Intro
Het is alweer even geleden dat ik een update heb geplaatst over mijn 300 vogelsoorten challenge dit jaar. Dat is niet omdat er weinig of niks te melden was, maar door drukte en keuzes waarover te schrijven, prioriteiten. Het voorjaar is voorbij gevlogen en er waren veel mooie hoogtepunten. Veel schaarse- en zeldzame vogels die op mijn pad kwamen. In dit blog een overzicht van de mooiste soorten en waarnemingen, gerangschikt per vogelfamilie. Terwijl ik dit schrijf, 23 juni 2025, staat de teller op 281 soorten.
Nog ‘maar’ 19 soorten te gaan en 2025 duurt nog een dik halfjaar, zou je denken. Echter, het aantal ‘makkelijke’ soorten is voorlopig op. Slangenarend, grauwe franjepoot, gestreepte strandloper en woudaap zijn twee ‘vrij algemene’ zeldzaamheden die op korte termijn aan de jaarlijst toegevoegd kunnen worden. Verder is het hopen op nog die vale gier of ralreiger, om maar iets te noemen. Of een grauwe fitis. Of die ene megazeldzaamheid waarvan we al best veel hebben dit jaar. Eind juli/begin augustus hopelijk mijn tweede waterrietzanger ooit. Daarnaast is juli vaak een leuke maand wat betreft zeldzame steltlopers. Vervolgens is het weer uitkijken naar het najaar. We gaan het meemaken de komende tijd, de 300 soorten aantikken lijkt haalbaar.
Roofvogels en uilen
Wat betreft roofvogels en uilen was het een spannend voorjaar. Eind mei en de eerste helft van juni werden er mooie aantallen vale gieren gezien verspreid door Nederland. Helaas lukte het mij nog niet deze indrukwekkende soort te zien. Ik had twee goeie kansen om ze te zien. Op 31 mei was ik bezig met veldwerk in de stad Groningen terwijl er een groep vale gieren over het zuidelijke deel van de stad (Weijert) richting west vloog. Helaas was ik aan de noordoostkant van de stad (Lewenborg). Op 12 juni zaten er twee vogels in een weiland bij Kûbaard (FR). Zul je net zien dat ik op dat moment in Zutphen zit voor werk. Hopelijk komt er nog een herkansing.
Gelukkig was ik wel in de gelegenheid om met Folkert Jan twee zeldzame arenden te bezoeken. Op 9 april een havikarend in het Noord-Hollands duinreservaat. Deze vogel had hier overnacht en ging de volgende ochtend al heel snel op de wieken. We waren ruim op tijd om deze vogel te zien opstijgen, maar hadden gehoopt de vogel wat langer te kunnen observeren. Op 5 juni staan we, na een vogelritje door Zuid-Holland, te kijken naar een waarschijnlijke bastaardarend in de omgeving van Wijhe (OV). Waarschijnlijk, want mogelijk betreft het een hybride. Zelf ga ik voorlopig uit van een ‘zuivere’ bastaardarend. Op 17 mei zie we tijdens de TOH vogeldag een roodpootvalk in het Dwingelderveld. Op 31 mei breng ik weer eens een bezoek aan Noordoost-Groningen, waar grauwe kiekendief en steppekiekendief na enig geduld jagend zijn te zien.
Op 13 mei wordt een dwergooruil ontdekt in Weert, in een brede groenstrook nabij het station. Een magisch mooi uiltje, hoewel zelden zichtbaar en vooral hoorbaar. De harde zang, herinnerend aan een soort ‘autoalarm’, blijft één van de mooiste geluiden wat mij betreft. Folkert Jan en ik willen op vrijdag 23 mei die kant op, maar helaas is de avond/nacht ervoor, voor het eerst geen melding van het uiltje gedaan op waarneming.nl. En dat is verdacht, geen goed teken. Een snelle check op waarneming.nl laat zien dat er wel mensen zijn geweest op de bewuste plek die nacht. Waarschijnlijk gevlogen, toch wel zuur, ik had me erg verheugd op deze soort. Groot is dan ook de verrassing als er op de late avond van 30 mei een Dutch bird alert komt van de dwergooruil, in Weert. Dus toch nog aanwezig! Wel roept de vogel minder frequent dan de afgelopen weken, en vaak laat, vanaf 23:30-00:00. We wachten niet te lang, en op 2 juni rijden we die kant op. Het is nog even spannend, maar om 23:34 precies begint het uiltje te zingen, zit vlakbij. Prachtig moment! Met behulp van mijn warmtebeeldcamera vangen we een glimp op van de vogel.
Klauwieren
Één van de mooiste soorten tot nu toe dit jaar betreft de roodkopklauwier die in mei enige tijd verbleef in Lentevreugd bij Wassenaar. Mogelijk betrof het de ondersoort Balearische roodkopklauwier. Dat zou dan pas de derde keer zijn dat deze ondersoort wordt waargenomen in Nederland. Er werden dit voorjaar veel roodkopklauwieren gezien in Nederland, waarvan de eerste al eind maart. Tijdens het inventariseren van weidevogels eind mei in de buurt van Beilen (DR), ontdekte in een paartje grauwe klauwier. Het mannetje ving regelmatig insecten en bracht deze naar het vrouwtje. Fijne ontdekking tijdens het vogels tellen in de vroege ochtenduren.
Steltlopers
Zoals ieder voorjaar was het ook dit jaar weer genieten van zeldzame steltlopers. Eigenlijk toch wel mijn hoogtepunt van dit voorjaar betrof de vorkstaartplevier bij Maastricht, want nog een nieuwe soort. Op 12 april liet een poelruiter zich mooi bekijken in De Onlanden. Ook lieten groenpootruiter, bosruiter en zwarte ruiter zich deze dag mooi observeren. Op 9 mei laat een grote grijze snip zich fantastisch bekijken op een slikrandje in het Amstelmeer (NH). Een week later met Folkert Jan naar Ameland, pas om 16:00 de boot en 18:00 alweer met de boot terug. De reden, een baltsende poelsnip. De kans om deze zeldzame steltloper mooi te bekijken dient zich niet vaak aan. Alleen in april 2015 zag ik de soort tot dusver. Na een snelle rit per boot en fiets arriveren we in de weilanden nabij Buren. Helaas blijkt de vogel bij aankomst al een tijdje uit beeld. Gelukkig is het Folkert Jan die vrij snel en scherp de vogel opmerkt. Vervolgens laat de poelsnip zich verschillende keren prachtig bekijken.
De volgende dag, op de TOH vogeldag, geven morinelplevieren en een breedbekstrandloper de al geslaagde vogeldag nog wat extra kleur. Op 29 mei, tijdens veldwerk in de weilanden bij Wapserveen (DR), merk ik een griel op. De vogel vliegt laag richting noordoost, luid roepend. Een typisch ‘dit is toch niet waar?’ momentje. De vogel verdwijnt vrij snel achter bomen uit zicht, mij stomverbaasd achterlatend. Tijdens een rondje vogelen in Zuid-Holland op 5 juni zien we zeker één strandplevier. Een schaarse soort die in het noorden nauwelijks te doen is. Mogelijk nog als zeldzame broedvogel vindbaar op Ameland of Schiermonnikoog.
Zangvogels: van spotvogels tot vliegenvangers en piepers
Qua zangvogels waren zowel april als mei erg leuk. Op 25 april zien en horen we een graszanger bij De Lier (ZH), op 1 mei hoor ik een vogel zingen in De Onlanden. Op 18 april laat een dwerggors het hart van tientallen vogelaars kloppen bij Kropswolde (GR). Op 19 april laat een Europese kanarie zich erg fraai bekijken op Schiermonnikoog. Mogelijk heeft de soort hier gebroed. Ook de beruchte bonte kraai die standaard te zien is op schier, laat zich zien op de waddendijk. Misschien wel het hoogtepunt van april, betrof een wel erg mooie duinpieper bij Elst (UT). De vogel foerageerde op de zonnige avond van 25 april op mesthopen, waar veel vliegjes werden gevangen. Tot zeer dichtbij konden we deze fraaie pieper aanschouwen. In augustus 2023 zagen we de soort al een keer mooi bij Hendrik-Ido-Ambacht (ZH), maar deze vogel overtrof alles, bijna onwerkelijk.
Tijdens de vorkstaartplevier-twitch op 6 mei hoor ik een roodkeelpieper roepen tussen de vegetatie. De vogel in het vizier krijgen lukt me helaas niet. Op meerdere plekken was het genieten van zingende fluiters, al was de soort in mijn eigen omgeving (Beetsterzwaag) schaars t.o.v. vorig jaar. Op 20 mei breng ik een bezoek aan de Iberische tjiftjaf in Emmeloord, die zich makkelijk laat horen en zien. Op 21 mei is een grote karekiet niet te missen tussen het riet bij het Friese Sandfirden. 30 mei is een geslaagde dag met een zingende kleine vliegenvanger in de bossen bij Emmen en een prachtig mannetje roodmus in het Fochteloërveen. Op 5 juni zie en hoor ik pas mijn tweede orpheusspotvogel ooit, in Kwade Hoek (ZH).
Onopvallende soorten
Onder de onopvallende soorten versta ik soorten die zich zelden laten zien, en die je vooral op gehoor moet doen. De eerste goeie soort uit deze categorie betrof een klein waterhoen bij Elburg op 8 april. Deze vogel zag ik heel even scharrelen door het riet. Deze kleine ral was vooral op de vroege ochtend goed te doen. Op 12 april hoor ik de eerste porseleinhoen van 2025. Een patrijs zien in Noord-Nederland vandaag de dag is zeldzaam te noemen. Ze worden goed geheim gehouden op enkele locaties in Drenthe, Groningen en mogelijk een enkele plek in Friesland. Gelukkig is de soort nog vrij goed te doen op enkele locaties in Zuid-Holland. Op 25 april zien we een tweetal patrijzen foerageren op braakliggende veldjes bij Zoetermeer, na enig zoekwerk. Kwartels laten zich niet zien, maar wel horen op veel plekken. Vooral in de omgeving van Wapserveen en Ruinerwold heb ik soort veel gehoord. Tijdens vleermuisonderzoek in Woudsend, merk ik een kwartelkoning op, ook een zeldzaamheid vandaag de dag. De vogel zingt met zijn typische ‘crex-crex’ vanuit een weidevogelreservaat.
Overige schoonheden die niet onvermeld mogen blijven
- 04-04: Korhoenders op de Sallandse Heuvelrug
- 22-04: Witwangstern in De Onlanden
- 25-04: Bronskopeend bij Rozenburg (ZH)
- 30-04: Draaihals bij Hoogeveen
- 17-05: Zingende draaihalzen in het Drents/Friese Wold
- 09-05: Bijeneters op Texel
- 19-05: Twee bijeneters vliegend over De Onlanden
- 08-05: Zeker twee koerende zomertortels in het Leggelderveld (DR)
- 17-05: Zomertortel in het Drents/Friese Wold
- 02-06: Kwakken bij Nederweert (LI)
- 12-06: Zwarte ooievaar overvliegend in Zutphen
- Zingende wielewalen op verschillende plekken, waaronder meerdere vogels in het Lauwersmeer
Nog 19 soorten te gaan dus, klinkt als appeltje eitje. Maar dat kan best tegenvallen. Benieuwd wat de komende tijd gaat brengen. Ik hoop vurig op die bruinkopgors, brilstern of wie weet Indische kievit in de herkansing? Ik durf te dromen. Maar ach, met vale gieren zou ik ook heel blij zijn. En de komende tijd zal de focus wat meer liggen op andere soortgroepen zoals vleermuizen, vlinders, libellen, sprinkhanen en planten.
NATUURVERSLAVING 