Korstmossen diversiteit in Beetsterzwaag
Intro
De winterperiode is voor mij de tijd in het jaar om meer de korstmossen in te duiken. In andere periodes geniet ik ook van korstmossen, maar dan op een wat lager pitje. Dan is er qua vogels, planten en insecten zoals vlinders en libellen al meer dan genoeg te beleven. Een groot voordeel van korstmossen is dat ze jaarrond overal zijn te vinden en je bij ieder weertype (kou, vorst, harde wind, regen etc) er naar op zoek kunt gaan. Een ander voordeel is dat ze niet weg kunnen vliegen of kruipen. Je kunt ze in alle rust bekijken. Je zou bijna denken dat het een wat saaie en weinig uitdagende bezigheid is, maar niks is minder waar.
Ecologie van korstmossen
Naast het feit dat je een grote verscheidenheid hebt aan soorten in allerlei vormen en mooie kleuren, is het ook een kunst om sommige soorten te vinden. Er zijn veel soorten die specifieke eisen stellen aan het substraat (steen, hout, bomen bijv) waar ze op leven. Ook de luchtkwaliteit speelt een belangrijke rol in de samenstelling van korstmossoorten in een gebied. In gebieden met veel stikstof in de lucht tref je andere soorten dan in een gebied waar de lucht relatief schoon is. Er zijn soorten die profiteren van stikstof (stikstofminnende soorten), maar ook soorten die afnemen of verdwijnen door stikstof. De samenstelling van korstmossen brengt zo de stikstofuitstoot van Nederland in kaart. Met name gele korstmossen duiden op veel stikstof in de lucht. Een zeer algemene soort uit deze groep is Groot Dooiermos.
Korstmossen in Beetsterzwaag
In mijn eigen omgeving ga ik graag op onderzoek uit. Zo ga ik in het voorjaar of in de zomer weleens een hele dag op pad om te inventariseren wat er aan plantensoorten voorkomt in mijn woonplaats. Of ik tel alle vlinders die ik op een dag tegenkom. Het levert altijd weer mooie en waardevolle informatie op en soms kom je leuke verassingen tegen. ’s Winters ben ik op die manier graag bezig met korstmossen. Ook mossen trouwens, want dat zijn ook kunstwerkjes van moeder natuur.
Als ik (korst)mossen ga zoeken doe ik dat vaak in een specifiek deelgebied in mijn omgeving. De ene keer ben ik gefocust op steen als substraat, en ga ik muurtjes en gebouwen (kerken, monumentale panden) bij langs. De andere keer focus ik me op oude bomen. Zo komt het regelmatig voor dat ik een halfuur (of langer) naar dezelfde boom sta te staren om te kijken wat er allemaal aan soorten op leeft. Vaak heb ik ook een loepje bij me, zodat ik lastig te herkennen soorten gedetailleerder kan bekijken. Maar korstmossen bekijken onder een loepje opent ook weer een nieuwe, mooie en fascinerende wereld. Dan zie je lastig met het blote oog waarneembare kenmerken. Het komt ook regelmatig voor dat ik een soort ongedetermineerd laat. Sommige soorten lijken sterk op andere soorten. Het is bij sommige soorten een sport om ze op naam te brengen zou je kunnen zeggen. Maar het is vooral genieten van een wereld die overal om ons heen aanwezig is, en toch onderbelicht.
Via waarneming.nl kijk ik af en toe wat er aan korstmossen bekend is in Beetsterzwaag. Soms bekijk ik de meest recente waarnemingen, maar het is ook mogelijk om een totale lijst te bekijken aan waargenomen soorten binnen een gebied. En Beetsterzwaag blijkt al goed onderzocht te zijn door allerlei korstmosliefhebbers- en deskundigen. Zo is het ook leuk om doelgericht op zoek te gaan naar zeldzamere en moeilijk te vinden soorten. Zo komt de Kerkcitroenkorst alleen voor op kerken met kalksteen en leeft het zeldzame Glad Speldenkussentje graag op schors van oude lindebomen.
De afgelopen tijd kwam ik veel mooie soorten tegen, waaronder enkele zeldzame. Hieronder een slideshow met foto’s van aangetroffen soorten in Beetsterzwaag (soortnaam staat onderaan de foto).
NATUURVERSLAVING 