Patchwork challenge 2024 – Beetsterzwaag [Deel 5]

Intro

We zitten alweer in de laatste week van augustus, tijd voor weer eens een update met betrekking tot mijn patchwork challenge in Beetsterzwaag. De laatste keer dat ik een blog plaatse in het kader van de patchwork challenge 2024 was begin mei. Dit was blog deel 4 over deze vogel challenge en ging over de PWC big day. Een prachtige lange dag vogels kijken op de local patch te Beetsterzwaag. Ik wist maar liefst 111 soorten waar te nemen deze dag. Wat ik al wist, werd deze dag nog eens bevestigd, Beetsterzwaag en omstreken heeft veel te bieden voor allerlei vogelsoorten.

Maar na de big day heb ik uiteraard niet stil gezeten, het ene na het andere bezoek aan de local patch volgde. Ook tussen het werk door kon ik het vaak niet laten een bezoekje te brengen aan de plaatselijke zandwinplas, het bos, de stille heide of gewoon vanuit de tuin de lucht afspeuren in de hoop op een leuke roofvogel. En dat heeft veel opgeleverd, ik zag vogelsoorten die ik niet had verwacht in Beetsterzwaag, de kersen op de taart zeg maar, regionale zeldzaamheden. De beloningen voor al het zoekwerk, de vele uurtjes in het veld dichtbij huis. Mooie momenten om te koesteren, en die het verlangen oproepen om meer schaarse vogelsoorten te ontdekken op de local patch.

Terugblik op het voorjaar

Eerst een terugblik op het voorjaar, in dit geval de periode 1 mei tot 15 juli. April werd afgesloten met in totaal 148 soorten op de local patch, een mooie score al. Een zingende Nachtegaal op de ochtend van 29 april was vrij onverwacht. De eerste doelstelling van 125 soorten was al snel behaald, de tweede doelstelling van 150 soorten lag ook voor het oprapen. En dan moest mei nog beginnen, de mooiste vogelmaand van het jaar. Op 2 mei diende de eerste nieuwe jaarsoort zich aan op local patch, een prachtig mannetje Tapuit bij de zandwinplas. Ik had de week ervoor al meerdere zoekpogingen ondernomen in de hoop deze schaarse doortrekker te vinden. Een mooie nummer 149, wat wordt nummer 150? Een antwoord op die vraag liet een week op zich wachten.

Op de ochtend van 9 mei besluit ik even aan de rand van het Wallebos te gaan staan, in de hoop op leuke vogeltrek of misschien de plaatselijke Kraanvogels. Een zingende Wulp, Koekoek, Appelvink en Watersnip zijn een mooi begin, maar verder vloog er weinig, er was nauwelijks sprake van trek. En toch bleek het wederom een goeie keuze om niet meteen weer te vertrekken, maar even de tijd te nemen op deze plek. Ik hoor namelijk vanuit een bosje het onmiskenbare ‘dudeljo’ van een Wielewaal. Een goeie soort, onverwacht, aangezien ik geen rekening hield met deze soort. Weer een nieuwe regiosoort rijker, een mooie 150e regiosoort! Even later de eerste Fluiter van dit jaar binnen de local patch.

Later op de dag, ’s avonds, neem ik weer een kijkje bij de zandwinplas. Het is een mooie, rustige en zonnige avond om nog even te gaan vogelen. Jochem Laarhoven, die als kunstenaar een tijdje verblijft bij kunsthuis SYB in Beetsterzwaag, gaat mee. Hij gebruikt de natuur o.a. als inspiratie en was verwonderd over de mooie omgeving van Beetsterzwaag. We hebben amper onze fiets neergezet, of ik zie al een spannende steltloper redelijk dichtbij lopen op 1 van de zandbanken in de plas. Begin april had ik op dezelfde plek een Bonte Strandloper, een erg goeie regiosoort. Dit is ook overduidelijk een strandloper, maar welke? Ik stel snel de telescoop op.

Zodra ik door mijn scoop kijk, geeft dit een spannend beeld. Het is geen Bonte Strandloper, geen Temmincks Strandloper of Kleine Strandloper die in eerste instantie door mijn hoofd gingen. Nee, het betreft een hele goeie soort, namelijk een Drieteenstrandloper. Een soort die langs de Noordzeekust vrij algemeen is, maar in het binnenland zeldzaam. Geweldig wat een aantrekkingskracht deze zandwinplas heeft op vogels. Als Bonte Strandloper en Drieteenstrandloper hier kunnen opduiken, zouden kustvogels als Kanoet, Bontbekplevier of Steenloper bijvoorbeeld, ook hier kunnen opduiken. Er lopen ook 5 andere strandlopers mijn beeld in, dit zijn alle 5 Temmincks Strandlopers. 2 fraaie steltlopersoorten bij elkaar. Ook plaatselijke steltlopers zoals Kleine Plevieren, een paartje Kluten, Tureluurs en Scholeksters zitten er mooi bij. Deze mooie avond wordt afgesloten met de eerste regionale Visdief en Bosrietzanger.

Het laatste hoogtepunt voor mei betreft een overvliegende Rode Wouw bij de zandwinplas. In juni en juli volgden nog een handvol hoogtepunten in de vorm van een Kwartel in het kruidenrijke grasland tussen Beetsterzwaag en de Liphústerheide, en fraaie soorten zoals Casarca, Zwarte Stern en Witwangstern in de zandwinplas. Een zingende Spotvogel in een boomsingel was ook een erg welkome soort. De roofvogels blijven aanvankelijk wat achter, maar op 5 juni zie ik een fraaie Boomvalk boven de heide. De eerste Wespendief liet lang op zich wachten, met pas de 1e waarneming op 23 juli.

Terugblik afgelopen weken [5-25 augustus]

En zo zitten we alweer in augustus. Een druk veldseizoen gedurende het voorjaar werd eind juli afgesloten en de vakantietijd was aangebroken. Na een spetterende vakantie in Italië (zie 1 van de vorige blogs), pak ik het vogelen op de local patch beetje bij beetje weer op. Juli werd afgesloten met inmiddels 165 soorten op de local patch. Hiermee was ook de derde doelstelling, 170 soorten, binnen handbereik. Met nog genoeg mogelijkheden zoals Zomertaling, Kemphaan, Bosruiter, Draaihals en Zwarte Ooievaar, moest dit doel in augustus realistisch zijn. Augustus is een maand waarin er ook weer veel vogeltrek is, van o.a. steltlopers.

Ik wist dat ik vooral bij de zandwinplas moest zijn voor schaarse vogelsoorten, gezien het toch wel brede scala aan mooie soorten wat ik hier al had gevonden het afgelopen jaar. Echter, bij de Liphústerheide waren 2 erg interessante waarnemingen gedaan, namelijk van 3 juveniele Zwarte Ooievaars en een mannetje Grauwe Klauwier. Beide waarnemingen werden al op 4 augustus gedaan, dus het was hopen of deze schaarse regiosoorten nog aanwezig zouden zijn. Vooral Grauwe Klauwier was interessant, aangezien ik voor deze soort wel potentie had verwacht als lokale broedvogel. In de omgeving zijn bijvoorbeeld mooie meidoornstruwelen in combinatie met bramenstruiken, paaltjes, open veldjes en variatie in bomen/struiken met veel (grote) insecten. Intensieve zoektochten leverden afgelopen voorjaar geen klauwieren op. Wellicht is de soort toch stiekem ergens tot broeden gekomen?

Een uitgebreide zoektocht op- en rondom de Liphústerheide levert in eerste instantie weinig op, hoewel 2 baltsende Wespendieven boven mijn hoofd erg leuk waren. Op 17 augustus zie ik dan toch een mannetje Grauwe Klauwier in een berkenboompje zitten, vrij ver weg. De vogel zit in ontoegankelijk gebied zo lijkt het. Eindelijk deze lang verwachte soort op de local patch. Zwarte Ooievaars zijn nergens te bekennen, hoewel er vrij veel gezien worden verspreid door het land, ook in de buurt. De zandwinplas levert medio augustus wederom een paar schaarse soorten op: Baardmannetjes, Bosruiter, Zilverplevier, Paapje (soort nummer 170) en 2 zeer fraaie Reuzensterns. De Reuzensterns zijn 1 van de vele hoogtepunten dit jaar binnen de local patch. Beide vogels zitten mooi dichtbij op een zandbank in de plas en laten zich een halfuur prachtig bekijken, alvorens richting noord weg te vliegen. Ik ben het aantal van 170 soorten nu ook gepasseerd, Reuzenstern betreft nummer 171 op de local patch dit jaar.

De plaatselijke Kleine Plevieren hebben succesvol gebroed, er lopen zeker 5 juveniele vogels rond op de slikken/randjes bij de zandbanken. Ook het paartje Kluten is nog altijd aanwezig, al lijken ze soms elders te zitten. Van deze soort heb ik nog geen juveniele gezien. Ook een jonge Visarend op trek doet regelmatig de plas aan en er hangen tenminste 3 Zeearenden rond in de omgeving. 2 adulte vogels gaven een mooie vliegshow boven mijn hoofd, waarbij de vogels ook riepen. Ook noemenswaardig betreft een Middelste Bonte Specht op een voor mij nieuwe locatie, en een overzomerende Kolgans in de zandwinplas. IJsvogel en Oeverzwaluw hebben met succes gebroed op verschillende plekken in/rondom de zandwinplas.

Zo is er de afgelopen maanden heel wat gebeurd in het vogelrijke Beetsterzwaag. Veel soorten zijn tot broeden gekomen, jonge vogels die de wijde wereld intrekken en de vogeltrek die in juni langzaam weer op gang is gekomen. De Grutto’s en Gierzwaluwen hebben Beetsterzwaag inmiddels alweer verlaten en zijn weer richting Afrika vertrokken. Boerenzwaluwen en Huiszwaluwen zijn op sommige plekken talrijk aanwezig, foeragerend in het luchtruim. Ook zij vertrekken op korte termijn weer richting het zuiden. Een deel van de Grauwe Ganzen is vertrokken, honderden Kieviten en Goudplevieren die even komen pleisteren, van de ene op andere dag tientallen Witte Kwikstaarten met soms een Tapuit ertussen.

In de bossen overheerst de stilte, van de uitbundige vogelzang het afgelopen voorjaar is weinig over. Met een beetje geluk nog een zingende Tjiftjaf of Zwarte Mees. Een groepje overvliegende Kruisbekken, fladderende Holenduiven, een jagende Boomvalk langs de bosrand, onregelmatig de ijzige kreet van een Zwarte Specht. Bovenal is er de stilte. Het mag dan nog zomer zijn, het najaar is alweer begonnen voor de vogels.