Natuurweekend Harz

Dagboek verslag van een fantastisch weekend in Duitsland

Intro

Het weekend van 21-23 maart stond in het teken van een lang weekend ‘natuurvorsen’ in Duitsland. In het Harz gebergte, in Midden-Duitsland. Het gebied, ongeveer even groot als de Veluwe, staat ook bekend als Nationaal Park Harz. Samen met Folkert Jan, Jeroen en Merel een lang weekend vogels kijken, wild zoeken en observeren, en genieten van al het moois wat op ons pad zou komen. We hadden een aardig verlanglijstje opgesomd met doelsoorten, soorten die we heel graag zouden zien en fotograferen. Het betreft vooral soorten die ’s avonds en ’s nachts in het donker zijn te zien, of in de vroege ochtenduren. Hieronder de meest gewilde soorten:

• Ruigpootuil
• Dwerguil
• Grijskopspecht
• Notenkraker
• Waterspreeuw
• Wasbeer
• Wilde Kat
• Europese Lynx
• Vuursalamander

Voorbereiding

Voor het weekend huurden we een appartement in het dorpje Schierke, mooi centraal gelegen in de Harz, en zodoende een goeie uitvalsbasis. In Schierke zelf hadden we kans op leuke soorten zoals Waterspreeuw, Wasbeer en Hazelworm. Natuurlijk hadden we onze reis tot in de puntjes voorbereid, door in kaart te brengen waar we in de Harz de meeste kans hadden op doelsoorten. Observation.org, de website voor natuurwaarnemingen uit de hele wereld, werd in de weken voor onze reis dagelijks bekeken. Zo kregen we een goed beeld van wat we ongeveer konden verwachten, en waar we zeker naartoe moesten. Ook namen we minder recente waarnemingen van soorten onder de loep, om te kijken waar in de Harz de meeste waarnemingen van soorten zijn gedaan in de afgelopen jaren. Interessante waarnemingen deelden we met elkaar in een aparte appgroep voor ons Harz weekend.

Soorten zoals Ruigpootuil, Dwerguil en Grijskopspecht broeden in de Harz, maar het zijn niet de makkelijkste soorten om te zien, vanwege hun verborgen leefwijze. Deze vogels hebben wel een opvallende zang, dus ze horen zal makkelijker zijn. Hetzelfde geldt voor schuwe zoogdieren zoals Wilde Kat en Lynx. Om ze te zien heb je naast een goede voorbereiding een dosis geluk nodig. Zoals gezegd bestond de voorbereiding uit ‘bureauwerk’, door waarnemingen in de Harz uit te pluizen. Echter, naast deze voorbereidingen zijn de nodige hulpmiddelen vereist om enigszins kans te maken om de gewenste soorten te zien. Bewapend met verrekijkers, telescopen, warmtebeeldcamera’s, zaklampen/hoofdlampen, fotoapparatuur en batdetector reisden we af naar de Harz. Het gebruik van een warmtebeeldcamera is een relatief nieuwe techniek. Met behulp van dit apparaat is het mogelijk, tot op zekere afstand, dieren in de duisternis op te sporen. De kans om vleermuizen, herten, vossen, marterachtigen, wasberen en andere nachtactieve zoogdieren te zien, is groot.

Dag 1 – 21 maart 2025

Op de vroege vrijdagochtend van 21 maart gaat om 04:45 de wekker. Ik spring uit bed, opfrissen, koffie, broodje. De avond ervoor alle spullen ingepakt voor het weekend. Om 05:30 zit ik op de fiets naar Drachten. Overal veel vogelzang, een mooi begin van het weekend. Vanuit Drachten de bus naar Peize vanwaar we met zijn vieren in de auto van Folkert Jan richting de Harz gaan. In Peize lacht een Groene Specht me toe en vliegen er groepjes Koperwieken en Kolganzen richting noordoost. De wegtrek van wintergasten is in volle gang. 07:00 vertrekken we uit Peize, en onderweg worden nauwkeurig de waargenomen soorten bijgehouden. We zullen een weekendlijst bijhouden van de soorten die we zien, zoals we dat vaker doen.

Rond 08:15 arriveren we in de omgeving van Landkreis Emsland, net in Duitsland over de grens bij het Bargerveen. In deze omgeving bivakkeert al de hele winter een Canadese Kraanvogel. Omdat we er praktische langsrijden besluiten we een korte zoektocht te doen naar de Canadees. Folkert Jan en ik zagen de vogel afgelopen november, maar voor Jeroen en Merel zou het een nieuwe soort zijn. Het blijft een lastige vogel om te zien te krijgen, regelmatig onvindbaar. Zo ook vandaag. Wel zien we enkele Europese Kraanvogels, Grote Zilverreiger, Grote Lijster, Wulp en zingen er Veldleeuweriken. Omdat we in de middag al de Harz willen gaan verkennen, besluiten we niet teveel tijd te stoppen in het zoeken naar de Canadese Kraanvogel. We vervolgen onze reis richting Harz en zien in de buurt van Bad Oeynhausen onze eerste Rode Wouwen van het weekend. In Hämelerwald, ten oosten van Hannover, wordt de auto bijgetankt en strekken we even onze benen. Als we bijna de Harz binnenrijden ter hoogte van Goslar, zien we nog meer Rode Wouwen overvliegen. Ze lijken in deze regio algemener dan Buizerds.

13:00 parkeren we onze auto in de Harz, nu begint ons avontuur echt. Een Zwarte Mees zingt ons tegemoet, Grote Gele Kwikstaart overvliegend. Bij de ingang van een wandelpad zingt een Vuurgoudhaan. Het wandelpad leidt ons naar de Oderteich, een prachtig meertje. Wat opvalt is de structuur van de bomen, het beeld van het boslandschap. De uitgestrekte sparrenbossen ademen een terneergeslagen sfeer uit. Afstervende sparren afgewisseld met open en kale vlaktes. Sommige dode bomen hangen over het pad. Wellicht het gevolg van klimaatverandering, droogte en de Letterzetter. Een wijd verspreide keversoort die onder meer fijnsparren aantast. Op plekken waar bomen afsterven ontstaat weer nieuw leven. Piepjonge sparretjes, struikhei, kraaihei, grassen, mossen, korstmossen. Dood wordt afgewisseld met leven. Warmteminnende dieren zoals insecten en reptielen profiteren van de open plekken, waar de zon vrij spel heeft. Ook profiteren veel organismen van het grote aandeel dood hout, zoals spechten, kevers, paddenstoelen. Zelfs de dood kent schoonheid, je moet het soms even willen zien.

Bij Oderteich hebben we een goeie kans op Waterspreeuw, maar deze fraaie soort, perfect aangepast aan het leven in en rondom het water, laat zich hier niet zien. We nemen de tijd om het landschap in ons op te nemen, frisse lucht in te ademen. Een Levendbarende Hagedis ritselt snel weg tussen de dorre bladeren. Een aantal vogelsoorten zijn in hoge dichtheden aanwezig en fanatiek aan het zingen. Heggenmus, Zwarte Mees, Goudvink en her en der Kuifmees. Opvallend genoeg zien en horen we nog geen spechten.

Na een eerste verkenning in Harz lopen we weer terug naar de auto, op naar Schierke om in te checken in ons appartement. Als we arriveren in Schierke is het even zoeken naar het juiste appartement en vervolgens de receptie. De receptie blijkt een eindje verderop in een restaurant te zijn gevestigd. Als ik vervolgens wil betalen blijkt pinnen niet mogelijk. Gelukkig is er een geldautomaat in de buurt. Na wat heen en weer rijden betalen we en krijgen de sleutel van het appartement. Het appartement zelf oogt een beetje somber, straalt weinig uit. Er blijken slechts 3 i.p.v. 4 bedden aanwezig te zijn, terwijl we een 4 persoons appartement hebben gehuurd. Folkert Jan zal op de bank slapen. Het keukengerei is een beetje karig en over de gordijnen zullen we maar zwijgen. We zullen het grootste deel van onze tijd toch op pad zijn, dus we klagen niet. Al met al kunnen we er slapen en koken. De ligging van het appartement is ideaal, omringd door groen en natuur. En uiteindelijk gaat het om de omgeving en natuurschoon.

Na het inchecken gaan we Schierke verkennen. Niet ver van ons appartement is een beekdal waar recent Waterspreeuwen zijn gezien. We vinden een mooie wandelroute langs de beek. Het duurt niet lang of we zien en horen een tweetal Waterspreeuwen, wellicht een broedpaartje. Het betreft Waterspreeuwen van de ondersoort Roodbuikwaterspreeuw, prachtige vogels. De vogels zijn schuw en alert, maar mooi te volgen. Op een gegeven moment zijn de vogels aan het baltsen, een mooi gezicht. Al zwemmend en de kop onder water stekend, foerageren de vogels. Het mannetje regelmatig zingend. Op de achtergrond zingen Goudvink, Putter, Boomklever, Keep en Grote Lijster. Ook leuk zijn Kleine Vossen en een Grote Vos zonnend op een boom.

Na al een geslaagde en actieve dag, trekken we ons terug in het appartement voor het avondeten en een rustmoment. De door Folkert Jan gemaakte bami smaakt ons goed. Nadat we weer op adem zijn gekomen is het tijd voor het volgende programma, in de duisternis met behulp van warmtebeeldcamera en zaklampen op zoek naar uilen en wild. Even ten zuiden van Schierke stoppen we langs de weg, op een locatie waar Ruigpootuilen zouden moeten zitten. Terwijl de knipperlichten van de auto branden om goed zichtbaar te blijven voor verkeer, stappen we vol goede moed uit de auto. De stilte overheerst, het is goed donker. We spitsen onze oren. Het duurt niet lang of de eerste uil dient zich aan, een roepend vrouwtje Ransuil. Ik zie vervolgens met de warmtebeeldcamera een beest de weg oversteken, maar deze verdwijnt snel in de bossen. Ik vermoed een Das.

Dan besluiten we richting de plek van de Ransuil te lopen, in de hoop de vogel te kunnen zien. Er blijken 2 Ransuilen te zitten, ook een mannetje begint te roepen. Een paartje. Het valt nog niet mee de uilen te zien te krijgen, ze zitten goed verstopt tussen het gesloten groen van de naaldbomen. De warmtebeeldcamera kan geen warmte door het dichte groen detecteren. Toch weten we met veel moeite iets van een schim te zien. In de verte roept onregelmatig een mannetje Bosuil. Vlak hierna gaan onze harten echt sneller kloppen, want een onmiskenbaar ‘poe-poe-poe-poe-poe‘ geluid klinkt door het bos, Ruigpootuil! Een zeer herkenbaar geluid. Die willen we natuurlijk proberen in het vizier te krijgen met warmtebeeldcamera. Maar ook dit blijkt niet zo makkelijk. Aanvankelijk klinkt het geluid dichtbij, maar wanneer we een bospad inlopen klinkt het geluid van verder weg. Even later lijkt de vogel naast de weg te zitten.

Dus lopen we het bospad weer terug richting de weg, waar de auto nog altijd staat met de knipperlichten aan. Vervolgens nemen we positie in op de weg. Regelmatig passerende auto’s doen ons besluiten een stukje in de berm te gaan staan. Automobilisten zullen raar hebben opgekeken naar 4 vreemde vogels in de duisternis. De Ruigpootuil is op een gegeven moment stil. Vervolgens zie ik iets opvallends met de warmtebeeldcamera. In een wat hogere spar, rechts van kleinere sparren, zie ik een silhouet zitten in de top. Dit silhouet doet sterk denken aan een uil, dus ik leg de anderen uit wat ik denk te zien, en probeer zo goed mogelijk de precieze plek aan te duiden. Dit blijkt toch weer lastig, zeker in het duister op een moment waarbij een vogel zomaar kan zijn gevlogen. Het geeft toch een beetje spanning en stress. Na enkele minuten zie ik het silhouet niet meer in dezelfde boom, dus het was sowieso een vogel.

Gelukkig staan we allemaal op scherp, en Jeroen ziet dan 2 ogen oplichten in het duister, laag in een boom voor ons. Het blijkt een Ruigpootuil in iets wat een boomholte lijkt. Af en toe zien we een kopje bewegen. Via het cameraschermpje van Folkert Jan zijn ook details te zien. Ja, het is echt een belevenis op zich. In het duister met warmtebeeldcamera uilen vinden, op naam brengen. Een leuke en avontuurlijke uitdaging. Ruigpootuil horen is al bijzonder, maar hopelijk krijgen we de soort ook nog mooi te zien. Na een tijdje zien en horen we niks meer, en vervolgen onze weg. Na een uurtje te hebben rondgereden, valt het een beetje tegen qua wild. Wel hadden we al 2 Vossen gezien, maar hoopten natuurlijk op iets meer. Even na 22:15 gaat het dan opeens los met waarnemingen van zoogdieren. Onze eerste Wasbeer, bij het dorpje Zorge, blijkt het startschot van een mooie reeks zoogdieren.

De Wasbeer steekt vluchtig de weg over, maar we kunnen het dier toch even leuk bekijken, alvorens deze in het bos verdwijnt. Een middelgroot grijsbruin beest met zwart masker, een dikke staart met donkere ringen. Een paar minuten later geeft een Vos een mooie show weg. De hondachtige, over het algemeen een schuw dier, laat zich langdurig mooi zien. Uiteindelijk kiest de Vos toch het hazenpad en verdwijnt het bos in. 2 onvergetelijke waarnemingen vlak na elkaar. Weer even verderop een 2e Wasbeer, gevolgd door enkele Hazen. Op een open veld langs de weg, even ten oosten van Schierke, zien we 8 Edelherten. Blijven toch ook erg mooie beesten. Dan weer een Vos, Haas, Ree, weer 2 Vossen en een fraaie Das die door de wegberm scharrelt. We kunnen ons geluk niet op met al die toffe waarnemingen. Na een zeer geslaagde avond met 3 soorten uilen en een hoog aantal zoogdieren, keren we tevreden terug naar ons appartement. Rond 00:30 duiken we ons bed in, het zal een kort nachtje worden.

Dag 2 – 22 maart 2025

05:00 gaat de wekker en maken we ons op voor een vroege ochtendronde. We willen 06:00 arriveren op een locatie waar we hopelijk een Dwerguil gaan zien. Snel opfrissen, kop koffie, broodje en om 05:30 zijn we onderweg. 06:00 lopen we weer het bos in. Ook hier weer het typische bosbeeld, afstervende sparrenpercelen afgewisseld met kapvlaktes, her en der lijnvormige watertjes, beekjes. Een harde en kille wind waait door onze haren. Een Heggenmus maakt duidelijk zijn territorium kenbaar door in de top van een dode spar luidkeels te zingen. De kille wind lijkt geen invloed te hebben op de zangactiviteit van vogels. Kortsnavelboomkruipers, Zwarte Mezen, Kuifmezen, Koolmezen, Vinken, Putters, Goudvinken en Grote Bonte Spechten zingen en baltsen er op los. In het luchtruim groepjes wegtrekkende Koperwieken, Spreeuwen en Kepen.

We maken ons een beetje zorgen om de harde wind, die veel sterker is dan we hadden verwacht. Niet bepaald ideaal tijdens het zoeken naar uilen. Zullen ze überhaupt actief zijn? De twijfel slaat toe. Aan de andere kant, geven de vele actieve zangvogels ons hoop. Dan ziet Jeroen links van het wandelpad het hol van waarschijnlijk een Zwarte Specht. We kunnen onze ogen nauwelijks geloven als we een uitstekende uilenkop zien verschijnen vanuit het hol. Merel weet nog net de woorden “Dwerguil” uit te brengen, maar het blijkt warempel een Ruigpootuil! Heel onwerkelijk. Deze zagen we even niet aankomen, hoewel we wisten dat de soort in dit gebied leeft/broedt. En zo staan we zomaar oog in oog met een Ruigpootuil, schitterende en magische vogel. De avond ervoor bezorgde een zingende Ruigpootuil ons al kippenvel, dit is nog intenser. Mijn hart bonkt in mijn keel, ik moet 2 keer in mijn ogen wrijven, is dit geen droom? Nee, het is een droomwaarneming. Na een kleine show trekt de uil zich terug in de boom. We staan nog steeds te ‘trillen’ van wat we zojuist zagen, een ontmoeting om nooit meer te vergeten. Ook een Kortsnavelboomkruiper laat zich mooi bekijken.

Nog nauwelijks ‘bekomen’ van de Ruigpootuil, horen we achter ons een luide fluittoon. Enigszins herinnerend aan Goudvink, Dwerguil! Wordt het zo’n geluksdag? Dat kon toch niet waar zijn? We lopen richting het geluid, maar zien in eerste instantie niks. Wellicht zit de Dwerguil ergens tussen de dichte begroeiing van (nog gezonde) naaldbomen. We zoeken, kijken, het uiltje lijkt niet ver van ons verwijderd. Een zingende Grote Lijster overstemd het ruisen van de wind die in kracht lijkt toe te nemen. De Dwerguil is inmiddels stil. Als we weer een stukje het pad teruglopen horen we opeens de Dwerguil weer, dat klinkt wel heel dichtbij. En dan weer zo’n onwerkelijk moment, een Dwerguil zittend op de zijtak van een eik, op enkele meters afstand. De vogel trekt zich vrijwel niks aan van onze aanwezigheid. Ruim een halfuur kunnen we genieten van dit minuscule uiltje. De kleinste Europese uil ter grootte van een Spreeuw laat zich van alle kanten schitterend observeren.

Een Dwerguil ‘uit het boekje’ zou je kunnen zeggen. Ondanks de harde wind blijft de vogel honkvast op zijn tak zitten. Af en toe draait de vogel de rug naar ons toe, maar voornamelijk met het gezicht naar ons toe. Af en toe bescheiden zingend. Wat een fantastisch moment. Mooier dan dit wordt het niet. Een Dwerguil die net niet wegwaait, met bomen en struiken die flink heen en weer worden geschud op de achtergrond. Het is pas mijn 2e Dwerguil ooit, na een kortstondige waarneming bij Lettele (Overijssel) in december 2013. Enkele passerende wandelaars kunnen met ons meegenieten van dit prachtmoment.

Na dit langdurige, gelukzalige moment vervolgen we onze wandeling. Wie had dat gedacht/verwacht? 2 droomsoorten in zeer korte tijd op het netvlies gebrand. Zullen we dan ook nog een Grijskopspecht gaan zien? Of is ons geluk nu een beetje op? Onze volgende stop is in Rohnberg, Westerberg en Köhlerholz, een prachtig gebied bestaande uit hellingbossen net ten zuiden van het plaatsje Ilsenburg. Door het bosgebied lopen steile bospaden met avontuurlijke afdalingen. Hellingbossen hoofdzakelijk bestaande uit beuken, eiken, esdoorns, essen, elzen, populieren en plaatselijk sparren. Door het gebied lopen verschillende beekdalen.

Het gebied doet me denken aan hellingbossen met beken zoals je die in Nederland alleen in Zuid-Limburg aantreft, en waar de Vuursalamander nog in kleine aantallen voorkomt. In dit prachtige hellingbos in De Harz komen ook Vuursalamanders voor. Ik heb, gezien de droogte van de bodem, toch wel wat twijfels of we dit weekend een exemplaar gaan zien. Bij droge omstandigheden zitten amfibieën dieper verscholen onder de grond, tussen rotsspleten, boomwortels etc. Daarnaast is het nog ietwat vroeg in het jaar voor de soort. Maar in theorie zou het kunnen dat we deze wonderschone landsalamander gaan zien, we zullen het ook bij deze soort van geluk moeten hebben. Hieronder 2 foto’s gemaakt in Zuid-Limburg.

We zijn de auto nog niet uit als we een lacherig ‘klu-klu-klu’ geluid horen dat meteen doet denken aan Grijskopspecht. Zelf twijfel ik nog even aan Groene Specht, mogelijk wordt het geluid vervormd door het ruisen van de wind. Het geluid lijkt dan toch van dichtbij te komen en klinkt wel erg goed voor een Grijskopspecht, dus lopen we gauw de eerste helling op. Dan zien we een specht vliegen die landt in een boom. Folkert Jan krijgt de vogel goed in beeld en het blijkt inderdaad een Grijskopspecht. Merel en Jeroen zien de vogel ook, maar zelf moet ik nog even goed zoeken. In een ‘vorkvormige’ boom, met de zijkant naar ons toe, bij dat ene zijtakje. Er zijn meer ‘vorkvormige’ bomen. Gelukkig duurt het niet lang of ik heb de vogel ook mooi in beeld. Wederom een enorme gelukstreffer, het blijkt zelfs om 2 vogels te gaan. 1 vogel kunnen we langdurig mooi bekijken, omdat deze ‘vastgeplakt’ zit aan de boomstam van diezelfde vork-boom.

Prachtige soort, en ook deze liet zich veel makkelijker vinden dan we hadden verwacht. We hadden namelijk al het plan gemaakt om de zondagochtend naar een ander gebied te gaan, waar de kans groter leek op het vinden van deze spechtensoort. Hopelijk gaan we deze soort ooit nog eens in Nederland zien. In Nederland is het een dwaalgast met tot dusver slechts 7 waarnemingen. Vervolgens wandelen we door een schitterend beekdal, waar we ook weer genieten van een Waterspreeuw. In tegenstelling tot de vogels die we zagen in Schierke, blijkt deze nauwelijks schuw. Een Raaf vliegt over, Kortsnavelboomkruiper zingend. Een Vuursalamander vinden lukt vooralsnog niet. We hebben überhaupt nog geen amfibie gezien. Wie weet hebben we vanavond meer geluk, wanneer veel amfibieën uit hun schuilplaats komen. Ook verwachten we nog wel wat mee te krijgen van de amfibieëntrek, die in deze tijd van jaar volop bezig is. Gedurende dit fenomeen trekken amfibieën vanuit de overwinteringsplaatsen richting de voortplantingswateren.

Na een actieve ochtend, met wederom heel veel mooie waarnemingen, wordt het tijd om ons weer even terug te trekken in ons appartement. Bijslapen, op adem komen, avondeten. Zo kunnen we ons weer opladen voor het avondprogramma. Eten, drinken, slapen, je zou het bijna vergeten tussen al het natuurschoon door. Op de terugweg naar het appartement geeft een Rode Wouw nog een mooie vliegshow boven het dorpje Darlingerode.

Even na 18:30 zijn we weer onderweg, na een lekkere pastamaaltijd gemaakt door Merel. We hebben nieuwe energie en kunnen er weer een paar uur tegenaan. Op een bosweg zien we padden oversteken, de eerste amfibieën van het weekend. Misschien een voorbode voor het zien van een Vuursalamander vanavond? We stoppen even om enkele padden veilig over te zetten. De padden nemen ieder jaar veel risico om te worden doodgereden. Echter, het oversteken van drukke verkeerswegen is onvermijdelijk. En soms willen de koudbloedige dieren ook even profiteren van de warmte van het asfalt. Jeroen gaat ondertussen achter nachtvlinders aan, en weet een Variabele Eikenuil te vangen. Merel zoekt met de batdetector naar vleermuizen. Genoeg nachtleven om ons heen.

19:30 arriveren in het dorpje Treseburg, vanwaar we het Bodetal (Dal van de Bode) inlopen. Het Bodetal ligt, zoals de naam aangeeft, aan rivier de Bode. Het betreft een rotsdal welke een kloof vormt in het gebergte. Via een wandelpad volgen we het beekdal. Een kansrijk gebied voor het vinden van amfibieën. Helaas valt het vanavond toch erg tegen wat betreft amfibieën. Wel zien we nachtleven in de vorm van kevers, nachtvlinders, pissebedden, miljoenpoten en andere geleedpotigen. Ook zien we nog wat mooie planten, zoals Steenbreekvaren, Paarbladig Goudveil, Gevlekte Aronskelk, Grote Veldbies, Boszegge en Stijve Naaldvaren.

Na een lange avondwandeling door het Bodetal, rijden we via allerlei omweggetjes langzaam terug richting Schierke. Natuurlijk hopen we weer wild te zien. Europese Lynx, Wilde Kat, het zou zomaar kunnen. Het duurt niet lang of we zien een Edelhert, snel gevolgd door een Das. De Das volgen we een tijdje alvorens deze uit zicht verdwijnt. Dan ziet Jeroen waarschijnlijk een Wilde Kat. We stoppen om te kijken of we iets zien. Jeroen loopt een stukje richting de plek van de waarneming. Even later wenkt Jeroen naar ons dat we zijn kant op moeten komen. Hij heeft het schuwe dier zojuist gezien, maar is deze inmiddels weer kwijt. Hij is overtuigd van Wilde Kat. We wachten een tijdje, maar zien niks meer, helaas. Op de terugweg naar het appartement nog een handjevol Vossen. Rond 01:00 is het voor vandaag meer dan mooi geweest en gaan we weer slapen.

Dag 3 – 23 maart 2025

Zondag, alweer de laatste dag van ons natuurweekend. De tijd vliegt als je het leuk hebt en op zoek bent naar leuke soorten. Rond 08:00 staan we op (een beetje uitslapen). Ontbijten, koffie, thee. Vervolgens het appartement opruimen, afwassen, stofzuigen, spullen pakken. Iets na 09:30 vertrekken we uit Schierke en gaan naar onze laatste bestemming in De Harz, de bossen rondom het dorpje Riefensbeek-Kamschlacken. Hier proberen we een laatste doelsoort te vinden, Notenkraker. Na een lange wandeling weten we deze kraaiachtige niet te vinden. We moeten het voorlopig dus nog even doen met de vogel die in 2018/2019 langdurig in Wageningen verbleef. Wel horen we nog de 3e Grijskopspecht van het weekend, Kruisbek, zien vele Geelgorzen, een fraaie zomerkleed Keep, Appelvinken, Goudvinken, Groenlingen en zelfs nog een Zwarte Specht, een soort die we al eerder hadden verwacht. De bossen rondom Riefensbeek-Kamschlacken zijn opvallend rijk aan vogels. Bij een beekje zien we nog kortstondig een Waterspreeuw. Als we het gebied verlaten om weer richting Nederland te gaan, kruist een Eekhoorn ons pad.

Onderweg weer vele Rode Wouwen, maar naarmate we dichter bij de Nederlandse grens komen, worden het steeds minder en zien we steeds meer Buizerds. 17:15 rijden we Nederland in. We sluiten het weekend af in de steengroeve bij Winterswijk. De Oehoe op 1 van de rotswanden hier is een fraaie afsluiter van dit prachtige en memorabele weekend. In 1 weekend onder meer Ruigpootuil, Dwerguil, Ransuil, Bosuil, Oehoe, Grijskopspechten, Waterspreeuwen, Edelherten, Vossen, Dassen, Wasberen en vele soorten planten en insecten. Het was zeer voor herhaling vatbaar. Een enerverend weekend vol avontuur, mooie ontmoetingen, spannende momenten en vriendschap. Ik kijk alweer uit naar een volgende buitenlandse trip.