Witstaartkievit in de Ezumakeeg

22 juli 2025

Woensdagavond 22 juli, 18:25. Ik heb net het avondeten achter de kiezen als de pieper gaat op mijn telefoon, een Dutch bird alert. Als ik het bericht open schrik ik, witstaartkievit in Friesland. Ook in meerdere vogel appgroepen wordt de vogel gemeld. De vogel is ontdekt in de Ezumakeeg, één van de steltloper walhalla’s in het noorden des lands. Als er een gebied is met een lange geschiedenis wat betreft zeldzame steltlopers, is het wel de Ezumakeeg, aan de Friese kant van het Lauwersmeer. De zojuist ontdekte witstaartkievit past perfect in dat plaatje. Op 7 juni 1999 zat er ook een witstaartkievit in de Ezumakeeg (Bron: Dutch avifauna).

Het laatste geval van witstaartkievit dateert uit april 2014, toch alweer ruim 11 jaar geleden. Deze vogel zat bij Den Helder en heb ik destijds kortstondig gezien, eigenlijk niet de aandacht gegeven die het verdiende. Dat had te maken met een roodborstlijster die tijdens het bekijken van deze vogel werd ontdekt. Het betrof de 1e roodborstlijster van Nederland die onmiddellijk actie vereiste. Toen moesten we in alle hectiek richting Heemskerk, soms heb je van die dagen dat je de zeldzame vogels voor het uitzoeken hebt. Kortom: deze witstaartkievit moest ik wel zien, want een prachtige steltloper uit het Midden-Oosten en West-Azië. En natuurlijk een hele mooie voor de jaarlijst. En hopelijk het startschot van een mooi seizoen de komende tijd, wat betreft zeldzame steltlopers in Nederland. En de Ezumakeeg op zich is al een feest.

Ik stuur alvast Folkert Jan een berichtje met de vraag of hij misschien die kant op gaat. Ondertussen laat ik het toetje even voor wat het is, kleed me om en pak mijn spullen bij elkaar. In de haastigheid vergeet ik bijna de wijd openstaande ramen te sluiten. Als ik op het punt sta op de fiets naar Drachten te gaan (ik zie wel hoe ik vanuit daar verder ga), belt Folkert Jan. Hij is net vertrokken en is gelukkig (bedankt weer!) bereid mij op te pikken in Drachten-Oost, nabij de N31 richting Leeuwarden. Vanaf hier kun je vrij snel bij de Friese kant van het Lauwersmeer komen, via verschillende N-wegen. Terwijl we onderweg zijn volgt het spannende bericht dat de witstaartkievit al even uit beeld is, opgevlogen en mogelijk geland in de Ezumakeeg-Noord. Niet veel later het bericht dat de vogel inderdaad is teruggevonden in de Ezumakeeg-Noord. We zijn er bijna…

19:30 arriveren we in ‘de keeg’ noord. We kunnen meteen aanschuiven en men wijst ons aan waar we moeten kijken. Even zoeken en bingo, de witstaartkievit zit rustig ter plaatse op een overgang van slik naar water, op flinke afstand. Ondanks de afstand toch leuk te bekijken. De vogel poetst wat, kijkt om zich heen. Omringd door kieviten, kemphanen, kluten, bontbekplevieren en lepelaars. De Ezumakeeg zit als vanouds bomvol vogels. Her en der casarca’s, krombekstrandlopers, kleine strandlopers, temmincks strandlopers, steltkluten. Een enkele bonte strandloper, goudplevier, reuzenstern en een jagende zeearend die voor wat opschudding zorgt. Visdiefjes sierlijk boven het riet, een plaatselijk paartje bruine kiekendief die de zeearend belagen. Baardmannetjes roepen af en toe vanuit het riet en een torenvalk verschalkt een prooi in een dode boom. De Ezumakeeg blijft één van meest vogelrijke stukjes Nederland. Wat een aantrekkingskracht heeft dit gebied. Natuurlijk sowieso het Lauwersmeer in zijn geheel. Je raakt er als vogelaar nooit uitgekeken, het is altijd genieten en je komt ogen tekort.

Plots vliegt de witstaartkievit op, maakt een rondje en landt ergens achter het riet uit beeld. De vogel lijkt nog in het gebied aanwezig, maar is onzichtbaar. Dit tot frustratie en teleurstelling van zojuist gearriveerde vogelaars. En er zijn nog mensen onderweg, beetje bij beetje sluiten meer vogelaars aan. Terwijl de zon langzaam ondergaat wordt er door man en macht gezocht. Iedere aanwezige steltloper, voor zover zichtbaar, wordt uitvoerig bekeken. Er is even wat opschudding, een mogelijke strandplevier wordt gezien. Toch wel een vrij zeldzame soort in het Lauwersmeergebied. Het blijkt vals alarm, zou om een bontbekplevier gaan. Verder lopen er ook juveniele kleine plevieren rond die voor verwarring kunnen zorgen. Zeker als ze ver weg zitten.

Zeearend geeft nog een korte vliegshow, krombekstrandlopers foerageren mooi dichtbij, een roerdomp wordt door een enkeling vliegend over het riet gezien, een reuzenstern gaat er mooi voor zitten. De ene na de andere niet-alledaagse soort geeft een fraaie show op deze heerlijke zomeravond. De witstaartkievit schittert door afwezigheid. Dan weer een spannend bericht: even verderop, bij hoek van de bant, wordt een Aziatische goudplevier gemeld. Ook een dwaalgast, maar qua zeldzaamheid lang niet zo interessant als de witstaartkievit. Deze vogel krijgt verder nauwelijks aandacht. Wellicht dat de meeste vogelaars deze steltloper onlangs al hebben gezien op Texel. Verder zit er ook een exemplaar in Zeeland. En eerder dit jaar waren er ook al gevallen. Folkert Jan en ik besluiten verder te zoeken op de Ezumakeeg-Zuid. Als we hier arriveren valt meteen op hoe droog dit stuk er bij ligt. Het is lang niet zo druk met vogels als op de Ezumakeeg-Noord. Desondanks stellen we vol goede moed onze telescopen op en beginnen de steltlopers achterin het gebied af te zoeken.

Een zevental grote zilverreigers staat te slapen, nog meer casarca’s, enkele lepelaars scharrelen hun kostje bij elkaar en ook hier vele kemphanen. Veelal jonge vogels. Groenpootruiters, zwarte ruiter, bosruiter, nog een handjevol kleine- en temmincks strandlopers. Het kan niet op vanavond met de steltlopers. Ook hier niks wat qua uiterlijk in de buurt komt van witstaartkievit. Niks met opvallende, lange, gele poten en een markante witte staart. Even verderop wordt een grauwe franjepoot gemeld. Een erg welkome soort, want nog nieuw voor de jaarlijst. In mei bovendien nog gedipt (misgelopen) op Texel. We proberen vanaf onze locatie de franjepoot te zien te krijgen, maar dit lukt niet. We gaan gauw richting de ontdekker die even verderop staat. Vanaf hier hebben we het schaarse steltlopertje direct in beeld (bedankt Jan en Wim). Ondanks de verre afstand is ook deze vogel leuk te zien. Dat is dus +2 voor de jaarlijst vanavond. Inmiddels staat mijn jaarlijst 2025 op 287 soorten.

Het was een memorabele avond, na een verder niet al te spannende dag. Een fantastische vogelavond in het vogelmekka van het noorden. Een gezellig weerzien met vele tientallen vogelaars. De één dolgelukkig na het zien van de witstaartkievit, de ander teleurgesteld vanwege het mislopen van de vogel. Een enkeling mistte de vogel op één a twee minuten. Aan de ene kant ben ik blij dat ik met Folkert Jan net op tijd was (stel je voor dat ik iets later was vertrokken, iets langzamer had gefietst), anderzijds leef ik mee met de mensen die het niet op tijd konden halen. Mensen die bijvoorbeeld vanuit Noord-Holland of Gelderland moesten komen. Vandaag, 23 juli, kon de vogel ondanks zoeken door meerdere vogelaars niet worden teruggevonden. Nogmaals dank aan Folkert Jan voor de lift, en ook dank aan de ontdekker Mark Schuurman.