Siska terwijl we op maandagmiddag 3o oktober wandelen in en rondom het Sterrebos in Groningen. “Nou, je hebt nog krap 2 dagen de tijd”, aldus Siska. Dat is zeker waar, en 31 oktober is een datum waarop veel kan. Op deze dag zijn er veel megazeldzaamheden ontdekt in het verleden.
Terwijl we richting het station lopen, blik ik terug op de afgelopen weken. Ja, natuurlijk heb ik veel mooie, schaarse en zeldzame soorten gezien en ook veel leuke soorten op de gevoelige plaat vastgelegd. En toch knaagt het een beetje, ik verlang naar meer. Verlangen, eindeloos verlangen naar meer. Eindeloos dromen van die Perzische Roodborst, Bonte Zanger of Maskerklauwier. Maar deze droomsoorten, dat is voor dit najaar waarschijnlijk echt teveel gevraagd.
Zeldzame vogels op 27 en 28 oktober 2023
Op Vlieland was afgelopen weekend tijdens DT3 een mooie Geelbrauwgors ontdekt, de 3e waarneming voor Nederland. Een zeldzaamheid van formaat uit het hele verre oosten. Echter, deze soort maakte vorig jaar het hele najaar goed. Nu is het nog steeds een leuke soort, maar omdat we deze vorig jaar van zo dichtbij zagen in het Drentse Bunne, worden we er nu niet meteen zenuwachtig van (een luxe als je al veel hebt gezien). Maar een prachtige ontdekking is het zeker, en ergens zat ik er toch aan te denken om de oversteek naar het mooie Vlieland te maken. Maar elders in het land was ook een zeer zeldzaam beestje ontdekt.
Op zaterdag werd er in Egmond aan den Hoef een Oosterse Zwarte Roodstaart ontdekt, in een woonwijk. Dit is geen soort, maar een ondersoort van Zwarte Roodstaart. Een beestje uit het verre zuidoosten (vanaf Turkije tot China). Toont gelijkenis met onze inheemse Zwarte Roodstaart, maar valt erg op door een geheel oranje buik, qua uiterlijk toch heel anders dan een normale Zwarte Roodstaart. Het was er nog nooit van gekomen om dit fraaie taxon te twitchen. Misschien toch maar naar Egmond dan? Dan heb ik kans op een vogel die ik nog nooit zag. Met nog geen 15 gevallen toch behoorlijk zeldzaam in Nederland.
30 oktober 2023
Weer even terug naar maandag 30 oktober. Zowel de Geelbrauwgors (de 27e ontdekt) als de Oosterse Zwarte Roodstaart (de 28e ontdekt) zijn nog aanwezig. De Geelbrauwgors zit aan de rand van Oost-Vlieland en laat zich net als de vogel van vorig jaar, prachtig van dichtbij bekijken. De Oosterse Zwarte Roodstaart lijkt ook goed te doen. Ik heb erg zin in een twitch, maar twijfel toch nog.
De dag ervoor (29-10) was het plan om een mini big day te doen in en rondom Beetsterzwaag. Toch ook een leuk plan zo in het najaar. Helaas viel de big day in het water, de harde wind gooide roet in het eten. Veel vogelsoorten waren stil, trokken zich terug. Wel deed een IJsvogel zijn best om mijn dag goed te maken. Oktober dan maar afsluiten met een mini big day op de 31e? Of ging ik toch maar naar Vlieland of Egmond? Niet ver van Egmond zat ook een Kleine Vliegenvanger, ook een leuke en zeldzame soort. Het was alweer even geleden dat ik deze soort mooi zag.
Wat te doen? Opeens keuzestress. Dat zijn de betere oktoberdagen, dat je als vogelaar even geen keuze kunt maken. Ik denk dat ik toch maar een big day ga doen. Of toch niet? Als ik ’s avonds vlak voor het slapen gaan even een frisse neus haal regent het behoorlijk. En dan opeens is er geen twijfel meer. Ik ga morgenvroeg naar Egmond. Ik kan me niet voorstellen dat de Oosterse Zwarte Roodstaart er morgen niet meer zit. Die gaat vannacht nergens naartoe met dit onstuimige weer. Het lijkt vanavond en vannacht overal in Nederland flink te gaan regenen, aan de kust ook harde wind. Gunstig. Ik zie mijn kans schoon om mijn eerste Oosterse Zwarte Roodstaart eindelijk eens te zien.
31 oktober 2023
Om 05:30 gaat de wekker. Ik lig al een poosje wakker. Zenuwen? Gezonde spanning? Lang geleden dat ik met het OV een twitch deed naar Noord-Holland. Ik zet koffie voor onderweg, drink thuis alvast 2 koppen, ontbijtje. Om 06:45 vertrekt de bus naar Leeuwarden. Vanaf hier pak ik buslijn 350 naar Alkmaar. De OV verbinding tussen het hoge noorden en het westen. Ik denk weer even terug aan de OV tripjes met deze buslijn in het verleden. Heeft toch leuke soorten opgeleverd. Het is een flinke rit, maar de reis verloopt voorspoedig. Vlak voor Alkmaar het ‘piepje in de rug’, de melding dat de Oosterse Zwarte Roodstaart er nog zit. Dat kan haast niet mis gaan.
Op station Alkmaar zit ik al gauw op de OV-fiets richting Egmond aan de Hoef. Ik kan mijn lach even niet bedwingen. Ik moet toch weer even om mezelf lachen. Al die moeite voor zo’n beestje, en met de auto ben je er toch een stuk sneller. Mensen verklaren me voor gek. Nee, ik heb noch een rijbewijs noch een auto. Na een reeks rijlessen en meerdere rijexamens in 2020/2021 is het er, door een ongelukkige samenloop van omstandigheden, niet meer van gekomen. Ik haal voldoening uit het feit dat ik veel heb geleerd tijdens deze periode en het me toch iets heeft gebracht. Ik zie het ook als een mooie uitdaging om zo groen mogelijk te twitchen/reizen. Met o.a. de komst van OV-fiets locaties door een groot deel van Nederland, is dit steeds makkelijk geworden.
OV twitchen blijft gekkenwerk, mee eens. Maar twitchen op zich is al gekkenwerk. Dan maakt het niet zoveel uit of je nou met de auto, bus/trein, fiets, lopend of rennend gaat. Die vogels doen gewoon iets met je. Steeds weer hunkeren naar die kick bij het zien van de vogel waar je naar op zoek bent, steeds weer die fijne geluksstofjes. Soms lijkt het wel dat hoe meer moeite je voor een vogel doet, hoe groter het geluksgevoel en genot na het zien van die vogel. En ook al is die Oosterse Zwarte Roodstaart geen soort en dus geen +1 op de lijst der lijsten, toch voelt het wel een beetje zo. Het is vergelijkbaar met de twitch van de Kaspische Roodborsttapuit op Vlieland in oktober 2012. Een ondersoort van Aziatische Roodborsttapuit. En zo beleefd iedereen het op zijn of haar manier.
Na 25 minuten flink doortrappen arriveer ik in Egmond aan den Hoef. Ik zet mijn fiets tegen een hek, klap de telescoop uit en loop de woonwijk in. Ik zie al snel een paar mensen zoeken, met de grootste camera’s in de aanslag. Sommige hebben geen verrekijker en stellen zich afhankelijk op van de mensen die wel een verrekijker hebben. Terwijl ik de daken van huizen afspeur komt een man pal naast mij staan. “Ziet u ‘m daar op het dak zitten? Dat is ‘m volgens mij, of toch niet?”. De man begint driftig foto’s te maken van de vogel op het dak en toont mij zijn camerascherm. “Dit is ‘m toch?”. Ik moet de man ijskoud teleurstellen. “Een Spreeuw”. De net nog glimlachende man kijkt me beteuterd aan. Als een kind dat zijn lolly zojuist op de grond heeft laten vallen.
Ondertussen gaat het ook nog eens regenen, het is even afzien. Maar niet getreurd, een regenboog siert de lucht en de Oosterse Zwarte Roodstaart heeft ons een korte glimp gegund. De vogel is een tuin ingedoken, even niet te zien. Vaak is het een kwestie van geduld hebben voor zo’n vogel zich weer laat zien, maar ik zie al snel fotografen heel dicht tegen de schutting van de desbetreffende tuin staan. Nog net niet klimmend op de schutting. Minuten verstrijken en even lijkt de vogel van de aardbodem verdwenen.
Een vriendelijke buurtbewoonster komt even buurten en vertelt dat ze de vogel al een paar dagen mooi kan volgen. En dan opeens, zit de vogel prachtig vrij in beeld op een schutting. Precies zoals ik had gehoopt. De vogel is alert, maar niet heel schuw. Wel hetzelfde nerveuse gedrag wat je van Zwarte Roodstaarten verwacht, altijd wel een beetje in beweging. Even later gaat de vogel mooi in een boompje zitten. Dan vliegt ie weer tuinen in, dan opeens zit ie even op de parkeerplaats. Dan zit ie ineens op een schuurtje. Soms lijkt het beestje te kunnen teleporteren. Al met al laat de Oosterse Zwarte Roodstaart zich met tussenpozen fantastisch bekijken. Prachtig beestje. Een Zwarte Roodstaart, of het nou om een gewone of zeldzame gaat, is altijd genieten. Deze heeft toch iets extra’s gezien zijn afwijkende uiterlijk vergeleken met Zwarte Roodstaart, en waar ie vandaan komt.
Na een dik uur te hebben genoten van deze dwaalgast stap ik weer op de fiets. Volgende stop is het Noordhollands duinreservaat waar sinds enkele dagen een Kleine Vliegenvanger zit. De vogel zit vlakbij het Buizerdvlak, die prachtige zandvlakte waar op 24 en 25 oktober 2021 kortstondig een Renvogel zat. Sowieso leuk om weer eens te kijken bij deze kleine Sahara en terug te denken aan die bijzondere ochtend op 25 oktober 2021. Het Buizerdvlak, één van de weinige plekken in Nederland waar je een Renvogel zou kunnen verwachten. Dat er nu een Kleine Vliegenvanger zit die zich leuk laat bekijken, is mooi meegenomen. Na een fijne lunch in het najaarszonnetje is het tijd om mijn geluk nog eens te beproeven vandaag.
Als ik arriveer op de plek lijkt er in eerste instantie geen spoor van de Kleine Vliegenvanger. Toch is de vogel een kwartier voor mijn aankomst gezien. Het wachten en zoeken is weer begonnen. En dat is zeker geen straf zo in het bos. Roodborst hier, Roodborst daar, 2 Roodborsten op het pad. Even zie ik kortstondig een vliegenvangerachtige vogel met de rug naar mij toe in een eik zitten. Druk fladderend, weer even zittend met de rug naar mij toe, weer fladderend. Nog een paar keer zien schieten door het gebladerde en foetsie. Dat zag er heel goed uit voor een Kleine Vliegenvanger, maar ik had de vogel niet goed genoeg gezien.
5 minuten later zit dezelfde vliegenvangerachtige opeens bovenin een berk langs het pad en laat zich fantastisch zien. Met mooi zonlicht in de rug is het beestje goed te bekijken, een prachtige Kleine Vliegenvanger. De vogel is erg beweeglijk, het valt niet mee om ‘m in de telescoop te krijgen in de hoop een bewijsplaatje te schieten met telefoon. Zelfs met de verrekijker lukt het me niet. Dan maar gewoon lekker genieten van deze fraaie waarneming, ik denk toch wel mijn mooiste waarneming ooit van deze zeldzame doortrekker, afkomstig uit o.a. Oost-Europa en Scandinavië. Slechts 7 keer eerder zag ik deze soort, waarvan 6 keer op Vlieland tijdens DT-weekenden.
Ik besluit de Kleine Vliegenvanger los te laten en enkele vogelaars die aan komen gelopen wat aanwijzingen te geven waar te zoeken. Ik geniet nog even van het mooie uitzicht over het Buizerdvlak, een onvergetelijke plek. In gedachten zie ik alweer een Renvogel zitten op dat mooie zand. Ondertussen speur ik het luchtruim af in de hoop op een Vale Gierzwaluw, scan ik paaltjes af in de hoop een zeldzame tapuit en scan ik vliegdennen af in de hoop op een Klapekster of zeldzame klauwier. Niks van dat. Maar met de herinnering van de Renvogel, een Oosterse Zwarte Roodstaart en Kleine Vliegenvanger op zak, sluit ik deze laatste oktoberdag van 2023 in sfeer af. Het was een mooi fietstochtje door Alkmaar, Egmond en Bergen.
NATUURVERSLAVING 