Verslag van een lang vogelweekend, met o.a. een leuke zelfontdekking en een Canadese dwaalgast
31 februari en 1 februari: op de local patch
Op vrijdag 31 januari en zaterdag 1 februari was het heerlijk weer om eropuit te gaan. Zon, helder, winterse temperaturen en nog belangrijker, het was droog en nagenoeg windstil. Het waren van die winterdagen waar iedereen eigenlijk wel aan toe was. Zeker na een lange reeks donkere, regenachtige en mistige dagen. Het was heerlijk weer om naar buiten te gaan, om te wandelen, hardlopen, fietsen en natuurlijk om vogels te gaan kijken. Het waren ook ideale omstandigheden om vogels en natuur te fotograferen. Die vrijdagochtend stap ik iets na 10:15 de deur uit. Dit levert naast de dagelijks aanwezige Groene Specht en Appelvinken, een nieuwe tuinsoort op in de vorm van een Kuifmees. De vogel houdt zich op in een solitaire spar. In de bossen rondom Beetsterzwaag een algemene soort, in de bebouwde kom een schaarse soort. Een leuk begin van een mooie ochtend.
Ik had besloten naar de Liphústerheide te gaan, in de hoop een Klapekster te zien en te fotograferen. Daarnaast hoopte ik op enkele nieuwe patch-soorten. Net als in 2024 doe ik ook dit jaar weer mee aan de Dutch Patchwork Challenge, zie hier mijn gebied + waargenomen soorten. Al langzaam fietsend door het Wallebos hoor ik een Zwarte Specht en een zingende Glanskop. Nabij het bruggetje over het Koningsdiep vliegt een IJsvogel op, geschrokken van mijn plotseling aanwezigheid. In de bomenrijen groepen Vinken, Kepen, Kramsvogels en leuke aantallen Merel. Op de heide zelf lijkt het in eerste instantie stil. Toch zitten er aardige aantallen Graspieper en even later zelfs een Waterpieper, een vrij schaarse soort op de patch. Veldleeuwerik roepend, mijn eerste voor 2025. Niet veel later hoor ik enkele Geelgorzen roepen, ze zitten er dus toch ook ’s winters. In het voorjaar vallen de vogels veel meer op met hun melodieuze zang. Vaak vanaf een boomtop ten gehore brengend.
Terwijl ik vol goede moed de vele berken, elzen, eiken en wilgenbomen afzoek in de hoop op Klapekster, tel ik mijn zegeningen van deze ochtend tot dusver: Kuifmees als nieuwe tuinsoort, Zwarte Specht, IJsvogel en 2 nieuwe jaar/patch-soorten in de vorm van Veldleeuwerik en Geelgors. Tevredenheid gaat zoals altijd gepaard met het verlangen naar meer. Het gevoel dat er meer in het vat zit. Hoe dan ook, in geen velden of wegen iets wat op een Klapekster lijkt. Een kekkende Havik is een mooie compensatie, altijd een fijn geluid zo in de winter. In de verte op een Gsm-mast / antenne zit een Ooievaar. In een stukje bos op de hei doe ik een bescheiden poging om een Kleine Bonte Specht te vinden, dit levert alleen een druk roffelende Grote Bonte Specht op. Echter, dankzij het vele omhoog kijken, pik ik een goeie soort op in de vorm van een overvliegend mannetje Grote Zaagbek. Toch 6 nieuwe patchsoorten, kon minder. Aan het eind van de middag hoor ik een Scholekster roepen bij de zandwinplas.
De volgende dag begint met een vleugje winter en voorjaar door elkaar heen. Winters koud, ijzel, rijp. Een mooi gezicht dat laagje witte aanslag. Ondanks de kou zingen veel vogels erop los, Koolmezen, Pimpelmezen, Boomklevers, Boomkruipers. Ook 2 Zanglijsters zijn lekker druk. Overal territoriale Grote Bonte Spechten. Zelfs de eerste Ooievaars hebben hun nestpaal alweer geclaimd. ’s Middags maak ik een flinke fietstocht in de hoek Beetsterzwaag / Terwispel / Tijnje / Nij Beets. Een eerste stop in natuurreservaat Van Oord’s Mersken levert een Sperwer, Brilduiker, Grote Zilverreigers, Ringmussen en een tiental Nonnetjes. In de verte zie ik duizenden vogels in paniek, ganzen, eenden, zwanen, spreeuwen, kievieten. Dan kan maar 1 ding betekenen. Herhaaldelijk de lucht afspeuren levert desondanks geen roofvogel op.
Verderop, in polder de Dulf, is het erg druk met vogels. Enkele honderden Kieviten met daartussen een enkele baltsende/territoriale vogel. Foeragerende Watersnippen en Witte Kwikstaarten. In de plassen vele honderden eenden, voornamelijk Wilde Eend, Kuifeend, Krakeend, Pijlstaart, Wintertaling, Slobeend en Smient. In kleine aantallen Tafeleend en Bergeend. Een Roodborst gaat mooi dichtbij in het zonnetje poseren. Van deze gelegenheid maak ik dankbaar gebruik, ik weet leuke plaatjes te schieten. De vogel is druk met foerageren, doet zich tegoed aan de vele vliegjes rondom struiken en vlak boven de grond. Ik sluit de dag af bij de zandwinplas, waar ik nog een handjevol Ringmussen zie bij een stukje bebouwing. In de zandwinplas zelf zitten ook leuke aantallen eenden en ganzen, maar geen soorten die nieuw zijn voor de patch. Wel laat een IJsvogel zich langdurig mooi bekijken. De vogel maakt schokkerige bewegingen met zijn kop en roept af en toe. Een overvliegende Zeearend zorgt kortstondig voor opwinding onder het vele aanwezige waterwild. Een mooie afsluiter van de dag.
2 februari: een mooi rondje Groningen-stad, Paterswoldse Meer en Friesche Veen
De volgende maak ik met Siska een lange fietstocht in de regio Groningen. We zullen tijdens onze fietstocht op verschillende plekken stoppen om te vogelen. Onze eerste stop is in de local patch van Siska, ook zij doet net als vorig jaar mee met de Dutch Patchwork Challenge. We parkeren onze fiets in de Villabuurt, een nogal luxe, maar ook mooie groene woonwijk aan de zuidoostkant van Groningen. Een Goudvink en zingende Heggenmus zijn een leuk begin van onze vogeltocht. Iets verderop, bij begraafplaats Esserveld, wemelt het van de vogels. Groepen Staartmezen, Sijzen, Vinken en een handjevol Koperwieken. In enkele coniferen zien we Goudhanen en een Vuurgoudhaan geeft niet meer prijs dan een hoog roepje. In het gehucht Essen zoeken we naar Ringmussen en speuren de omliggende weilanden af. We zien vele Huismussen mooi in het zonnetje zitten, maar geen Ringmussen. Een Slechtvalk hoog in een televisiemast is een goeie soort voor Siska’s patch.
Het is ook vandaag fantastisch weer. Geen zuchtje wind, mooi licht en zonnig, droog, winters. Via Haren fietsen we naar het Paterswoldse Meer, altijd leuk en spannend vogelen. Er wil nog weleens een leuke verassing zitten. Zo moet ik even terugdenken aan een Kuifduiker enkele jaren terug. Bij het strandpaviljoen Paterswoldse Meer nemen we even pauze. Maar niet voordat we wat leuke watervogels hebben gezien, dus scan ik vol goede moed het meer af. Al snel zie ik een tiental Grote Zaagbekken en enkele Brilduikers. Verder zitten er vooral veel Aalscholvers, Futen, Meerkoeten en Kuifeenden. Op een gegeven moment zwemmen 3 ‘vreemde eenden’ door mijn telescoopbeeld. De eenden foerageren op enige afstand, veel duikend, mosselen vangend, maar komen langzaam wat dichterbij. Als ik de vogels wat langer kan bekijken zie ik meteen dat het iets bijzonders is, namelijk Grote Zee-eenden, een schaarse soort in het binnenland. Op basis van het koppatroon met opvallende lichte wangvlek, grote witgele gezichtsvlek tussen ogen en snavel, het ontbreken van witte spiegels in de vleugels, lijkt het om de 3 juveniele vogels te gaan.
We uploaden onze waarneming van de Grote Zee-eenden naar waarneming.nl en ik geef de waarneming door via de appgroep ‘gemeenteklappers’. In deze app worden waarnemingen van schaarse en zeldzame vogels in en rondom de stad Groningen gedeeld. Even later zien we dat meerdere vogelaars een kijkje hebben genomen, toch leuk. Voor Siska betreft het nog een nieuwe soort. We vieren deze mooie waarneming met een hapje en drankje in het strandpaviljoen. Ik heb net een slok genomen van mijn warme chocomel als het geluid van een Dutch Bird Alert (Roodmus) het vele geroezemoes in het paviljoen overstemt. Het blijkt te gaan om een Kleine Canadese Gans, en dan de ondersoort Hutchins’ Canadese Gans. Een melding waar ik toch wel enthousiast van wordt, want dit zou nog een nieuwe soort voor mij zijn. De vogel is ontdekt op de akkers ten oosten van Stadskanaal. Hutchins’ Canadese Gans is een zeldzame dwaalgast in Europa, met in Nederland 9 gevallen.
Omdat de determinatie (nog) niet zeker is, het al 15:00 is en de vogel schijnbaar is opgevlogen door een vliegtuig, gaan we uiteraard niet halsoverkop naar Stadskanaal. Hopelijk wordt de vogel morgen teruggevonden. We blijven ook niet te lang hangen in het paviljoen, want we willen nog een bezoek brengen aan het nabijgelegen Friesche Veen. Een prachtig moerasgebied bestaande uit een grote plas met daaromheen indrukwekkende populieren, eiken, en elzen- en berkenbos. Via de Frieselaan bij Paterswolde, lopen we langzaam het gebied in. 2 Groene Spechten verwelkomen ons, zijn even zichtbaar, maar zitten grotendeels verstopt in de bomen. In het Friesche Veen zien we al gauw 2 Zeearenden op het nest zitten, altijd weer een mooi gezicht. Even later vliegen de vogels richting het westen, wellicht om een uitstapje te maken in De Onlanden. Op het pad naar de vogelkijkhut zit een verzwakte Knobbelzwaan, voorzichtig lopen we eromheen. De kwetsbare en tegelijk machtige zwaan reageert geïrriteerd, maar we mogen er langs. Vanuit de hut nog enkele Grote Zaagbekken, Slobeenden en een Grote Zilverreiger.
Onze laatste stop van deze heerlijke vogeldag betreft aan de westkant van het Paterswoldse Meer, heel toepasselijk langs de Meerkoetlaan in Eelderwolde. Vanaf het bruggetje en steiger hopen we de Grote Zee-eenden nog wat dichterbij te zien, maar de vogels zijn onvindbaar. Wel valt mijn oog kortstondig op een grote vogel, midden op het meer, waarbij ik meteen moet denken aan een soort duiker. Helaas is het ver weg en lijkt de vogel opeens verdwenen. Omdat het vrij laat begint te worden, we afkoelen, besluiten we richting huis te gaan. De volgende dag zal blijken dat ik de waarneming van deze ‘mogelijke duiker’ meer aandacht had moeten geven.
3 februari: IJsduiker + Hutchins’ Canadese Gans
De volgende ochtend appt Folkert Jan me dat hij eerst een rondje Paterswoldse Meer gaat doen, wat dingen moet regelen en dan zouden we later op de ochtend samen richting Stadskanaal gaan. De waarschijnlijke Hutchins’ Canadese Gans wordt iets na 08:30 alweer gemeld. Die zit nog mooi tussen de vele Kol- en Toendrarietganzen, alleen nog even er naartoe en de vogel met eigen ogen zien. Ondertussen weer enkele appjes van Folkert Jan, de Grote Zee-eenden lijken te zijn gevlogen, onvindbaar. Wel heeft hij een goede kandidaat IJsduiker ontdekt. En dan lijkt mijn vermoeden van een ‘mogelijke duiker’ te worden bevestigd. De vogel zit op flinke afstand en Folkert Jan gaat vanaf een andere plek bij het meer zoeken. Niet veel later meld hij de vogel als zekere IJsduiker. Had ik naar alle waarschijnlijkheid dus toch een duiker in het vizier de dag ervoor. Echter, ik treur niet, ik gun Folkert Jan de ontdekking van harte en Folkert Jan houdt de vogel even in beeld. Ik besluit die kant snel op te fietsen.
Na een snelle fietstocht arriveer ik bij het Scandinavische dorp aan het Paterswoldse Meer. Telescoop opstellen en vrijwel meteen de vogel, hoewel op flinke afstand, leuk in beeld. Een mooie toevoeging aan de jaarlijst en meteen een goed begin van de nieuwe week. Vervolgens fiets ik terug naar de stad, waar ik met Folkert Jan heb afgesproken bij Beauty Perfection JL’s, de kapperszaak van Jannie. Vanaf hier rijden we naar Stadskanaal voor de Hutchins’ Canadese Gans. Onderweg blijkt dat de vogel weer is opgevlogen door een vliegtuig en uit beeld is. Toch weer spannend. Gelukkig wordt de vogel vlak voor aankomst wederom teruggevonden op ongeveer dezelfde locatie. Bij aankomst langs de Zijdstukkerweg zien we meerdere vogelaars, turend door de telescoop. Dat lijkt een goed teken. We zien vanuit de auto vele ganzen, Knobbelzwanen, Wilde Zwanen, maar nog geen Canadees.
Gelukkig mogen we even door de telescoop van Wim Nap kijken en hebben de vogel meteen mooi in beeld (bedankt Wim). Vervolgens kunnen we de vogel langdurig bekijken met mooi licht en zijn details goed zichtbaar. Een opvallend klein en compact gansje, kleiner dan de vele aanwezig Kol- en Toendrarietganzen. Kleine korte snavel, steil voorhoofd, bovenzijde licht bruingrijs, zwarte hals scherp afgesneden van lichtbruine borst. Poten ongeringd. Kortom: het ziet er allemaal goed uit voor een zuivere Hutchins‘. Indien CDNA-aanvaard betreft het de 10e waarneming van deze zeldzame gans in Nederland en alweer mijn 3e nieuwe soort voor 2025. We brengen vervolgens nog een kort bezoek aan een wintervoedselveld te Buinen, waar vogels zoals vinken en gorzen zich tegoed doen aan zaden. We hopen op de hier met zekerheid aanwezige Grauwe Gorzen, maar de vogels zitten te ver in het gebied, niet met zekerheid te determineren.
Het geluk is een keer op, ik kan me er prima bij neerleggen. Het is een fantastisch en bewogen vogelweekend geweest. Winterse omstandigheden met een vleugje voorjaar, volop zon. Mooie soorten op de local patch, een leuke zelfontdekking van Grote Zee-eenden, een bijna zelf ontdekte IJsduiker en de 3e potentiële nieuwe soort voor dit jaar in de vorm van Hutchins’ Canadese Gans. Ik heb weleens mindere winters gekend. De winter was al meer dan geslaagd met al eerder Pacifische Parelduiker te Neeltje Jans en Brileider bij Texel. Wat heeft deze winter nog meer in het verschiet?
NATUURVERSLAVING 