22 oktober 2025
De woensdagochtend van 22 oktober begint donkergrijs met nu en dan een buitje. Niet bepaald volgens de zonnige voorspellingen voor deze ochtend, zoals beloofd via buienradar/KNMI. Maar niks is zo veranderlijk als het weer. Ga ik eerst achter de laptop werken of toch eerst lekker naar buiten om te gaan vogels kijken? Gelukkig duurt het niet lang voor het opklaart en de zon tevoorschijn komt. Eerst koffie en dan gauw naar buiten. Na twee volle dagen binnen zitten is die verleiding nu wel heel groot. Dan nog de vraag, ga ik te voet een rondje vogels kijken door de bebouwde kom van Beetsterzwaag of toch meer de rust opzoeken in het bos?
Opeens moet ik denken aan de mogelijke grote kruisbekken die afgelopen vrijdag even ten zuidoosten van Beetsterzwaag zijn gezien in een bos nabij het Koningsdiep. Grote kruisbek zou een leuke soort zijn voor de jaarlijst, en de afgelopen week kwamen al meerdere meldingen voorbij van deze soort. Ze zitten er vast, kwestie van goed zoeken. Genoeg interessante stukjes naaldbos rondom Beetsterzwaag waar ze in theorie kunnen zitten. Al gauw zit ik op de fiets richting het Koningsdiep. Via het fietspad dat vanaf de Poostweg richting het Koningsdiep loopt, fiets ik al vogelend richting de plek van de mogelijke grote kruisbekken. Vanuit het bos klinken groepjes goudhanen, staartmezen, zwarte mezen, sijzen, kleine barmsijzen en een enkele vuurgoudhaan, glanskop, matkop en goudvink. Een kruisbek (gewone) laat zich kortstondig zien in de top van een jonge lariks.
Even later parkeer ik mijn fiets bij uitkijktoren ‘Skarrekiker’, deze uitkijktoren staat aan de rand van het bosgebied waar de mogelijke grote kruisbekken zijn waargenomen. Een blik over de uitgestrekte velden levert niet veel meer op dan een paartje roodborsttapuit. Toch wel leuk zo eind oktober. Het is één van de weinige vogelsoorten die ik vaak zie op deze locatie. Het is over het algemeen opvallend stil met vogels hier, zelfs in het voorjaar. Desondanks is het een belangrijk leefgebied voor zangvogels zoals geelgors, graspieper, veldleeuwerik en roodborsttapuit. In de bossen rondom uiteraard de nodige roofvogels en spechten. Kraanvogels beginnen het gebied te ontdekken. Maar voor je gevoel heeft het gebied meer potentie, voor kievit, wulp en gele kwikstaart bijvoorbeeld. Het is in de open velden tussen het Koningsdiep en Hemrik iets te stil met vogels voor mijn gevoel.
Enfin, ik loop rustig langs de bosrand met uitzicht op de velden en de verspreidde bosjes, bosschages en bomenrijen. Een handjevol kramsvogels vliegen op grote hoogte richting oost, niet veel later gevolgd door een keep en boomleeuwerik. Herhaaldelijk scan ik de open velden af, in de hoop op klapekster, kraanvogels of misschien zelfs een wolf (ze zitten er ongetwijfeld). Van kruisbekken nog geen spoor. De zon schijnt inmiddels volop, herfstkleuren mooi afgetekend tegen een blauwe lucht. Dan zie ik een roofvogel in de top van een dorre spar zitten. Een sierlijk ogende rover ter grootte van een torenvalk. Maar een torenvalk lijkt het niet. Als ik de kijker erop zet schrik ik. Daar zit in alle rust een roofvogel in het zonnetje, met zilvergrijs verenkleed en donkere schouders, kop en onderzijde wit tot zilvergrijs. Vuurrode ogen omgeven met een zwart masker. Grijze wouw!
Ik kan mijn ogen nauwelijks geloven, is het een droom? Nee, ik ben klaarwakker en er zit echt een grijze wouw, onmiskenbaar. Met trillende handen en het hart in de keel, maak ik gauw een paar filmpjes en foto’s met mijn telefoon door de verrekijker (telescoop had ik dit keer thuis gelaten). Het documenteren kan niet snel genoeg gaan op zo’n moment, uit angst dat de vogel dadelijk zal opvliegen. Ik geef de waarneming door via verschillende appgroepen en waarneming.nl. Daarna maak ik nog wat bewijsplaatjes met de zon in de rug. Ik kan mijn geluk niet op, ik hoopte al heel lang om deze soort, die in toenemende mate wordt waargenomen in Nederland, te ontdekken in de omgeving van Beetsterzwaag. Zo ging ik in 2024 vaak op zoek naar deze soort.
Daar was dan eindelijk die grijze wouw op de local patch, een erg leuke zelfontdekking. Het voelt een beetje als loon naar werken, en zelf iets zeldzaams ontdekken is toch wel het allerleukst uiteindelijk wat betreft vogels kijken. Grijze wouw mag dan tegenwoordig niet meer de zeldzaamheid zijn die het ooit was, het geluksgevoel, de kick en spanning wanneer je opeens oog in oog staat met zo’n schitterende vogel, zijn er niet minder om. Je zou het kunnen omschrijven als een lot uit de loterij. Je wordt opeens overvallen door een ongekend gevoel van euforie, een gevoel dat je iedereen zou gunnen. Na een klein kwartier wordt de grijze wouw belaagd door een plaatselijke raaf, en verdwijnt laag in westelijke richting. Wellicht zie ik de vogel terug op de uitgestrekte Liphústerheide? Het gebied waar ik in gedachten al vaak een grijze wouw zag zitten in één van de vele dennen of berken, en biddend boven één van de mooiste stukjes Friesland.
NATUURVERSLAVING 