Grijze Wouw in het Fochteloërveen

25 / 29 oktober 2024

Dit verhaal begint op 25 oktober, toen er een Grijze Wouw gesignaleerd werd in het Drents/Friese Wold, op het Aekingerzand (kale duinen) nabij Appelscha. De vogel verbleef hier voornamelijk in en rondom een kale boom en was redelijk honkvast. Op 26 oktober werd de vogel hier veelvuldig bewonderd en gefotografeerd. Op de middag van 27 oktober werd zeer waarschijnlijk dezelfde vogel waargenomen langs het fietspad in het Fochteloërveen, ongeveer 12 km ten noorden van het Aekingerzand. Dit was rond 15:30. Even na 17:30 werd de vogel weer gezien op het Aekingerzand. Ook de dag erna, 28 oktober, verbleef de Grijze Wouw op het Aekingerzand. Op de ochtend van 29 oktober werd de vogel hier niet meer waargenomen. ’s Middags bleek de vogel wederom in het Fochteloërveen te zitten. De vogel leek een groot gebied te bestrijken en vloog heen en weer tussen beide natuurgebieden.

30 oktober 2024

Het begon beetje bij beetje in mij te kriebelen om de Grijze Wouw met een bezoek te vereren in het Fochteloërveen. Mijn laatste Grijze Wouw dateerde alweer van september 2020 in Zuid-Limburg, toch ruim 4 jaar geleden. In 2012 zag ik mijn eerste Grijze Wouw bij Keent, Noord-Brabant. Beide vogels zag ik op grote afstand, wie weet liet de Grijze Wouw zich in het Fochteloërveen een stuk beter zien. Grijze Wouw blijft een spectaculaire roofvogel, een onmiskenbare soort met een blauwgrijs voorkomen, opvallend zwart op de vleugels (zwarte handvleugels) en vuurrode ogen die omringd zijn door een zwart maskertje. Deze uit het zuiden afkomstige soort was ooit een extreme dwaalgast in Nederland, de vogel van Keent in 2012 betrof het 6e geval van Nederland. Tegenwoordig is de soort veel minder zeldzaam, met jaarlijks zeker een handvol exemplaren.

Op de ochtend van de 30e stuurt Folkert Jan mij een berichtje. Hij heeft een nieuwe fotocamera gekocht met allerlei nieuwe mogelijkheden en vraagt of ik zin heb om ’s middags naar het Fochteloërveen te gaan. Flexibel als ik ben aarzel ik geen moment, pak mijn spullen bij elkaar en zeg dat ik om 12:10 bij P+R Hoogkerk kan zijn. Al snel zijn we onderweg naar één van de mooiste stukjes Nederland. Onderweg nog motregen, maar als we in de buurt komen van het Fochteloërveen is de motregen opgelost en klaart het op. De Grijze Wouw is gedurende de ochtend alweer verschillende keren waargenomen nabij het fietspad. De vogel lijkt redelijk plaatstrouw.

Als we het fietspad op lopen komen we meerdere vogelaars tegen die de vogel zojuist hebben gezien. De grijsblauwe rover zou verderop rustig in een boom zitten. De eerste roofvogel die we zien vliegen boven het veen betreft een mannetje Blauwe Kiekendief. Verderop een biddende Torenvalk. Weer even verderop staat een handjevol mensen te turen, met telescopen en camera’s, dat kan haast niet missen. Ik scan met de verrekijker over het veen, boomtoppen afzoeken. In de verte denk ik de vogel te zien zitten, maar meer dan een grijs stipje bovenin een boom zie ik niet. Wat is het op zo’n moment fijn om een telescoop op zak te hebben. Een korte blik door de telescoop en het is meteen duidelijk dat het grijze stipje de Grijze Wouw betreft. Natuurlijk willen we de vogel van dichtbij bekijken, dus lopen snel die kant op. Jan Kalsbeek, een lokale vogelaar, voegt zich bij ons.

Een paar minuten later zien we de vogel vliegen over het veen, waarna deze gaat bidden. Net als bij Torenvalk typische jachtgedrag, stilhangen in de lucht op zoek naar prooi. Al snel zien we hoe de vogel een muis pakt en deze een stuk verderop in een boom verschalkt. De vogel is duidelijk niet verzadigd, want even later hangt ie weer boven het veen. Langdurig kunnen we de vogel volgen, veelal biddend, prachtig te zien door de telescoop. Folkert Jan test ondertussen zijn camera uit. De Grijze Wouw geeft een mooie vliegshow, waarbij ook duidelijk wordt hoe groot het jachtterrein van de vogel is. Dan vliegt de vogel weer boven Drents grondgebied, dan weer boven Fries grondgebied. Soms 10-15 minuten ten westen van het fietspad, dan weer een tijdje ten oosten van het fietspad. Van alle kanten laat de vogel zich mooi bekijken. Op een gegeven moment gaat de vogel weer laag naar de grond, waarschijnlijk om een muis te pakken. Ditmaal zonder resultaat.

Ondertussen voegen meer vogelaars zich bij ons, en terecht. De Grijze Wouw is, hoewel soms op flinke afstand, goed te volgen en veelal jagend te bewonderen. Een enkele keer laag over onze hoofden vliegend. Om 14:10 wordt het toch nog mooier dan het al was, de vogel begint te dalen en landt vlakbij waar we staan in een struik. Nu is de vogel nog mooier te zien. Al rustend en poetsend kijkt de vogel wat om zich heen. Ik zet de vogel in de telescoop en sta zo oog in oog met één van de mooiste roofvogels ter wereld. Het voelt bijna alsof ik voor het eerste een Grijze Wouw zie, zo mooi dichtbij. Een grote verbetering t.o.v. van mijn eerste twee waarnemingen van deze soort.

Doordat ik de vogel langdurig in de telescoop heb, kunnen andere mensen gemakkelijk aanschuiven en ook een blik op de vogel werpen. De vogel blijft maar poetsen, lijkt bijna perfectionistisch te zijn. Iedere keer als je denkt ‘nu is het wel mooi genoeg’, gaat de vogel weer uitgebreid zijn verenkleed zitten poetsen. Alsof de Grijze Wouw ervan bewust is dat ie in het middelpunt van de belangstelling staat (als je veren maar goed zitten). De al grotendeels kale bomen, herfstkleuren, grijze lucht met af en toe een vleugje blauw maken het tot een mooi moment. Een droomwaarneming van een fantastische vogel in een bijzondere sfeer. In één van de mooiste stukjes Nederland. Daar kunnen we als vogelaar mee leven. Een fraaie afsluiter van een vogelrijk oktober 2024.