Gierzwaluw, Boerenzwaluw, Bonte Vliegenvanger, Wielewaal, Boomvalk. Zomaar een handjevol vogelsoorten waar menig vogelaar ieder voorjaar naar uitkijkt. Eindeloos naar soorten uitkijken, ieder voorjaar weer. Het begint vaak met de Eerste zingende Fitis die eind maart weer te horen is. Het moet dan wel een beetje mee zitten, zacht lenteweer en een beetje zuid tot zuidoostenwind. Dat geeft de vogels net even dat extra goeie duwtje in de rug, tijdens de trektocht vanuit Afrika naar Nederland. Ook de fraaie Blauwborst is eind maart weer terug. Het kan wel sterk verschillen per regio wanneer vogels weer terugkeren. De zomergasten arriveren veelal eerder in het zuiden dan in het noorden. Ook fraai gekleurde soorten zoals Roodborsttapuit, Geelgors en Kneu beginnen in maart weer goed op gang te komen. In kleine aantallen overwinteren deze soorten in Nederland.
Op 20 maart hoorde ik alweer de eerste zingende Fitis. Alweer, omdat het één van mijn vroegste ooit is. Meestal is het pas rond 27 maart dat ik de eerste hoor. Het was deze dag een mooie zachte lentedag. Verse aankomst uit Afrika, en meteen al zingend, hoewel nog enigszins bescheiden. Nu op dit moment, in april, hoor je het prachtige liedje van de Fitis overal. Een kenmerkend dalend riedeltje met melodieuze klanken. In wat meer open gebieden, met struiken en verspreid staande bomen, is het soms de algemeenste zangvogel. De Blauwborst, qua uiterlijk een stuk spectaculairder dan de Fitis, zingt een breed repertoire aan verschillende geluiden. In moeras- en duingebieden is deze vrij algemene soort te horen, en met iets meer geluk mooi te zien. Vaak in de top van een vrijstaand berkenboompje, soms bovenin een wilgenstruik, kunstzinnig tussen de witte en gele wilgenkatjes.
Maart is in allerlei opzichten een leuke vogelmaand, maar pas echt feest wordt het in april. In april komen de meeste soorten en aantallen terug. In de eerste week van april mooie aantallen Boerenzwaluwen en de Oeverzwaluwen en Huiszwaluwen druppelen het land binnen. De Gierzwaluw arriveert doorgaans een stuk later. De wat grotere aantallen worden zo rond koningsdag waargenomen. Vaak zijn dan mooie groepen foeragerende Gierzwaluwen te bewonderen boven open water, foeragerend op vliegende insecten. Of de eerste verkennende vogels vliegen rond in de bebouwde kom.
Een andere soort die jaagt op vliegende insecten, maar totaal niet op een zwaluw of gierzwaluw lijkt, is de Bonte Vliegenvanger. Een prachtige zangvogel die zich vaak goed aan het oog weet te onttrekken. Een vrij algemene soort die vooral in gebieden met nestkasten een hoge dichtheid kan hebben. De mannetjes zijn contrasterend zwart met wit, de vrouwtjes zijn wat grauwer van kleur, nog minder opvallend. De zang is een vrij helder, kort liedje, met op en neer gaande tonen. Zo rond half april kunnen Bonte Vliegenvangers er van de ene op de andere dag weer zijn. De Grauwe Vliegenvanger, nauw verwant aan de Bonte, arriveert later, eind april/begin mei.
In de eerste weken nadat zangvogels terug zijn uit Afrika, zijn ze het meest vocaal. In mijn woonplaats Beetsterzwaag bijvoorbeeld, zijn nu overal Bonte Vliegenvangers te horen. Eind mei/juni worden ze stiller, zingen ze minder frequent, minder uitbundig. Hetzelfde geldt voor de Braamsluiper, die sinds een paar dagen in grote getale zijn gearriveerd. De komende weken hoor je ze overal, daarna worden ze zwijgzaam en zijn ze lastiger waar te nemen. vogelsoorten die jaarrond aanwezig zijn, zoals Boomklever, Middelste Bonte Specht en Groene Specht, worden in april al zwijgzamer. Deze soorten broeden eerder, waarna zingen minder nut heeft. De paring is geweest, vogels zitten te broeden, ze willen minder opvallen, nemen minder risico dan in de weken dat ze fanatiek zingen. Wel maken ze dan nog gebruik van minder opvallende contactroepjes, sociale geluiden.
Genoeg om naar uit te kijken in het voorjaar. En genieten van wat allemaal binnenkomt. Iedere ochtend, zelfs bij regen, uitbundige vogelzang. Merel, Zanglijster en Roodborst die de dag aankondigen in dorpen en steden, meer in natuurgebieden zijn Rietgors, Boomleeuwerik, Roodborsttapuit en Gekraagde Roodstaart er vaak mooi op tijd bij. Hopelijk binnen nu en een paar dagen de eerste Gierzwaluw, Fluiter en wie weet een Draaihals of zelfs een Ortolaan. Soorten zoals Nachtzwaluw, Grauwe Klauwier, Wespendief, Wielewaal en Spotvogel laten iets langer op zich wachten. Maar op 30 april is het gesnor van de Nachtzwaluw misschien alweer te horen op de hei. April en mei blijven toch wel de mooiste vogelmaanden. Mei misschien iets mooier dan april, omdat dan ook de latere zomervogels weer terug zijn. Een maand waarin van alles kan qua soorten. Verse aankomst en een grote verscheidenheid wat betreft vogelzang.
NATUURVERSLAVING 